Düğünleri gökyüzüne taşıdılar

Kovid-19 salgınında ikinci yaz sezonu geçirmeye hazırlanan ülkeler, çeşitli tedbirlerle geçen yıla göre çok daha farklı seyahat kısıtlamalarını tartışıyorlar. Tedbir yaklaşımı ikiye ayrılıyor; Seyahat edilecek ülkeler ve seyahati kabul edilecekler kişiler. Riskli ülkeye gitmek ve riskli ülkenden çıkmak, başka bir yere seyahat belli kriterlere bağlanacak.

Ülkeler koruyucu tedbirler kapsamında vatandaşları için gidilmesi sıkıntılı olan yerlerden, dönüşleri de zorlaştırma çalışmaları yapıyor. Birçok ülke vatandaşlarının seyahatlerini Kovid-19 salgınından etkilenmeyecek şekilde düzenlemesi için devletleri çeşitli risk gruplarına, kategorilere ayırma çalışması yapıyor. İngiltere’nin başını çektiği bazı ülkelerde kabul gören bir kriter şöyle;

1) Risksiz, (Yeşil)

2) Az riskli, (Sarı)

3) Çok riskli. (Kırmızı)

Türkiye’yi ilgilendiren ise bu çalışma içinde olan ülkelerin ülkemize yoğun turist gönderenler arasında yer almasıdır. Bu yaz sezonu için başta İngiltere ve Rusya olmak üzere Avrupa ülkelerinden Türk turizmine ümit olacak rezervasyonları konuştuğu şu günlerde Türkiye’deki vaka sayılarının katlanarak artması ciddi sorun teşkil etmektedir.

Diğer taraftan ülkelere girişlerde ise daha önce aşı pasaportu olarak da tartışılan detayların içinde olduğu iki husus ön plana çıkıyor;

1) İlgili ülkenin akredite ettiği aşı sertifikasına sahip olunması,

2) Ülkeye girişte test yaptırılması.

Ancak Kovid-19 için standartlaşmış testler ve aşı uygulamaları yeni tartışmalar eşliğinde ülkeleri karşı karşıya getirmeye devam edecek. Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Sağlık Örgütü ile BM Dünya Turizm Örgütü ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) gibi kuruluşlar küresel ölçekte geçerli olacak standartlar belirleyip, uygulamaya geçirmede zorluk yaşıyor. Aşı tartışması da bu yaz planlanan seyahatlerin en önemli bilinmeyeni olacak. Mesela Avrupa veya ABD’ye giderken sahip olduğunuz “Aşı Sertifikası” Çin’de veya Rusya’da bir işe yaramayabilir.

Eğer küresel ölçekte bir uzlaşma olmazsa risksiz bir ülkeden, aşı sertifikasıyla başka risksiz bir ülkeye seyahatlerde bile kısıtlama veya sorunlar yaşanacağı söylenebilir.

Öte yandan seyahat edilmesine izin verilmeyen ve haritada çok riskli olarak işaretlenen ülkelerden dönen ilgili ülke vatandaşları için de zorlaştırıcı özel tedbirler de söz konusu. Ayrıca her ülkenin kendi kriterine göre hareket etmesi nedeniyle riskli ülkelere yönelik uçuş sınırlaması ve seyahat yasakları da ülkelere göre değişiklik gösterecektir.

İngiltere’nin uluslararası seyahatlerde ülkeleri kırmızı, sarı ve yeşil gruplara ayıracağı medyaya yansıdı. Bu haberden bir gün önce BloombergHT’de aynı konuya işaret etmiştim. Çünkü İngiltere’ye büyük ümit bağlayan Türkiye turizm sektörü artan Kovid-19 vakalarıyla ortaya çıkacak riski göremiyor. Seyahat yasağı riskiyle karşılaşma durumu söz konusu. Yurtdışında çeşitli kurumlara danışmanlık hizmeti veren bir kaynağımdan aldığım bilgiler çerçevesinde İngiltere’nin düzenlemeye gideceğini söylemiştim. Aynı adımı Avrupa’da diğer ülkeler de atacak.

Mesela riskli (kırmızı) ülkelere seyahat tamamen yasaklanacak. Az riskli (sarı) ülkelerden gelenler aşı ve test değerlendirmesi eşliğinden karantinaya girecek. Risksiz (yeşil) ülkelerden gelenler ise aşı ibra edilmesi veya geçerli testler eşliğinde sorunsuz seyahat yapılacak. Henüz küresel ölçekte bir kural oluşmadığından ülkeler karşılıklı olarak anlaşarak bir düzenleme yoluna gitmek için çaba sarf ediyor.

Bir süre sonra ülkelerin kendi ölçülerine göre dünya haritası renklenecek. Böylece karşılıklı olarak renklendirme tartışmalarına da şahit olacağız. Ülkelerin renklendirmede dikkate alacağı iki husus var;

1) Ülkelerin aşılama oranı,

2) Kovid-19 yaygınlığı.

Üçüncü husus ise “Sen beni ‘kırmızı’ veya ‘sarı’ listeye alıyorsan ben de seni aynı konumda görüyorum” kriteri olacak. ABD ise aşı sertifikasına sahip olanların yurtiçi seyahatlerde karantina veya test sorunuyla karşılaşmayacağına dikkat çekerek bir yönüyle aşılanmayı teşvik ediyor. Ancak ABD, yurtdışından gelenlerin aşı sertifikasına sahip olsalar bile negatif Kovid-19 test sonucunun gösterilmesini istiyor.

ABD’nin tam aşılanma sertifikasına sahip olanlardan negatif test istemesinin karşılıklı “Aşı tanıma” mutabakatı olmayan tüm ülkeler tarafından uygulanmasının benimsenmesi söz konusu. Aşı ve negatif test birlikte sunulması durumunda bazı ülkelerin karantinayı ortadan kaldırılma eğiliminde.

Kovid-19 salgını birçok alanda gelişmeleri yavaşlatmış olsa da havacılık endüstrisi için benzer şeyler söylemek mümkün değil. Bir yıldır çok sayıda yeni projeyi, gelişmeyi ve teknolojik başarıları burada paylaştım.

Bu defa yolcu konforu alanında yeni proje ve ödüllerle adını duyuran Hamburg Kabin Ekipmanları Fuarı’na gideceğiz. Geçen hafta gerçekleşen fuarda 2007’den bu yana verilen “Kristal Kabin Ödülleri” bu kez dijital ortamda dikkat çekti. Çünkü yolcuya, tüketiciye bizatihi dokunan, dikkatini çeken projeler söz konusu. 2021’in “Kristal Kabin Ödülleri” Airbus, Diehl Aviation, e2ip, Almadesign, Eviation, Cincinnati Üniversitesi’ne ve 3 ayrı kategoride Safran’a verildi.

1) Elektrikli Alice

“Kabin Konseptleri” ödülü İsrailli Eviation’ın tamamen elektrikli uçağı Alice için geliştirilen kabinine verildi. 2019’da Paris Airshow’da uçağın ilk tanıtımında bende orada bulunmuştum. Fuarda en çok ilgimi çeken projelerden biriydi. İlk tanıtımında yerinde bu uçağı inceledim ve birçok kez köşeme de taşıdım. İsrailli firmanın uçağının kabinini Portekizli şirket Almadesign tasarladı. Fishbone isimli tasarımıyla bu proje en iyi kabin konsepti ödülüne layık görüldü. Dar bir alanda, ferah ve geniş atmosfer hissi veren bir tasarımla büyük gövdeli uçağın kabininde seyahat ediyormuş deneyimi yaşatıyor.

2) Airspace Cabin Vision 2030

“Vizyoner Konseptler” ödülü yıllardır havacılığın geleceğine ışık tutan kategori olarak bilinir. Bu sene bu ödülü Avrupalı uçak üreticisi Airbus aldı. Airbus bu ödülü “Airspace Cabin Vision 2030” projesiyle aldı. Airbus bu projeyi yolcularına daha fazla kişileştirilmiş bir deneyim sunmak adına geliştirmiş. Proje yolcularına; kabin içinde esnek bir oturma, salon konfigürasyonu, oyun alanı ve aileler için özel tasarım bölmeler sunuyor.

3) Karmaşık Kabin Elektroniğine Çözüm

“Malzeme ve Bileşenler Ödülü” Kanada Ulusal Araştırma Konseyi ile e2ip Technologies’in projesine verildi. E2ip şirketi gelişmiş malzeme bilimi sayesinde basılı elektronikte yeni olanaklar sunuyor. Şirket medikal, endüstriyel, telekomünikasyon, havacılık ve ulaşım endüstrilerindeki küresel pazar liderlerine yenilikçi İnsan Makine Arayüzü (HMI) ve akıllı yüzey çözümleri tasarımları üzerinde çalışıyor. Şirket havacılık alanında yüzey baskılı elektrik devrelerini kapsayan, ağır ve karmaşık kabin elektroniği ihtiyacını ortadan kaldıran bir projeyle ödülü layık görüldü. In Moldu Electronics (IME) yüzey baskılı elektrik devrelerine dayalı bir panel sundu. IME kontrol elemanı, uçak koltuğunun konumlandırılması gibi bir dizi işlevi üstlenerek çevresine sorunsuz bir şekilde entegre edilebiliyor.

4) Uçak Lavabolarının Suyu Sifonlara

“Yeşil kabin, Sağlık, Güvenlik ve Çevre Ödülü” Diehl Aviation, Greywater Reuse Unit Projesi’ne layık görüldü. Proje, uçak lavabolarında kullanılan temiz suyun tuvalet sifonlarında da kullanılmasına olanak sağlıyor. Bu sayede uçağın su tanklarında daha az su taşıması sağlanıyor. Su tanklarında az taşınan su ise uçuştaki verimliliği artırıyor. Bu proje bir Boeing 787 model uçak için yılda 550 tona kadar CO 2 tasarruf sağlama anlamına geliyor.

5) Ekonomi Koltuğu Sınıf Atlıyor

“Yolcu Konfor Donanımı Ödülü” Fransız Safran’ın Modulair S adıyla geliştirdiği ekonomi sınıfı koltuk tasarımına verildi. Fransız ENSCI Üniversitesi ile iş birliği içinde geliştirilen koltuk, çeşitli özelliklerle genişletilebiliyor ve ekonomi sınıfı yolculara boyun desteği veya tablet tutucu gibi yaratıcı konforlar sağlıyor.

6) Kabin Personeli Rahatlayacak

Fransız Safran şirketi, “Kabin Sistemleri Ödülü” dalında SOPHY Projesi ile başarılı oldu. Şirket, SOPHY isimli projesiyle uçak içindeki operasyonu daha dijital hale getiriyor. SOPHY isimli modül ikram arabasına entegre bir şekilde çalışıyor. Özellikle kabin ekiplerine önemli ölçüde kolaylık sağlayan modül sayesinde bakım, temizlik ve yüklemeye kadar ekipman hakkında bilgi veriyor.

7) Uçak İçi Eğlencede Devrim

“Uçak İçi Eğlence ve Bağlantı Ödülü” de Fransız Safran’ın oldu. RAVE Bluetooth Projesiyle ödülü kazanan şirket, geliştirmiş olduğu kulaklık sayesinde uçak içi eğlence sistemlerinde kaliteyi üst seviyeye çeken bir tasarıma imza attı. Safran, yerde hayatımızın bir parçası haline gelen Bluetooth kullanımını uçak içine taşıyan bir projeyle kabin içindeki gürültüden uzak bir teknoloji sundu. Bu ödülle şirket 3 ayrı kategoride ödül almış oldu.

8) Cincinnati Üniversitesi

Her yıl olduğu gibi tüm finalistlerin çalışmalarını Uluslararası Kristal Kabin Ödül Jürisi’ne son bir turda sunmaları gerekiyordu. Ancak bu yıl ilk defa sunumlar sanal olarak gerçekleştirildi. Bu kategoride ödül ise Cincinnati Üniversitesi kazandı. Coffee House Cabin Projesi ile ödülü kazanan Cincinati Üniversitesi, kabin ortasında bir toplantı alanı, çalışma alanı ve kahve molası alanı tasarladı. Ödülü kazanan Alejandro Lozano Robledo, konsepti The Boeing Company ve The Live Well Collaborative ile birlikte geliştirdi. Gelecek yıllarda Türkiye’den üniversitelerimizi de Türk Hava Yolları, TAV Havalimanları Holding, Pegasus veya diğer şirketlerimizle yaptıkları iş birliğiyle buralarda görmeyi arzu ederiz.