First class uçuşlarda sona doğru
İlginç bir zaman yaşıyoruz. Yeni normallerle ve yeni yaşam tarzlarıyla tanışmaya da devam ediyoruz. Kovid-19 salgını hayatın her alanında olduğu gibi havacılık sektöründe de ezber haline gelmiş kuralları değiştiriyor. Mesela kabin içinde de birçok yenilik söz konusu. Uçak içinde konforlu uçuşlara sağlığı, temizliği ön planda tutan yaklaşımlar eklendi. Havalimanları ve havayolları bu yönleriyle tercih edilmeye ve ön plana çıkmaya başladı.
Uçak içindeki sınıf ayrımları; ekonomi, business ve first class servisler, her havayolunun profiline göre hizmet çeşitliliği şeklinde devreye sokulurdu. Türk Hava Yolları'nda (THY) bir dönem zorunlu olarak hizmete giren yüksek gelirli müşterilere hizmet veren first class şu an yok. THY’nin yolcu profiline bu sınıfı örtüşmedi. Ancak Kovid-19 salgını dünyanın en önemli first class rotalarını ve bu hizmeti veren havayollarının yaklaşımını da düşen talepler sebebiyle değiştirmek üzere.
Uçak içinde her havayolunun stratejisine göre sınıf ayrımları bulunuyor. Sadece ekonomi olarak tek sınıf, first, business ve ekonomi hizmetiyle aynı uçakta 3 sınıfta söz konusu. Geleneksel havayollarında yaygın kullanım ise ekonomi ve business bölümüyle uç uçuşlar. Havayolları filolarına alacakları uçakların konfigürasyonlarını buna göre belirliyorlar. Son yıllarda çok fazla ilgi görmese de ekonomi ile business arasına çeşitli isimlerle konumlandırılan premium ekonomi sınıfı da geliştirilmişti. Ülkemizde THY, business ve ekonomi bölümleriyle, Pegasus, Sunexpress, Corendon ve AnadoluJet ise düşük bütçeli havayollarının geneli gibi ekonomi sınıfıyla hizmet veriyor.
Havacılık sektöründeki verilere göre 2008 yılında en yüksek talep rakamlarına ulaşan first class uçuşlarda yıllar geçtikçe düşüşe yaşandı. Ancak en dramatik azalma ise Korona salgınında oldu. Dünyanın en önemli first class rotalarında ortalama yüzde 35’lik bir azalma söz konusu. Hong Kong-Londra uçuşları first class uçuşun en çok düşüş yaşayan rotası olurken, bu sınıfta en fazla talep daralmasını ise ise Emirates ve Lufthansa havayolları gördü. En az düşüş yaşayan havayolu ise dünyanın en çok kazandıran rotası Londra-New York uçuşunu elinde bulunduran British Airways.
Süreler kısalıyor, konfor artıyor
Havayollarında sınıf ayrımlarını önemli kılan unsurların başında özellikle uzun uçuşlarda konfor arayışı geliyordu. Bu sebeple uzun uçuşlarda tam yatan koltuklar, yolcular sunulan kişiselleştirilmiş özel alanlar ön plana çıkarılarak tanıtımlar yapılıyor. Fakat yeni nesil menzil sorunu olmayan, aktarmalı, transit uçuşları ortadan kaldıran uçak modelleri kabin içi tasarımlarda da değişikliğe sebep oluyor. Özellikle önümüzdeki yıllarda hizmete girmeye hazırlanan süpersonik uçaklarda ise sınıf ayrımı olmayan kabin tasarımları ön plana çıkıyor. Özel iş jetleriyle havayollarının first ve business uçuşları arasına konumlanacak gibi görünen süpersonik uçakların hem kabinleri daha küçük olacağından hem de hizmet fiyatları sebebiyle tek konfigrasyon olarak tasarlanıyor. Yakın zamanda hayatımıza girecek süpersonik jetler, ticari uçakların first ve business sınıflarında değişimi beraberinde getirecek. Bazı tahminlere göre geleneksel havayollarında first class kalkacak. Çünkü yeni nesil uçaklar yolculara aynı ücretle daha kısa sürede seyahat imkânı sunacak. Rekabetin şekli de değişecek.
Çoğalan iş jetinin sınıf etkisi
Dünya genelinden şu an irili ufaklı 15 bin civarında iş jeti bulunuyor. Uzmanlar bu rakamın 2023’te 17 bin civarına ulaşmasını öngörüyor. Özel jet konseptlerinden yolcu uçağı A220-100’ün iş jeti versiyonu olan ACJ TwoTwenty, 10 bin 500 km veya 12 saatin üzerinde mesafeye kadar uçmasını sağlayan artırılmış bir menzile sahip. Bunun yanı sıra Bombardier’in Global 7500, 14 bin 260 km menzile sahip. Henüz testleri süren ve 2022 yılından ilk müşterisine teslim edilmesi planlanan Gulfstream G700 ise 13 bin 890 km menzile ve saatte 956 km hıza ulaşabiliyor. Bu özel jetler ortalama 20 yolcu taşıyabiliyor. Bu modellerin Kovid-19 salgınıyla birlikte yolcu talebiyle kıyaslandığında yaygınlaşma hızları havayollarının first class taleplerinde önemli bir düşüşe neden olacağı düşünülüyor.
First veya business class uçmak ile iş jeti kiralamak arasında ne kadar fiyat farkı var? Abu Dabi merkezli Etihad Havayolları'nın rezidans adını verdiği 3 odalı süiti gökyüzünde konforun en üst noktası. Bu eşsiz deneyimi yaşamak için 6 saat 45 dakika süren Paris’ten Abu Dabi’ye uçmanın bedeli 11 bin 500 dolar. New York’tan Abu Dabi’ye seyahat etmek içinse 12 saat 40 dakika için 27 bin 450 dolar ödemek gerekiyor. Emirates’in first class kabininde Dubai’den Londra’ya 8 saatlik seyahat için 6 bin 700 doları gözden çıkarmak gerekiyor. Singapur Airlines’ın süitlerinde 8 saat üren Singapur-Sidney uçuşunun bilet ücreti ise 3 bin 850 dolar. İş jetlerinin bir saatlik uçuş fiyatları ise modeline göre 2 ile 14 bin arasında değişiyor.
Süpersonik uçuşlar dengeleri değiştirecek!
Boeing, Lockheed Martin, Aerion, Spike, Boom Aerospace gibi şirketler şu anda süpersonik uçak projeleri üzerinde çalışıyor. Bu projelerin hayata geçme tarihi 2023. Böylece dünyanın en önemli şehirleri arasındaki mesafeler normal bir jet ile seyahate göre yarı yarıya azalmış olacak. Mesela süpersonik uçaklarla yapılan Tokyo-Londra uçuşu 10 saatten yaklaşık 5 saate seviyelerine kadar inebilecek.
2008’den beri en çok talep gören 7 first class rotası:
