Amerika'da 5G ve uçaklar neden tartışılıyor?
Amerika'da endüstrinin yoğunlukla kullandığı 5G iletişim ağları ile uçak ve helikopterlerin radyo altimetreleriyle kesişen frekans sebebiyle ortaya çıkan uçuş güvenliği tartışması devam ediyor. Bu gelişmeler karşısında Emirates, Japan Airlines, All Nippon Ariways, Air India ve Lufthansa ABD'nin bazı şehirlerine olan uçuşlarını güvenlik risklerini gerekçe göstererek askıya aldılar. Türk Hava Yolları (THY) ise sefer yaptığı ABD'deki havalimanlarına yönelik 5G kaynaklı uçuş güvenliği konusunda henüz bir açıklama yapmadı.
ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) son açıklamasında, bugünden itibaren 5G C-bandının konuşlandırılacağı birçok havalimanına düşük görüşte iniş yapabilmesi için ABD ticari uçak filosunun yüzde 45’inin onay aldığını duyurdu. ABD’li telekomünikasyon şirketleri AT&T ve Verizon da yapılan çağrılar üzerine 5G hizmetlerinin bazı havalimanlarında kullanıma sunulmasını ertelediğini açıkladı. Durum sanıldığından daha ciddi.
Normalde ertelemeler sonrası bugün AT&T ve Verizon kablosuz C-bandı hizmetini büyük havalimanlarında kullanmaya başlayacaktı, ancak havayollarından ve otoritelerden gelen uyarılarla tekrar erteleme yapıldı. Uçuş güvenlik riskinin çözümüne ilişkin çalışmalar devam edecek.
Avrupa’da uzun süredir kullanılan 5G’nin havacılık sektörüne olumsuz yansıması yokken ve uçuş güvenliği açısından tartışmalara sebep olmazken ABD’de neden tartışılıyor? Sebebi kullanılan frekans aralığı. Ayrıca FAA yetkilileri de 40’tan fazla ülkede güvenli olarak çalışan 5G’nin ABD’de sorunsuz çalışabilmesi için tam bir çözüm geliştiremediklerini itiraf ediyorlar. Bu durum ABD’ye sefer yapan diğer havayollarını da endişelendiriyor. Nitekim bazı şirketler uçuşlarını bu sebeple azalttılar.
Türkiye’de henüz 5G’ye geçiş için ihale süreci tartışıldığı için konu biraz dışımızda kalıyor. Turkcell ve Türk Telekom 5G'ye geçişin bir süre ertelenmesini, Vadofone ise en kısa sürede frekans tahsisi yapılmasını istiyor. Ulaştırma Bakanlığı da 5G ihalesinin bu sene yaparak 2023'de hizmete almayı planlıyordu. Fakat yol haritasının önemli oranda değişmesi söz konusu. Neticede 5G şu an güvenlik riskleri sebebiyle ABD’de yoğun bir şekilde çeşitli sektörlerin gündeminde. Meselenin özünde ABD’de 5G’nin kullanacağı frekansların uçakların düşük irtifa seyirlerinde veya inişlerinde radyo altimetrelerinin havalimanlarındaki elektronik sistemlerle eşleşerek piste konmalarını sağlayan frekanslarla kesişmesinden kaynaklanıyor.
ABD’de 5G de kullanılan 3.7 ile 3.9 GHz aralığındaki bandın hava araçlarının kullandığı altimetrelerle aynı aralıklarda çalışması sorunun nedeni. Bu aralıkta çalışan uçakların ve helikopterlerin altimetrelerini etkileyebileceği yönündeki kaygılar nedeni ile FAA, pilotların düşük görüş koşullarındaki irtifalarda otomatik iniş veya diğer uçuş sistemlerini kullanmalarını kısıtladı.
Öte yandan FAA, altimetre üreticilerine de alternatif bir uyumluluk yöntemi uygulamaları halinde bu yasaklardan muaf olunabileceği iletmiş. Altimetre üreticilerinin de bu gelişme karşısında 5G frekanslarına duyarlı olmadığını gösteren alternatif bir uyumluluk planı geliştirmeleri bekleniyor. Bir başka çözüm önerisi ise iyileştirmelere rağmen 5G’nin olumsuz etkileşim tespit edilmesi halinde havalimanlarında sistemlere yakın 5G baz istasyonlarında güç azaltımı yöntemlerinin gündeme geleceği konuşuluyor.
ABD’li yolcu ve kargo havayolu şirketleri ise 5G sorununun çözülmekten çok uzak olduğu, uçuşları ve tedarik zincirini ciddi şekilde etkileyebileceği konusunda uyarmaya devam ediyorlar. ABD’li havayollarının oluşturduğu Airlines for America (A4A) Grubu, FAA tarafından atılan bazı adımlara rağmen gelişmeler karşısında kaygılı. Hatta FAA’nın 5G ile ilgili uçuş kısıtlamalarına rağmen yeterli önlemlerin alınmaması durumunda yolcu ve kargo uçuşlarının büyük çoğunluğunun operasyonlarını gerçekleştirememe riski taşıdığını vurguluyorlar. Nitekim bazı havayolları da uçuşlarını kesmeye başladı.
FAA ise altimetre onaylarının 5G C-bant parazitinden doğrudan etkilenen 88 havalimanının 48'inde pistlerin açıldığını ilan etti, ama bazı havalimanlarındaki uçuşların etkilenme riskine karşı da uyarıya devam ediyor. Görüldüğü üzere ABD’deki 5G-havayolu kriz devam ediyor.
