SunExpress'in yemeğindeki "yılan başı" ne oldu?
Lufthansa ve THY’nin yüzde 50 eşit hisseyle ortak olduğu, ancak yönetimi tamamıyla Almanların kontrolünde olan SunExpress Havayolları'nın uçaklarında personele verilen yemekte “yılan başı” çıktığı iddiası geçen ayın önemli gündem konusuydu. Yurtdışı basında da çok geniş yer aldı. Haberi kullanmayan basın yayın organı neredeyse kalmadı. Türkiye adına çok kötü bir propagandaya bir Alman’ın genel müdür olarak direksiyonda olduğu SunExpress yönetimi yol verdi.
Maalesef THY Yönetimi de kendilerine ciddi zarar veren bu hadiseye zamanında müdahale edemedi. THY Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Bolat, aynı zamanda SunExpress’in de Yönetim Kurulu Başkanı, ancak icrada yer almadığından bu durum Türk sivil havacılığı adına kötü bir gelişme olarak kayıtlara geçti.
Ayrıca THY’nin bir çok ödül sahibi olan Turkish Do&Co gibi bir ikram markası var, ama yüzde 50 ortağı olduğu SunExpress, Lufthansa’nın ikram aldığı Avrupa’da Viyana merkezli Gate Gourmet (Gate Group) şirketi üzerinden anlaşma yaparak Türkiye’den ikram alımı yapıyor. (Lufthansa’nın Avrupa’daki tüm ikram faaliyetlerini Gate Group satın aldı. Aralarında ikram işbirliği var.) Türkiye-Almanya arasında turistik charter seferleri yapmak üzere kurulan SunExpress, Lufthansa’nın çatısı altında, onun verdiği ikram stratejisiyle hareket ediyor. Hâlbuki SunExpress’in merkezi Antalya, Türk tescilli bir şirket ve ortağı da THY. Fakat THY’nin aldığı ödüllerin neredeyse tamamı ikram merkezli yani bu alanda başarılı olduğu biliniyor. Özellikle de Lufthansa ile rekabette THY ikram farkıyla öne çıkıyor. Ama küçük ortak elinde hiçbir somut delil olmadan onun bu imajına zarar vermekten milim dahi imtina etmiyor. Sizce garip değil mi?
Ayrıca SunExpress sadece ikramı Lufthansa şemsiyesi altında almıyor. Uçak yakıtını da uçak yedek parça teminini de uçakların teknik bakımlarını da uçakta gördüğünüz ve dış alım gerektiren her şeyi Luftansa kanalıyla alıyor. İki ülke arasındaki anlaşma çerçevesinde SunExpress Türkiye-Almanya arasında uçması gerekirken, Rusya’ya da İran’a da başka ülkelere de uçabiliyor. THY’nin yüzde yüz sahibi olduğu Anadolujet ile ilişkisi neyse, Lufthansa’nın yüzde 50 ortağı olduğu SunExpress ile de ilişkisi aynı. Lufthansa da THY’nin başarısından mustarip bir şirket. Ama Türkiye uçuşlarını Lufthansa adına Sunexpress yapıyor. THY yönetimi de çok sayıda iştirakleri olduğu için SunExpress ile galiba yeterince ilgilenemiyor.
SunExpress hostesinin uçakta yemeğinde “yılan başı” gördüğünü iddia edip, bunu cep telefonuyla videoya çekerek sağa sola servis etmesi, şirketinin de elde hiç bir somut delil olmadan durum sahiplenmesi garip bir durum oldu. Üstelik tüm iletişim stratejisi de buna göre kurgulandı. Ama yemek numunesi ortada yok. Hemen çöpe atılmış. Neden? Daha önce de benzer vaka “yemekte sinek var” diye videoya çekilmiş. Yine yemek saklanıp, durum ispat edilemediği halde yemekten çıkan “yılan başı” saklanmaz mı? Peki yılanın gerisi nereye gitmiş? Fiziki olarak bu hadiseyi ispat edemeyen SunExpress, hadise gerçekmiş gibi davranıp Türkiye havacılık ikram pazarına karalaması iyi niyetli bir yaklaşım olamaz. Ulaştırma Bakanlığı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin bu olayı ciddi analiz edip SunExpress’in Türk havaclığını karalayan bu girişimine bir cevap vermesi gerekir.
Tuhaf bir iletişim stratejisi sebebiyle Türk Hava Yolları ve Türkiye’nin en iyi olarak öne çıktığı havacılık ikramı konusunda ortaya çıkan bu karalama kampanyası basit bir olay değil. SunExpress yönetiminin cimri davranıp kabin ve kokpit personeline ucuz yemek aldığı, personelin de bu durumdan rahatsız olduğu bilinen bir durum. Ayrıca SunExpress’in Türkiye’de ikram aldığı şirket Sancak Inflight aynı zamanda Katar Havayolları başta olmak üzere dünyanın en iyi havayollarına ikram veren bir firma. Zaten Türkiye’de uçak ikram pazarında iki şirket var. Diğeri de THY iştiraki Turkish Do&Co.
Fakat SunExpress uçakta yolcuya parayla sattığı ikramı Viyana’daki Gate Gourmet Retail üzerinden satın alıyor. (Uçaklarda sattıkları yemekler üzerinden DHMİ’ye veya herhangi bir yere ödemede yaptıklarını duymadım. Duty Free satışlarında DHMİ bir pay alıyor. Yemek satışı da çok farklı bir şey değil.) SunExpress uçaktaki personeli için ayrı sözleşme yapıp, en ucuz menüleri tercih etmiş. Kendi personeliyle arasında yemekleri beğenmeme durumu, ‘yemekten böcek çıktı, yılan başı çıktı…’ şekline dönüşmüş. Ama kabahatli başkaları olmuş.
Merak ettiğim husus şu; THY Yönetimi, SunExpress’e bu kadar alanı neden ve niçin açıyor? Türk havacılık sektörüne zarar vermesine neden göz yumuyor? Yemekten çıktığı iddia edilen, videosu çekilip çöpe atılan “yılan başı” hadisesini DHMİ ve SHGM’de araştırıyormuş. Bakalım nasıl bir netice çıkacak?
