Hipersonik uçuş ile İstanbul-New York 2 saat

Son dönemde havacılık endüstrisinde yaptığı atılımlarla adından söz ettiren Çin, Amerikalı Boeing ve Avrupalı Airbus ile sıkı bir rekabete hazırlanıyor. Her iki şirkette henüz olmayan ama Çin’in üretim çalışmalarında ciddi mesafe kat ettiği saatte 6 bin 80 km hıza ulaşacak hipersonik yolcu uçağıyla elektrikli yolcu uçağı RX1E Ruixiang, bölgesel uçuşlara başlayan COMAC üretimi ARJ21, hizmete giren uzun menzilli stratejik ağır menzil uçağı Y-20 ve kısa süre önce fabrikadan çıkan ve dünyanın en büyük amfibik uçağı unvanını elinde bulunduran AG600. Hasılı havacılık endüstrisinde Çin etkisini yakın bir zaman diliminde çok daha fazla görmeye başlayacağız.

Mesela Çinli COMAC şirketinin geliştirdiği C919 model yolcu uçağının ilk teslimatı 2021’de yapılacak olmasına rağmen şimdiden 815 adet siparişe ulaşmış durumda. Tek koridorlu yolcu uçağı olan C919, Boeing 737 ve Airbus A320 ile yarışacak. Bu modelinin akabinde ise çift koridorlu, büyük gövdeli yolcu uçakları gelecek.ü

Çin havacılık endüstrisi, ses hızını aşan süpersonik uçuşlardan da hızlı olan hipersonik uçuşlar konusunda da çalışıyor. ‘Hipersonik’ kavramını ses hızının en az 5 katı, “Mach 5” olarak özetlemek mümkün. Çinlilerin, dünyanın herhangi iki noktası arasındaki mesafeyi üç saatin altına indirecek projelerinin detayları gün yüzüne çıkmaya başladı. ‘I Plane’ olarak adlandırılan proje ile Çin yüksek hızlı uçuşlarda da lider olmak istiyor. Uçak karşıdan bakıldığında ‘I’ şeklinde olduğu için bu isim verilmiş.

NEW YORK-İSTANBUL 2 SAAT

Bugün ortalama 850 km/ saat hıza sahip tipik ticari yolcu uçaklarından altı kat, süpersonik bir uçaktan ise iki kat daha hızlı olan jet, saatte 6 bin 80 km hıza ulaşabiliyor. İlk önce Çin ordusu için geliştirilen hipersonik ağır bombardıman uçağı ‘I Plane’, yolcu uçağına dönüştürülmesinin mümkün olmasıyla, yeni bir uçak modeliyle daha tanışmış olacağız.

Çin Bilimler Akademisi’nde yapılan araştırmalarda, rüzgâr tünelinde geliştirilen hipersonik jetin küçültülmüş bir modeli test edilerek, yaklaşık 8 bin 600 km/ saat hıza ulaşabildiği tespit edilmiş. Bu hızın değerini anlayabilmek için süpersonik yolcu uçağı Concorde’un ulaşabildiği en yüksek hızın 2 bin 179 km/saat olduğunu belirtelim. Projenin hayata geçmesi durumunda, İstanbul-New York arasındaki uçuş süresi 2 saatin altına inmiş olacak. Gelecekte uzun mesafeli yolculuklar için mevcut ses altı uçaklara kıyasla daha uygun ve verimli bir ulaşım sağlayacağına kesin gözüyle bakılan uçağın sivri bir burnu ve kanatlarında türbülans ile hava sürtünmesini azaltmak için iki set bulunuyor. Geliştirilen I Plane uçağının kapasitesinin 50 yolcu olacağı belirtiliyor.

İndira Gandhi’ye hoş geldiniz!

Hindistan ile ilgili tüm bilgilerinizi, daha önce ziyaret ettiyseniz de tüm tecrübelerinizi bir kenara koyun. Zira yeni bir Hindistan geliyor. Değişim ülkenin her tarafında çok yakından hissedilebiliyor. 4-5 yıl önceki Hindistan ile bugünkü arasında ciddi farklar olduğu gibi birkaç yıl sonra bambaşka bir Hindistan’ın karşımıza çıkacağını düşünüyorum. Ben yaklaşık 6 yıl önce ziyaret etmiştim, geçen hafta tekrar değişimi gözlemledim. Özellikle Yeni Delhi İndira Gandhi Uluslararası Havalimanı çok hoşuma gitti. Türk Hava Yolları’nın (THY) Boeing 777-200 uçağı, piste teker koyduğunda, ‘İndira Gandhi Havalimanı hoş geldiniz’ anonsuyla merakım da arttı. Ancak geniş, ferah, temiz, yeşil ve düzenli bir terminali karşımda bulunca şaşırdım. Zaten havalimanı ulusal ve Skytrax gibi kuruluşlardan da uluslararası ödülleri var.

Ayrıca bu havalimanının en yeni parçası T3 terminali ise Hindistan’ın en büyüğü olmakla birlikte dünyanın da en büyüklerinden birisi. Binanın çatısı, kesik kesik tasarımlarla doğrudan değil ama dolaylı olarak gün ışığı alacak şekilde tasarlanmış ve enerji tasarrufu sağlanmış. Terminalin ambiyansı çok iyi, rahatlatan, yormayan bir atmosferi var. Havalimanı işletmecisi de yabancısı olmadığımız, daha önce Sabiha Gökçen Havalimanı konsorsiyumunda yer alan Limak ve Malaysia Airports Holdings’in (MAH) yüzde 40 ortağı Hintli GMR Grup.

Alman Fraport AG, havalimanı danışmanı ama ne kadar katkı sunuyor, bilmiyorum. Çünkü çok kötü yönetilen Antalya Havalimanı’nda yüzde 51 hissesi bulunan ama değişimine, yenilenmesine bir katkı sunmayan Alman Fraport ile IC İçtaş’ın yüzde 49 hissesini alan TAV Havalimanları Holding kısa süre önce ortak oldu. Antalya’da TAV’la beraber bakalım neler değişecek? Kısacası Fraport’un Delhi’de de bir etkisi olduğunu düşünmüyorum. Delhi Havalimanı’ndaki konsorsiyum ise Ocak 2006’da kazandıkları ihaleyle 30 yıl boyunca burayı işletecek. Halihazırda 60 milyon olan havalimanının yıllık kapasitesi, gerektiğinde 100 milyon yolcuya çıkacak şekilde tasarlanmış.

Dünyanın en uzun uçuşu olacak

Airbus’ın yeni nesil geniş gövde uçağı A350XWB’nin ultra uzun menzilli versiyonu A350-900ULR Fransa’nın Toulouse’daki son montaj hattından çıktı. Bu yeni model, yaklaşık 20 saat veya 18 bin km non-stop yani kesintisiz uçabilecek. Bu yılın sonuna doğru ilk müşterisine teslim edilecek uçağın ilk kullanıcısı ise lansman operatörü olan Singapur Havayolları olacak. Şirket, A350-900ULR model ile ilk yolculu ticari uçuşlarına Singapur-New York arasında başlayacak ve bu seferler dünyanın en uzun ticari uçuşu olacak. Ayrıca Singapur’un ABD’deki farklı şehirlere yapacağı diğer kesintisiz uçuşlarda da kullanmak üzere 7 adet A350-900ULR model siparişi var. Singapur’dan New York’a bu senenin sonuna doğru 19 saat süren uçuşlara yeniden başlayarak, en uzun ticari uçuş rotası unvanını eline alacak.

Aslında Singapur Havayolları, 2013’e kadar bu hatta ilave yakıt tanklı, özel tasarım Airbus A340-500 model uçaklarıyla seferler yaparken, hattın verimsizliğini gerekçe göstererek uçuşlarını durdurmuştu.

Öte yandan Singapur Havayolları’na her açıdan daha verimli uçuş imkânı sunacak yeni model, standart A350-900’ten farklı değişiklikler içeriyor. Ek menzil yeteneği için eskiden uçağa ilave yakıt depoları koyuluyordu. A350-900ULR’de ise yakıt taşıma kapasitesini 24 bin litre artıran değiştirilmiş bir yakıt sistemiyle uzatılmış kıvrık kanat uçları (winglet) bulunacak. Böylece ultra uzun menzilli uçağı A350-900ULR, 9 bin 700 deniz mili (yaklaşık 18 bin km) veya 20 saat kesintisiz uçabilecek. Üstelik uçuş esnasında yolcu ve mürettebat konforunu da eksiksiz sunacak. Rolls-Royce motorlara sahip uçak, yüzde 25 daha az yakıt tüketecek, daha düşük bakım maliyeti sunacak, daha sessiz uçacak ve çift koridorlu kabininde ise yeni havalandırma sistemleri yer alacak.

Bugüne kadar Airbus, A350 XWB ailesi için 45 müşteri toplam 854 sipariş verdi. Singapur Havayolları’nın da 7 tanesi ultra uzun menzilli olmak üzere toplam 67 adet A350-900 siparişi var. Havayollarının filosunda ise şu an teslim alınan 21 adet A350-900 görev yapıyor.