THY 2013 kışında filoyu bölebilir

Türk Hava Yolları’nın Somali-Mogadişu hattının açılışına Genel Müdür Temel Kotil’le birlikte gittim. Ancak yeni hattan ziyade Temel Kotil’e Atatürk Havalimanı’nda THY’yi bekleyen sıkıntıları sordum. Çünkü bu yazın problemli geçeği daha şimdiden belli. Gelecek yılların nasıl atlatılacağı ise hiç belli değil...

* Bu sene 200 uçağı geçeceksiniz. Atatürk Havalimanı’nın daha verimli kullanılması için gerekli adımların atılmasında gecikme oldu. Çözüm planınız nedir?

Filomuz 100 uçak olduğu zaman da biz çok etkin bir pazarlama yapıp diğer havayollarından yolcu alabiliyorduk, yani büyüyorduk. Dünya pazarı bu kadar hızlı büyümüyor, bizim büyüme hızımız havacılık sektörünün en az 5-10 katı civarında. Tabii 200 uçaklık filoyla bu büyüme daha çok ivmelenmiş oluyor. Kurallar bütün uçaklarımızı aynı havalimanında tutmamızı söylüyor. O zaman uçakları daha iyi kullanıp dünyayı birbirine bağlıyoruz. Ama yolun sonunda “Artık bu hub’ı (merkez) bölelim” dersek onu da değerlendiririz. Çünkü bizim için artık her şey bir araç oluyor havalimanı da, uçak da bir araç asıl amaç yolcuyu sevip ona en iyi hizmeti sunmak. Ulaştırma Bakanı’nın yapacağı açıklamaya göre kendimizi konumlandırırız ama şirket 200 uçaklık filoya kavuştuğu zaman, dünya network’ünde 6. veya 5. olacak. Bu noktadan sonra şirketin diğer havayollarıyla değil de kendiyle rekabet etmeye başlaması lazım.

* Atatürk’te bu yıl sıkışacaksınız. Ulaştırma Bakanlığı çözüm üretmekte geç kalıyor. Ankara gibi bir noktayı ikinci bir hub yapma düşünceniz var mı? Sizin planınız nedir?

Tek havalimanını tercih ederiz. Ancak bölmek gerekirse de böleriz. Biz şu anda büyümemizi havalimanından dolayı durduramayız. Havalimanında işleri lodos aksatıyor. Atatürk Havalimanı’nda birbirine çapraz iki pistimiz var. Lodos olduğunda pist sayısı teke düşüyor. Düşünün ki saatte 50 uçağın iniş kalkış yaptığı bir havalimanının kapasitesi lodos yüzünden 25’e düşüyor. Kalan uçaklara ne oluyor? Onlar da planlanmış durumda. Bunlar lodosu hesap ederek yola çıkmıyor. Yazın lodos esmeyecek inşallah. Biz Avrupa’da zamanında kalkan en iyi havayoluyuz.

* Yolculara sorarsanız Atatürk Havalimanı’nda uçak içinde çok beklediklerini söylerler. Ortada bir sorun olduğu açık değil mi?

Asıl sorun gelecek kış tarifesinde ortaya çıkacak. Atatürk Havalimanı’nda kış için düzenleme yapılmazsa kesinlikle hub’ı bölmek zorunda kalacağız. Bir dahaki kışı bu tempoyla döndüremeyiz.

* Atatürk Havalimanı’nın çoğunu siz kullanıyorsanız. Sefer yaptığınız ülkelerin bayrak taşıyıcı havayolları da Atatürk’e gelmek istiyor. Bu talep nasıl yönetilecek?

DHMİ’nin bu konudaki plan programını görelim. Bu yazı geçiririz ama kışa kesinlikle çözüm bulmamız gerekiyor. Pist konusu çözülmek zorunda. Olacak mı olmayacak mı, ona DHMİ karar verecek. Bir de uçuşları rahatlatmak için taksi yollarıyla ilgili bazı oynamalar söz konusu. Kalkış planlarının ve ayrışma yollarının değişmesi gündemde. Kış için açılıma gereksinim var. O açılım bizim filoyu bölmemiz olabilir ki bunun bize zararı dokunacaktır ya da havalimanında başka bir çözüm üretilmesi gerekebilir. Mesela Air France Lyon’dan, Nice’ten bile sefer başlatıyor. Biz tek hub’ta kalmak isteriz, çünkü asimetri oluşturuyoruz yani dünyadan İstanbul’a İstanbul’dan dünyaya yolcu taşıyoruz. İstanbul Doğu’nun Batı’sı, Batı’nın da Doğu’su oluyor. Bu açıdan bunda ısrarcı olacağız. Biz çok açılınca, network’ü büyütünce karşı tarafın cevabı daha küçük yerlerden uçmak oldu. Yani bu durum mecburiyetten doğdu, keyiften yeni hat açmadılar.

* Gelecekte A380 ya da 747-8I mı, yoksa Airbus A350 ya da Boeing 787 mi daha çok talep görecek?

Çok büyük uçağı belki 2 sene geç alırız. Ama problem değil. Arayı 777’yle kapatıyoruz. Onun için belirleyici bir şey kullanmak istemem. Bunu ihale dönemine girince söylemek isteriz. Çünkü pazarlıkları etkilemek istemeyiz.

* Balkanlar’dan ve yakın coğrafyadan havayolları kapınızı çalıyor. THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, son olarak gelen teklif sayısının 15’e çıktığını söyledi.

15 rakamı hakkında bilgim yok ama Polonya Havayolları’yla çok ciddi ilgileniyoruz. Yönetim kurulu kararımız var. Bu doğrultuda ciddi adımlar atıyoruz.

* Bu havayolunun hangi özelliği sizi cezbediyor?

Şu an Avrupa’da pratik olarak 3 havayolu kendini krizden kurtardı. Diğerleri ya çok zor durumda ya da bu üçünün şemsiyesi altında. Bu şemsiye, çoklu hub sistemi demek oluyor. Şimdi bizde de tek hub var. Bugünkü politikalarımız 5-10 yıl daha bizi idare eder. Fakat 15 sene sonra bizim de multi hub’a gitmemiz lazım. Şu an bize uygun olan bir havayoluyla ilgilenmezsek, multi hub yapamayız. Bu işin stratejik ve ekonomik boyutu da var. THY, 10 sene sonrasını planlıyor bunu bilin.

‘MOGADİŞU'DA KESTİĞİM KURDELEYİ SAKLAYACAĞIM'

Türk Hava Yolları’nın yurtdışındaki 150’nci noktası İstanbul-Mogadişu hattı sonrası Temel Kotil “Bugüne kadar 100’den fazla hattın açılışını yapmak bana nasip oldu bir sürü kurdele kestim, hiçbir kurdeleyi saklamadım. Bu hattın açılış kurdelesini saklayacağım” dedi. Önümüzdeki 100 yılda en önemli coğrafyanın Afrika olacağını belirten Kotil, bunda en önemli faktörün 1 koyup 2 veya 3 almak olduğunu aktardı. THY olarak transfer yolcu sayısının yüksek olmasına önem verdiklerini söyleyen Temel Kotil, “Biz sürekli büyüyen bir havayoluyuz ve büyümeye devam edeceğiz. İstanbul üzerinden giden yolcu sayısı yüksek olursa büyümemiz hızlanır. Onun için Afrika’daki bir hat Almanya’daki bir hattan çok daha etkin sonuçlar getiriyor. Afrika pazarında en büyük oyuncu Air France ama onu yakalıyoruz. Bu sene sonu itibarıyla Air France’tan bayrağı alırız” dedi.

TAV AFRİKA'DA BÜYÜYECEK

Türk Hava Yolları, 5 Mart'ta İstanbul'dan Somali'ye sefer başlatırken TAV Havalimanları da Atatürk'ten sonra yolcu başına en fazla geliri sağlayan Riga'da ATÜ'ye ait mağazaların açılışını yaptı. Ben Somali'ye giderken Airport ekibinden Selin Kabataş bu açılışı takip etti. 2000'de Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali'yle işe başlayan TAV, 2020'de faaliyet gösterdiği terminallerde 100 milyon yolcu hedefliyor. TAV, Riga Havalimanı'nın büyütme ihalesini de kazandı. Ancak ihale onaylanmadığı için ATÜ dışında Riga'da Havaş Europe ile yer hizmetleri veriyor. TAV Havalimanları İcra Kurulu Başkanı Sani Şener, Riga'da planlanandan daha küçük bir terminal yapılmasının istendiğini büyük ihtimalle ihalenin bu yönde güncelleneceğini belirtti. Avrupa'nın batısını doymuş pazarlar olarak nitelendiren Sani Şener, TAV'ın bu bölgelerde hizmet vermeyi düşünmediğini, Afrika gibi gelişmekte olan pazarlara odaklandıklarını vurguladı. "Fırsatları kolluyoruz, büyümeye devam edeceğiz" diyen Şener, henüz havalimanı ihalelerine başlamayan Rusya'dan da çok şey beklediklerini ifade etti.