Sistemini arayan devlet
Muhalefet de, iktidar da yeni Anayasa çalışmaları yapıyor.
Laiklik maddesi yine tartışma konusu.
Doğrusu bu bir ayrıntı.
Devlet hala sistemini arıyor aslında.
DEVLET SİSTEMİNİ ARIYOR YILLARDIR
Yarı başkanlık sisteminin ülkeye çok uygun olduğunu söylese de Cumhur İttifakı, iki ayrı komisyonla aksayan, işlemeyen, arıza veren yanlarını toparlamaya çalışıyor bir yandan.
Henüz ortaya çıkmış bir düzenleme yok. İki yıldır çalışıyorlar neredeyse.
Sistemin ağır aksak işlediği, oturmadığı, bazı yerlerinin tıkandığı görüldüğünden, bunu düzeltmek için kurulmuştu komisyonlar hatırlatayım.
Ne hazindir ki, parlamenter sistemi kaldırıp, yarı başkanlık sistemi getirilecek kadar radikal bir değişim yapılmasına rağmen, hala askeri darbe ürünü bir Anayasa ile yönetiliyor bu ülke.
Neredeyse 40 yıldır durum aynı.
ASKERİ DARBENİN KALDIRILAMAYAN MİRASI
En liberalinden en muhafazakarına kadar, onlarca iktidar geldi geçti, hiçbiri değiştiremedi bu Anayasayı.
Hatta bu Anayasayı yapan darbe liderlerini bile yargıladı ve mahkum etti.
Ama yine de lanetli bir miras gibi kaldı askeri darbe Anayasası.
Şimdi ne muhalefet ne iktidar bu Anayasanın yerine nasıl bir Anayasa olması gerektiğine tam karar vermiş değil.
Toplumsal bir mutabakat aranıyor…
HERKESİN KABUL EDECEĞİ BİR ANAYASA ZOR ARTIK
Herkesin gönül rahatlığı ile kabul edeceği, uyacağı bir sözleşme metnine ihtiyaç var. Burası en ideali.
Bugüne kadar bu ortak payda arandığı için yeni Anayasa yapılamadıysa, bundan sonra hiç yapılamaz.
Çünkü muhalefet ve iktidar partileri taban tabana zıt yerlere konumlandılar artık.
Biri parlamenter sistemi geri istiyor, diğeri başkanlık sistemini revize ederek devam etmek…
Uzlaşmanın imkansız olduğu bir duruma geldik.
O zaman uzun yıllardır mahcubiyetini çektiğimiz askeri Anayasa’nın toplumsal uzlaşmayla sivil hale getirilmesi imkansız demektir.
İKTİDAR YENİ ANAYASAYI REFERANDUMA GÖTÜRÜR MÜ?
Bu durumda iktidar çevresi yeni bir Anayasa metni hazırlayacak ve sayısal avantajını kullanarak bunu referanduma götürecek. Muhalefetle uzlaşamayacağına göre başka alternatif kalmıyor.
Referandumda toplumun neredeyse yarısı buna karşı çıkacaktır. Zira muhalefetin sayısal çoğunluğunun tamamı mevcut yarı başkanlık sistemine karşı.
İktidar partileri içinde mevcut sisteme karşı olanlar da var. Bu da referandumun iktidar aleyhine sonuçlanma riskini artıyor.
Zaten adı yeni Anayasa referandumu olsa da, iktidarın sorgulanacağı, gitsin mi kalsın mı oylamasına dönüşeceği aşikar. Muhalefet bunun üzerine kuracaktır stratejisini.
Bunu gördüğü için iktidar çevresinin referanduma gitmekte o kadar istekli davranmayacağını da düşünebiliriz.
Zira referandumu kaybettiği anda iktidar meşruiyet krizine düşer, seçime gitmek zorunda kalır. Referandumun domino etkisi yapacağı bir seçimi de kazanması zor.
YENİ ANAYASA 2023 SONRASINA KALABİLİR
Anlaşılacağı gibi, yeni sivil bir Anayasa yapımı o kadar kolay olmayacak.
Muhalefetin ortak hazırlayacağı bir Anayasa ihtimali düşük görünüyor. Birbirine siyaseten ve fikren zıt partilerin uzlaşması o kadar kolay olmayacaktır.
Sanırım yeni Anayasa 2023 seçimlerinin ana gündem maddelerinden biri olacak, lakin 2023’den sonraya bırakılacaktır.
O tarihte ortaya çıkacak siyasi tabloyu kestirmek de şimdiden çok zor.
Sonuçta olan yine ülkeye olacak.
Darbe anayasası ile yönetilmeye devam edeceğiz.
Devlet de sistemini aramayı sürdürecektir. Yıllardır yaptığı gibi…
