"Fırsatçılar, aç gözlüler"
Her zaman gittiğim açık otoparkın sahibi fiyatı iki katına çıkarmış.
“Sizin dolarla ne işiniz var ki, zam yaptınız” dedim.
“Uzun süredir yapacaktık zaten, şimdi yapmış olduk” diye cevap verdi.
Doların şok yaratan artışından sonra dövizle işi olan, olmayan herkes benzer şekilde zam yaptı aslında.
Piyasa reel olmayan pahalılık fırtınasının tahribatını yaşıyor.
DENİZLİ’DEKİ İHRACATÇILAR ŞAŞKIN
Yolum Denizli’ye düştü dün.
Türkiye’nin ev tekstili ve mermer ihracatı konusunda en önemli merkezlerinden biri.
Hükümetin uyguladığı düşük faiz, yüksek kur ile ihracatı arttırma ve cari açığı kapatma politikasından en çok etkilenecek şehirlerden biri yani.
Denizli Ticaret Odası Başkanı ve Denizli İhracatçılar Meclisi Başkanı ile konuştuğumda beklediğim heyecanı ve mutluluğu göremedim.
Zira doların aşırı iniş çıkışları, piyasanın belirsizliği yüzünden herkes gibi onlar da şaşkınlar.
Kısa sürede akılalmaz derecede artan döviz nedeniyle iş bağlantıları yapamıyor şirketler.
Ticaret Odası Başkanı Uğur Erdoğan: “Ham madde tedarikinde sıkıntılar başladı. Hem talebin artması, hem de dövizin belirsizliği yüzünden ham madde alımında sorunlar yaşıyoruz. Dövizin bir yerde durması gerekiyor ki ona göre anlaşmalar yapılsın. Ne olacağını bilmeyen iş insanları doğal olarak önünü görene kadar beklemeyi tercih ediyor…”
AVRUPA’DAKİ TÜCCAR DA FIRSATÇI OLMUŞ
Tekstil ihracatının % 30’u ithal ham madde ve ara maddeye dayandığı için bir de ithalatın pahalanması da eklediğinde ne yapacaklarını şaşıran çok şirket olmuş.
Bu nedenle de satışları durdurmuş bir kısmı.
Kaça alacaklar, kaça satacaklar bu kargaşada belli değil.
Bir de Avrupa’da mal sattıkları şirketler fırsatçılık yapıp, alış fiyatlarını düşürmek için pazarlık yapmaya başlamışlar. "Bir hafta önce 100 TL karşılığı dövizle verdiğin ürünü yine 100 TL karşılığı Euro’ya vereceksin" diye tutturmuşlar. İyi de bizim 100 TL bir haftada oldu 70 TL…
İhracatçılar Meclisi Başkanı Hüseyin Memişoğlu, “Her üç yabancı müşteriden biri böyle pazarlık yapıyor bizimle” diye dertlendi.
BULDAN’DAKİ ESNAFIN ŞİKAYETİ: AÇ GÖZLÜ FIRSATÇILAR
Denizli’nin tarihi kumaşıyla meşhur Buldan ilçesinde çarşıyı dolaşıp, esnafla konuşuyorum.
Yüzler gülmüyor. Aldıkları tekstil ürünleri her hafta fiyatını arttırıyor. Onlar da mecburen raflardaki fiyatları yükseltiyor.
Böyle olunca müşteri pahalı diye almıyor malları.
Buldan bezinden çok şık ürünler satan bir mağazada, dükkan sahibi ile iplik tüccarının hararetli konuşmalarını görünce aralarına katıldım.
“Ne oluyor?” diye sordum.
Dükkan sahibi dertli:
“Dünyada pamuk borsasını takip ediyorum. Bizim ürettiğimiz pamuk yetmediğinden, pamuk ithal edip, ondan iplik yapıyoruz. Bazen de direkt iplik ithal ediyoruz. Bizim sektörün ham maddesi yani.
Şimdi bakıyorum dünyada pamuk fiyatı 80 sentten 1.14 Dolara çıkmış diyelim. Ancak Türkiye’deki iplik ya da pamuk ithalatçısında fiyatlar 2 dolar olması gerekirken 3.5-4 dolara çıkmış. Kardeşim dünyada bir artış yok, sende neden artış var?”
“Neden?” diyorum saf saf.
“Neden olacak aç gözlülükten, fırsatçılıktan, doymamaktan”.
Yani doların ülke içindeki kur artışıyla ilgisi olmayan bir fiyat artışı yapmış birçok büyük üretici firma. Tıpkı otoparkçı gibi.
Yine saflıkla soruyorum: “Bunu şikayet etseniz?”
“Ne şikayeti? ‘Serbest pazar’ deyip çıkıyorlar işin içinden. Hesap soran mı var?”
MALI STOKLAYIP SATMAYANLAR VAR
İplik ticareti yapan iş adamı sözü alıyor:
“Malı stoklayanlar da var. Parasını veriyoruz iplik alamıyoruz, ‘yok’ diyorlar. Aslında satmıyor. Fiyatlar biraz daha yükselsin öyle satarım derdindeler.”
Bu durumu Denizli İhracatçılar Meclisi Başkanı’na soruyorum: “Maalesef bazı firmalar daha çok para kazanmak için haddinden fazla zam yapıyor, doğru. Doların artışını fırsat bilip böyle davrananlar var. Stokçuluk yapanların olduğunu sanmıyorum” diyor.
PİYASADA KARGAŞA VE BELİRSİZLİK HAKİM
Gezdiğim onlarca esnaftan yüzü gülen, umutlu olana denk gelmedim Buldan’da.
Aşırı tepkili olanlar da var, "İnşallah düzelir, böyle gitmez" diye ümitvar olmaya çalışan da.
Cari açığı kapatmak için umut bağladığımız ihracatçılarımızın durumu sadece Denizli’de böyle değil. Birçok sektörde aynı belirsizlik ve kargaşa var.
Yine sadece buradaki iplik tüccarı değil, bizim otoparkçı gibi, dövizle işi olmayan birçok sektör fiyatları gereksiz yere arttırdı, haksız yere zam yaptı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan bunların tepesine bineceğiz dedi ama nasıl olacak doğrusu bilmiyorum.
