Borusan Filarmoni 2020'de şef değiştiriyor
Borusan, kurucusu Asım Kocabıyık’ın 70 yıl önce sıfırdan kocaman bir sanayi yarattığı bir kurum. Asım Bey, 2012 sonunda vefat ettiğinde 88 yaşındaydı. Türk sanayisinin gelişmesi için dürüst ve mütevazi bir biçimde emek harcayan bir avuç Cumhuriyet değerlerine sahip iş adamından birisiydi. Artık ikinci kuşak Borusan’da iş başında. Asım Bey’in oğlu Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Kocabıyık ABD’den döndü ve geçtiğimiz kasım ayında 30 yıllık CEO Agah Uğur’u aktif görevden alarak kendisine danışman olarak atadı. Agah Uğur 2020 yılı sonuna kadar Borusan Holding Yönetim Kurulu’nda devam edecek. Asım Bey’in üç çocuğu, üçünden de ikişer torunu var. Ahmet Kocabıyık, bu üçüncü kuşağın Borusan yönetimine hazırlanması gerektiğini düşündüğünü söyledi.
Borusan Kültür Sanat’ın başında Asım Kocabıyık’ın kızı Zeynep Hamedi var. Genel Müdürü de Ahmet Erenli. Birkaç gün önce Ahmet Erenli, Kurumsal İletişim Müdürü Sinem Duman Balkan ve Borusan Istanbul Filarmoni Orkestrası (BİFO), Borusan Kuartet ve Borusan Müzik Evi Müdürü Aydın Dorsay ile bir öğle yemeğinde buluştuk.
BORUSAN KÜLTÜR SANAT VE ÜÇ KURUMU
Borusan Kültür Sanat diyince aklımıza, bünyesinde dört müzikle ilgili birimi barındıran bir kurum geliyor.
Bunlardan ilki, BİFO bu yıl 20'nci yılını kutluyor, Borusan Müzik Evi’nin 10'uncu ve Borusan Kuartet’in 15'inci yılı. Borusan Sanat’ın bir de Çocuk Korosu var. Borusan Kuartet Gürer Aykal tarafından kurulmuştu. 15 yıl önce Esen Kıvrak (keman), Özgür Baskın (keman), Efdal Altun (viyola) ve Çağ Erçağ (viyolonsel) ile Lütfü Kırdar sahnesinde bir konser öncesinde yaptığım röportaj hatırımda. Dördünün de ellerinde 18'inci yüzyıldan milyon avroluk enstrümanlar vardı. Borusan Sanat bir İsviçre Vakfı’yla yaptığı anlaşma ile bu enstrümanları kiralamıştı. Ahmet Erenli’ye sordum, hala onları kullanıyorlar. Hak ediyorlar böyle değerli çalgıları. Oda Müziği kategorisinde uluslararası birkaç altın madalya kazandı Borusan Kuartet.
Yemek sohbetimiz daha çok BİFO üzerine yoğunlaştı. Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası Türkiye’nin önde gelen senfonik orkestralarından biri. 1999’da Gürer Aykal yönetiminde oluşturuldu. İlk şefi de Gürer Aykal’dı. 2009’dan beri de bir Avusturya’lı şef, Sascha Goetzel yönetiminde sürdürüyor çalışmalarını BİFO. Ayrıca İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın sürekli orkestrası ve Müzik Festivali'nin açılış konserlerini yapıyor. 9 yıl önce BİFO, ünlü Salzburg Klasik Müzik Festivali’nin açılış öncesinde konser vermişti. Konser açılış öncesi olsa da bu dünyaca ünlü festivalde Türkiye’den katılan ilk orkestraydı. Fazıl Say “Nirvana Yanıyor” adlı eserinin dünya prömiyerini yapmıştı. Ben de Borusan’ın davetlisi olarak oradaydım ve koskoca salon doluydu, izleyiciler Fazıl Say’ı ve orkestrayı ayakta alkışlamışlardı.
ŞEF SASCHA GOETZEL AYRILIYOR
BİFO için bu yıl önemli bir yıl. Birlikte 3 CD yaptıkları Sascha Goetzel 10 yıllık kontratını doldurdu ve 2020 yılının ağustos ayında orkestradan ayrılıyor. 2009 yılında Istanbul’da genç bir maestro olarak işe başlarken babası Viyana Filarmoni’nin 38 yıllık kemancısı Peter Goetzel’i de kadroya almıştı. Babasının da sözleşmesi bitiyor ve bu yıl birlikte BİFO’dan ayrılıyorlar. 16 Mayıs’ta 10'uncu yıl konseri yapacak Sascha Goetzel BİFO ile. Hemen iş bulacağı şüphesiz. Zaten Oregon, Viyana, Tokyo, Finlandiya orkestralarını birçok kez konuk şef olarak yönettti. Ayda 12 gün İstanbul’da bulunduğunu, güzel eşinden de yakında ayrılmakta olduğunu öğrendik yemeğin dedikodu kısmında, kahveler içilirken.
2019’DA BİFO YURT DIŞI TURNESİ YAPMIYOR
BİFO’nun müzisyenleri kadrolu değil. İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası, İstanbul Devlet Opera ve Balesi Orkestrası, Ankara Devlet Opera ve Balesi Orkestrası, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, İzmir Senfoni Orkestrası ‘ndan konserler için geliyorlar. Müzisyenler yaptıkları prova başına ve konser başına ücret alıyorlar.
Geçtiğimiz aylarda Borusan Holding’in toplu işten çıkartmalar yaptığını okumuştuk. Belli ki birçok büyük şirketin başına geldiği gibi onlar da bir sıkışık dönemden geçiyorlar. O yüzden BİFO da birtakım önlemler almak zorunda kalıyor. Aslında Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası’nın konserleri yüzde 98 doluyor. Eskiden 1 milyon dolar bilet geliri vardı. Şimdi bilet geliri TL bazında artmış ama dolar bazında düşmüş. Yılık bütçesi 6 milyon dolar. 800 bin dolar da yurt dışındaki konserlere harcanıyor. Bu gelir Borusan Kocabıyık Vakfı’ndan geliyor. Borusan Holding şirketleri, Borusan Kocabıyık Vakfı’na, Vakıf da Borusan Sanat’a kaynak aktarıyor. BİFO bir sezonda 14 konser veriyor, İstanbul Müzik Festivali’nin de orkestrası. Her yıl yurt dışında da 5 konser veriyordu olan yurt dışı turnelerine oldu ve parasal kısıntı bu yıl yurt dışı konserlerini vurdu. 2019’da yurt dışı turnesi yok. 2020’ye ümitle bakıyorlar. BİFO geçtiğimiz Aralık’ta çıktığı Avrupa turnesinde Almanya’da Stuttgart, Friedrichshafen ve Aachen, Hollanda’da Amsterdam ve Fransa’da Paris’te toplam beş konser vermişdi.
BIR KONSER 150 BİN DOLAR
Bir konserin Borusan Filarmoni’ye kaça malolduğunu soruyorum, Ahmet Erenli 150 bin dolara malolduğunu söylüyor. Ama sanatçıların kaşesi avro ile hesaplanıyor ve 20 bin ile 250 bin avro arasında değişiyormuş. En pahalı sanatçı dünyanın en iyi sopranolarından Rus Anna Netrebko imiş, Netrebko’nun talep ettiği ücret konser başına 250 bin avroymuş. ‘Sanatçılar kaprisli mi, özel istekleri oluyor mu?’ diye sordum; pahalı sanatçılardan İngiliz kemancı Nigel Kennedy, Aya İrini’de vereceği konser için 4 milyon avroluk kemanına özel nem giderici bir kutu istemiş, BİFO yöneticileri kutuyu bulmuş, getirmiş, kulise koymuş. Nigel Kennedy kutuyu bir kere bile kullanmamış ve konser sonrası kemanı kuliste unutmuş çekmiş gitmiş. Gecenin bir yarısında hatırlayınca herkesi ayaklandırmış, Aya İrini’nin kapıları açılmış ve kemanına kavuşmuş.
Borusan Sanat’ın bir de İstilal Caddesi üzerinde Tünel’e yakın tarihi güzel bir binada Borusan Müzikevi var. İzleyicisi daha genç bir kuşak. Yeni müzik, dünya müziği, caz ve performans sanatından örneklere odaklanıyor. Müzikevi de bu yıl 10 yaşına giriyor.
DURMAK YOK YOLA DEVAM
Özetle, 1992 yılında Asım Kocabıyık tarafından milli eğitim ve kültüre katkı vermek için kurulan Asım Kocabıyık Kültür Eğitim Vakfı, 2007’de Borusan Kocabıyık Vakfı adını aldı. Geliri Borusan Holding Şirketleri'nden geliyor. Yukarıda da anlattığım gibi her yıl 6 milyon dolarını Borusan Sanat’a aktarıyor. Bütçenin en büyük kısmı Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası’na gidiyor. Bu yıl genel bütçede kısıntı yok ama yurt dışı turneler 2020’ye kadar iptal. Bir de Sascha Goetzel yerine yurtdışından yeni bir şef arayışı içersindeler. Borusan Sanat Genel Müdürü Ahmet Erenli ‘Durmak yok yola devam’ diyor.
