Zümrüt Arol Bekçe: Herkesin çok eğleneceği keyif alacağı bir programa sahibiz

İLK KOMEDİ FİLMİ 'BİCAN EFENDİ VEKİLHARÇ'

1859’da Şinasi’nin Tercüman-ı Ahval Gazetesi’nde yayımladığı ‘Şair Evlenmesi’,yazılı ilk komedi eseri olarak Türk edebiyat tarihine geçti.

‘Şair Evlenmesi’, aynı zamanda tiyatro oyunu olarak sahnelenmesi üzerine Türk tiyatrosunun ilk komedi eseri olma özelliğine de sahip oldu.

Türk sinemasının ilk komedi türündeki filmi ise ‘Bican Efendi Vekilharç’.

1917'de çekilen filmi Hüseyin Şadi Karagözoğlu yönetirken başrolleri İsmail Galip Arcan, Behzat Haki Butak, Vasfi Rıza Zobu ve Nurettin Şefkati paylaştı.

KOMEDİYİ YÜKSELTTİ

II. Dünya Savaşı’ndan sonra Türk sineması adına üretilen komedi yapımları bir hayli artarken 1970’li yıllarda Arzu Film, ‘komedi’yi daha da yükseltmeyi başardı.

1990’lı yıllarda Türk sinemasının az üretimde bulunması doğal olarak komedi yapımlarının azalmasına da neden oldu.

O yıllarda komedi, televizyon yapımları ve tiyatro oyunlarıyla sınırlı kaldı.

KOMEDİ AKIMI BAŞLADI

11 Kasım 1994’te kurulan BKM, televizyon ve tiyatro adına üretimde bulunduğu yapımlar ve oyunlarla komediye yeni bir nefes olurken, 2000’li yıllardan sonra sinemada komedi akımını başlattı. O akımı başlatan da Türk sineması adına devrim niteliğine sahip komedi - dram türündeki ‘Vizontele’oldu. O tarihten itibaren de komedi yapımları, Türk sinemasının temel taşı haline geldi.

Sinema, televizyon, tiyatro ve sahne performanslarında komedi tarzında birçok ürün sunan, komediyle özdeşleşen BKM,2016’dan itibaren vizyonunu ve deneyimlerini komedi festivaline dönüştürme kararı aldı.

‘İstanbul Komedi Festivali’…

BİR AY SÜRECEK

“Bu işte iki ölçü var; salon doluyor mu, gelenler gülüyor mu?”

Yılmaz Erdoğan, komediyi böyle tanımlamıştı.

Yılmaz Erdoğan’ın tanımından da anlaşılacağı üzere komedinin amacına ulaşması için yoğun ilgi görmesi gerekiyor. O yoğun ilginin oluşması için de tek şart, insanların gülme beklentisini karşılamak.

‘İstanbul Komedi Festivali’, o beklentiyi karşılayarak düzenlendiği ilk yıl olan 2016’dan itibaren daha geniş kitlelere ulaşmayı başardı.

Şöyle;

2016’da 5 günle başlayan ‘İstanbul Komedi Festivali'nin sonraki yıllarda bir ay sürmesi hedeflendi.

Her yıl etki alanı daha da genişleyen festivalde o hedefe bu yıl ulaşıldı.

İstanbul’un kültür - sanat ve eğlence kültürüne önemli ölçüde katkı sağlayan festivalde her yıl olduğu gibi Türk sanatçıların Türk yapımları / performanslarının yanı sıra yabancı sanatçıların yabancı yapımları / performansları da sahnelenecek.

Önceki yıllara oranla daha çok süre içinde daha çok mekânda daha çok yapım ve performansın sahneleneceği ‘İstanbul Komedi Festivali’ne İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile İş Bankası destek veriyor.

AMACINI VE MİSYONUNU ANLATTI

BKM’nin CEO’su Zümrüt Arol Bekçe’nin kreatif direktörlüğünde gerçekleştirilen ‘İstanbul Komedi Festivali’, BKM'nin kuruluş yıl dönümü olan 11 Kasım'da başlayıp 12 Aralık'ta sona erecek. Bekçe, Habertürk’e verdiği röportajda ‘İstanbul Komedi Festivali’nin düzenlenme amacını, misyonunu ve komediye katkılarını anlattı.

Pandemi nedeniyle zorunlu olarak verilen iki yıllık aradan sonra tekrar ‘İstanbul Komedi Festivali’ne dönülüyor. Neler hissediyorsunuz?

Evet, iki yıl pandemi arasından sonra nihayet sahalara döndük. Verilen zorunlu aradan dolayı oldukça üzüldük. Pandemide diziler, filmler televizyondan izlenebildi ama tiyatro, konser, stand-up gibi canlı sanatsal etkinlikleri icra etmek mümkün olamadı. Aslında 'İstanbul Komedi Festivali'ni dijital platformda yapabilirdik. Hatta bu seneki festivali dijital yapıp yapmama konusunu ekip içinde değerlendirdik. Dijitalde yapmak kimsenin içine sinmedi. Çünkü biliyoruz ki canlı performanslar, canlı olarak seyredilmek isteniyor. 'İstanbul Komedi Festivali' bu yıl çok büyük olacak. Çok sayıda etkinliğimiz 200’ün üzerinde mekânda sahnelenecek.

"BİZİM HER GÜNÜMÜZ DOLU"

2016’daki ilk 'İstanbul Komedi Festivali', 5 gün sürmüştü. 2019’da yaptığımız röportajda hedefinizin festivali bir aylık sürece yaymak olduğunu söylemiştiniz. İki yıllık araya rağmen bu yıl hedefe ulaştınız. İşin sırrı nedir?

'İstanbul Komedi Festivali'ni düzenlemeye karar verdiğimizde 2012'den itibaren komedi festivali düzenlenen Brighton’a, Londra’ya Leicester’a gittik. Oradaki prodüktörlerle ahbap olduk. 'İstanbul Komedi Festivali' fikrini onlarla paylaştığımızda bize “Siz bunu bir hafta sonu yapın. Perşembe - pazar gibi... İlk denemeniz böyle olsun” dediler. Biz de “Burası BKM. Biz çok uzun yıllardır komedinin içerisindeyiz. 3 - 4 güne sığmayabilir” dedik. Bizim en kıstırılmış halimiz 6 gündü ama o dönem o kadar güzel dönüşler aldık ki "seneye bunu uzatalım" dedik. İki hafta, 3 hafta derken bir ay olmasının hayalini kurduk. Aslına bakarsanız bir aylık süreyi 2012'de hedeflemiştik. Bize “İlk başlangıçta bir aya çıkmayın, bir pratik edin. İletişimi nasıl algılanacak, onu bir görün” dediler. Bir de biz bir aylık sürece haftada bir etkinlikle ulaşmıyoruz. Bizim her günümüz dolu.

"EZBERLEYEBİLECEĞİMİN ÖTESİNDE"

Siz de iyi biliyorsunuz ama 'İstanbul Komedi Festivali'nin rakamlarından söz etmek istiyorum.

Rakamlar artık benim ezberleyebileceğimin ötesinde olduğu için senin tekrarlaman çok iyi olacak.

SAHNE SAYISI % 500 ARTTI

İlk yıldan bugüne kadar kadar olan süreçte sahne sayısı % 500, sanatçı sayısı % 263, seyirci sayısı ise % 300 arttı. Bu rakamlar size neler hissettiriyor?

Çok iyi hissettiriyor. Hepsi geometrik ivme dediğimiz şekilde büyüyor. Tabii çok gurur duyuyoruz. Çünkü burada çalışan bütün ekip arkadaşlarım festivalin en iyi şekilde düzenlenmesi için özel hayatlarından da çok ciddi bir zaman ayırıyor. Biz bu işin gönüllüsüyüz. Benim ‘İstanbul Komedi Festivali’ne çok romantik bir bakış açım var. Biz ‘İstanbul Komedi Festivali’ni sonsuza kadar yapmak isteriz ama tabii ki zaman geçtikçe gençlere devredeceğiz. Tüm şehre yayılmış bir ‘İstanbul Komedi Festivali’ zamanını görmek en büyük hayalim.

"SÜREKLİ YENİ EKLEMELER OLUYOR"

2016’da sahne sayısı 5’ti. 2019’da 17 ve bu yıl 20'yi geçti. Görünen o ki o hayalinizin gerçeğe dönüşmesi çok uzun sürmeyecek.

Evet, sürekli yeni eklemeler oluyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi de birçok salonunu açtı. Bu sene onlarla da çok güzel bir iş birliği içindeyiz. O nedenle sahneler ve salonlar git gide artıyor.

"HEDEFİMİZ 100 BİN KİŞİ"

2016’da toplam 20 bin seyirciye ulaşılmış. 2019’da bu rakam 80 bine ulaşmış. Bu yılki hedefiniz nedir?

100 bin seyirci hedefliyoruz.

"SEYRETTİĞİNİZDE O ENERJİ SİZE GEÇİYOR"

‘İstanbul Komedi Festivali’nin şehre etkisi nedir?

Bir kere bütün dünyada komedi festivalleri, çok moralli festivallerdir. Mesela sen hatırlarsın, ilk günden beri çarşıya gidiyoruz. Orada bir balık yiyoruz, tiyatroya girip oyunu seyrediyoruz. Sonra yandan BKM Mutfak'a veya Beşiktaş Sahne'ye geçiyouz. Herkesin ağzı kulaklarında çarşının içinde geziyor. Beşiktaş Belediyesi Başkanı Rıza Akpolat göreve geldiği ilk günden beri bize tam destek veriyor. Bugün Beşiktaş’a inerken Barbaros Bulvarı'nda festivalin başlıyor olduğunu görüyorsunuz. İstanbul Komedi Festivali'nin afişleri her yerde. BKM’nin duvarında da kocaman bir afiş var. Şimdi buraya bakıyorsunuz ki güzel ve neşeli bir etkinlik geliyor. Bütün afişlerimizi, görsellerimizi görünce herkes bir gülümsemeye başlıyor. Zaten mekândan içeri girip şovu seyrettiğinizde o enerji size geçiyor. Çıkınca “Ben gittim, sen de git. Birlikte şuna gidelim, bunu da seyredelim” diyorsunuz. Çünkü bir günle, bir etkinlikle sınırlı değiliz. Bir etkinliğe geldin, ertesi gün "buna geleyim" ya da "bu akşam 7’de buna geldim 9’da da diğeri varmış. Bir lokma bir şey yiyeyim, sonra ona da gireyim" diyerek ikinci şova kalıyorsunuz. Festivalimizin konsepti bu. Özellikle İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile yaptığımız etkinliklerde festival, belki de daha önce bu tarz bir performansı izlememiş olan birçok kimsenin festival ayağına gidecek.

"YEPYENİ KONSEPTLER GELİYOR"

'İstanbul Komedi Festivali'nde komedinin her alanında etkinlik olacak değil mi?

Stand-up gösterisi de var tiyatro da. Doğaçlama gösteri de var, seyirciyle interaktif olan da. Bu sene yepyeni konseptler de geliyor. Mesela Esra Dermancıoğlu’nun ‘Biri Flört Mü Dedi?’ gösterisi var. O da çok interaktif bir gösteri. Türkiye’de daha önce yapılmamış bir etkinlik. Keza Ali Kerim Diler’in ‘Estetik Sohbetler’ de öyle. Ali Kerim Diler de camiamızın çok yakından tanıdığı biri. O da yepyeni bir etkinlik. Örneğin Berfu Yenenler de var. Biz kendisini sosyal medyada çok beğenerek izliyorduk, çok da yetenekli. Eser ile birlikte ‘Çift Terapisi’ diye bir gösterileri var. Daha önce seyretmedim, en heyecanla beklediğim gösterilerden biri olacak. Tabii bizim festivalin ve BKM’nin klasikleri bu yıl da devam edecek. Örneğin ‘Aydınlıkevler’, ‘Güldür Güldür Show’, ‘Çok Güzel Hareketler Bunlar 2', Cem İşçiler, Ayşe Balıbey... Ezberden saymakla bitiremeyeceğim hem klasiklerimiz hem sürprizlerimiz olacak. Şu an henüz açıklayamıyorum. Birkaç isim daha olacak... Çok zengin, çok değişik, herkesin çok eğleneceği ve keyif alacağı bir programa sahibiz.

"8 YABANCI GÖSTERİ SAHNELENECEK"

Yurt dışından da katılım olacak değil mi?

Yurt dışından da var. 8 yabancı gösteri sahnelenecek. Onların hepsi İngilizce, altyazımız yok. Daha önceki festivallerde de en çok gelen soru, "alt yazı olacak mı?" oluyordu. Stand-up öyle bir şey değil. Ben, ‘III. Richard’ı Kevin Spacey’den seyretmiştim. Altta Türkçe alt yazı vardı ama o belli bir metne bağlıydı. Bunu stand-up’da yapmak ancak dijital platforma çekilmiş versiyonuyla oluyor. Canlı performansta ise şaka kaçıyor. Mizahın da evrensel bir yere gittiğini düşünüyorum. Biz yabancı dizileri ve filmleri izleye izleye onların şakasını kaptık. Aslında burada da bu çalışır. Şakayı yakalarız. Çeviri biraz zor olur.

"GÖSTERİLER BİR ÇATI ALTINDA TOPLANDI"

‘İstanbul Komedi Festivali’nin kültür sanat mecrasına etkilerinin özellikle neler olduğunu gördünüz?

Bir kere mizah konusunu, yani komediyi daha kurumsal bir yere götürdüğünü düşünüyorum. Çok büyük bir çatı altında bütün gösteriler toplandı. Yani tekli stand-up gösterileri, tiyatro, komedi oyunları... Ben komedinin ehemmiyetinin altını çok daha güzel çizdiğini düşünüyorum.

"8 -10 SENELİK BİR FİKİR, BİR YAPI"

Festivali İstanbul dışına da taşıyacak mısınız? Örneğin 'Ankara Komedi Festivali', 'İzmir Komedi Festivali' gibi...

Çok büyük cümleler kurmak istemiyorum. Bu sene 5’inci yaşımızdayız. İki sene sekteye uğradık. "2014’te de ilk tohumlarını attık" desek 8 - 10 senelik bir fikir, bir yapı. Özellikle İstanbul’da tam istediğimiz gibi otursun ondan sonra belki uzantı diyebileceğimiz bir şeyler düşünebiliriz ama şu anda bütün odağımız İstanbul.

"ORTAYA EKSTRA BİR ENERJİ KOYDUK"

Geri dönüp baktığınızda fikrin ilk oluştuğu günden bugüne kadar planlarınızı ne ölçüde gerçekleştirdiğinizi görüyorsunuz?

Pandemi dışında planlarımızı birebir gerçekleştirdik. Hatta bu sene daha da olağanüstü bir çabayla o iki senelik açığı kapatmak için uğraştık. O arayı kapatalım diye ortaya ekstra bir enerji koyduk. Az önce de söylediğim gibi ekip arkadaşlarımız, bunu geceli gündüzlü çok büyük bir enerjiyle var etti. Hepsine buradan tek tek teşekkür etmek isterim.

"ETKİNLİKLERİMİZ 7'DEN 77'YE OLACAK"

Festivalde dikkatimi çeken unsurlardan biri her kuşaktan seyirci için etkinlik olması...

Tabii ki bu sene de öyle olacak. Bir kere çocuklarla ilgili çok etkinlik var. Çocuklardan büyüklere kadar, 7’den 77’ye... Biz BKM olarak hem film, hem televizyon hem de sahne dünyasında genel izleyiciye - seyirciye hitap ediyoruz. En yakınımız sensin, uzun zamandır biliyorsun. Tabii ki gece 9’da büyüklere hitap eden stand-up gösterimiz de var. Gündüz 11’de çocuk etkinliğimiz de var. Hedefimiz her zaman 7’den 77’ye...

"KAPIMIZ SONUNA KADAR HERKESE AÇIK"

‘İstanbul Komedi Festivali’ne katılan sanatçıların festivalde yer almak isteğini siz mutlaka iyi biliyorsunuz. Herkese yer verebilme şansınız oluyor mu?

Tabii ki herkese yer var. Olabildiği sürece, herkesin takvimine göre. BKM olarak neredeyse bütün stand-uplar bizden çıktığı, komedi BKM tekelinde gibi bir algı olduğu, televizyona da sahneye de mizah ve komedi üzerine üretim yaptığımız için festivalin ilk yılında herkeste BKM sanatçılarının sahne aldığı bir festival algısı vardı. Asla böyle düşünmedik. Tabii ki BKM çatısı altında faaliyet gösteren bütün sanatçıların çıkabildiği gibi, bütün çıkmak isteyen komediyle ilintili herkese kapımız sonuna kadar açık. Prodüksiyonunu yapmak üzere hatta üzerinde 6 ay - bir yıl çalıştığımız projeler oldu. Prodüksiyonu kendilerinde kaldı. Bizde ilk defa sahne aldılar. Bizim kapımız herkese açık.

"ONLARIN DESTEĞİ ÇOK ÖNEMLİ"

Bu kadar büyük bir festivalin bütçesinden söz edelim mi?

Bizim gayretimiz, sürekli büyütmeye çalışmak. 5 yıldan sonra daha çok sponsorluklar da olur. Çünkü sponsorsuz olmuyor. Bu sene İş Bankası'nın destekleriyle Maximum Kart isim sponsorumuz oldu. Festivalin isim hakkını da onlara verdik. ‘İstanbul Komedi Festivali Maximum’ oldu. O nedenle onların desteği bizim için çok önemli. Bilet satışımız zaten gayet iyi gidiyor, daha iyi olacak. Daimi destekleriniz için teşekkür ederiz. Festivale bekliyoruz. Nasıl geçeceğini hep beraber göreceğiz.

"İKİ SENE ÇOK UZUN ZAMAN"

Hazirandan bu yana dikkatimi çeken şu oldu; pandemi nedeniyle iki yıllık kapanma / kısıtlamanın etkisinden de mi yoksa başka bir nedenden mi bilmiyorum ama İstanbul'da çok fazla kültür - sanat etkinliği düzenlendi / düzenleniyor. Sizce bunun nedeni nedir?

İki sene hiçbir şey yapılamamasından dolayı. Çünkü kültür - sanat etkinliklerinin düzenlenememesi adına iki sene çok uzun bir zaman. Mesela çok uzağa gitmeyelim, geçen yaza gidelim. 4 kişi bir yerde yemek yiyebiliyorsun ama konsere geldiğiniz zaman yan yana oturup yemek yediğiniz eşinizle aranıza bir sandalye koyuyorduk. Etkinlikler yarım kapasiteyle yapıldı. İki yıl içinde malum, ülkemizin de geçtiği ekonomik bir dönem var. Konumuz yalnızca pandemi değil. Canlı etkinlikler dediğimiz konserlerde, tiyatrolarda iki senedir yarım kapasiteyle etkinlik yapmaya çalıştık. İlk defa bu sene tam kapasiteyle sezona giriyoruz.

"ÇOK GÜZEL PLANLARIMIZ VAR"

Bir de Maximum Uniq etkinlikleriniz var. Burası beklentilerinizi karşıladı mı?

Evet, mekân olarak Maximum Uniq de var. Bu yaz aylarını olağanüstü güzel geçirdik. Kapasite de tamdı, istediğimiz gibi tribünümüzü de yapabildik. Bu yaz çok güzel geçti. İlk defa bu kışa da tam kapasiteyle girdik. O nedenle bu sene için de çok güzel planlarımız var. "Maximum Uniq’e iyi ki girdik" diyoruz. Sorunun cevabı buysa, "iyi ki yapmışız" diyoruz. Yani yaşam alanı olarak biz BKM Mutfak'ı da kapamıştık. Sonra biz tiyatroyu ve bütün açık alanı işletmeye başlayınca BKM Mutfak'ı da tekrar açtık. Maxiumum Uniq de tekrar bir yaşam alanı oldu. Bizim tiyatromuzun, konser alanlarımızın dışında, kahve içilen yerden mantı yapılan yere kadar hareketliliği gözlemlememiz çok mümkün. Dediğim gibi burası tekrar bir yaşam alanı oldu. Tekrar hareketlendi ve şehrin hem kültür sanat hayatına hem de yaşama katıldı diye düşünüyoruz. Yaptığımızdan çok memnunuz ama aldığımız dönüşler de bu yönde.