Ekonomide tartışmalar siyaset arenasına taşındığında kafalar karışıyor rakamlar hep birbirine giriyor. Doğru veri ortaya konulmayınca tartışmalar odağından sapıyor. İşte 2010 senesinden beri TOBB'a verilen görevle Ticaret Sicil Gazetesi'nde yayınlanan Kurulan / Kapanan Şirket istatistiklerinin üzerinden yapılan tartışmanın kaderi de böyle oldu.

Tartışma CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun "Şirketler kapanıyor, dükkanlar kapanıyor. Hiç değilse sicil gazetesi var. Bu gazeteyi CHP çıkarmıyor. Devletin çıkardığı gazete 2020 yılında 99 bin 588 esnaf meslekten ve sicilden terkini istemiş. Günde ortalama 273 esnaf ve sanatkâr dükkânını kapatmış." açıklaması ile başladı.

Sonrasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan işte bu iddiaları, "2020 yılında kurulan şirket sayısı salgına rağmen yüzde 20 artarak 101 bin 318'e ulaştı. Bazı dostlar, bugün de geldi yanıma diyorlar ki 'Dükkanlar kapanıyor, şirketler kapanıyor.' İşte açıklıyorum rakamı, öyle kapanan falan yok ki, bunlar öyle sıradan şirketler falan da değil. Bunlar güçlü şirketler ihracat yapıyorlar. Her şey ortada ama birileri de buralardan nemalanmak istiyor" sözleriyle yanıtladı.

Peki Ticaret Sicil Gazetesi ne diyor? Kılıçdaroğlu'nun söylediği 273 rakamı nereden geliyor? 2020'de kaç şirket kapandı? Ve 2019'a göre kritik bir artış var mı? İşte tüm bu soruların yanıtı bu tabloda. Ancak daha anlaşılır olması açısından rakamları tablo üzerinden aktaralım... 

Başlamadan istatistikleri kaynağından takip etmek isteyenler için de ilgili verilerin yer aldığı resmi adresi şöyle paylaşalım: 

https://www.tobb.org.tr/BilgiErisimMudurlugu/Sayfalar/KurulanKapananSirketistatistikleri.php

2020 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ifade ettiği üzere 102 bin 794 şirket kurulurken aynı dönemde 31 bin 36 adet de Gerçek Kişi Ticari İşletmesi kuruldu. Yani 2020 toplamında Türkiye'de 133 bin 830 yeni şirket kuruldu. Buna karşılık 15 bin 949 şirket ise kapandı. Buna ek olarak 24 bin 134 adet de Gerçek Kişi Ticari İşletmesi faaliyetini bitirdi. Yani toplamda 40 bin işletme kapandı. 2019'da ise Türkiye genelinde 33 bin firma faaliyetine son vermişti. 

Geçmiş yıllarla karşılaştırmak gerekirse pandemi yılında yeni açılan şirket sayısı 2019'a göre yüzde 22 artarken kapanan şirket sayısı da yüzde 21 arttı. Bir anlamda kapanandan hayli fazla yeni şirket açıldı. Ancak her iki cehpede de artış oranları 2'ye katlandı diyebiliriz.
Ekonomik aktivitenin yavaşladığı faaliyetlere mecburi ara verildiği bir dönem için bu rakamlar hayli anlaşılabilir.

GÜNLÜK RAKAM YILLIK ORTALAMADA KAÇ?

Bir diğer konu ise aslında yeme içme sektöründe olduğu gibi fiilen faaliyetini yürütemeyen firmalar. Bu firmalar kağıt üzerinde kapanmış değil ancak mali yapıları bozulmuş durumda. Son açıklamalarla bu sektörde faaliyet gösteren firmalara ek destek paketleri açıklandı. Desteklerle bu firmaların kısıtlama sonrası ayakta kalıp kalmayacağını ise bugünden tahmin etmek güç. 

Peki gelelim meşhur 273 rakamına. Türkiye'de pandemi koşullarının ağırlaştığı Aralık 2020'de 3 bin 179 şirket kapanırken 4 bin 471 gerçek kişinin ticari işletmesi faaliyetini sora erdirdi. Yani aralık ayında 7 bin 650 şirket meşhur tabiriyle kepenk indirdi. Bu da gün hesabı yapıldığında Kemal Kılıçdaroğlu'nun sıkça tekrar ettiği 273 rakamına tekabül etti. Evt 2020'nin sadece aralık ayında günde ortalama 273 firma kapandı. Yıl genelindeki toplam rakamdan yola çıldığında ise aslında 2020'de günde 133 firma kapandı. Bu 133 firmadan 44'ü görece daha büyük işletmeler olurken 89'u ise gerçek kişilerin ticari işletmeleri oldu. Açılan firmalardan da bir hesap yaparsak aralık ayında toplam 11 bin 697 işletme kuruldu. Yani aralık ayında günde 418 yeni işletme kuruldu. Yıllık ortalamalara bakıldığında da bu rakamı 371 olarak hesaplamak mümkün. 

Şimdi gözler şubat ayında açıklanacak Ocak 2021 verilerine çevrildi. Zira Aralık'taki tablonun Ocak'ta da devam edip etmeyeceği merak konusu.