Askerden dönüşte iş bulamayanlara işsizlik maaşı
İşsizlik ödeneği, koşulları sağlamış olup kendi kasıt ve kusuru olmaksızın işsiz kalanlara ödenir. Ancak, askerlik sebebiyle işten ayrılıp askerlikten dönüşte iş bulamayanlar da işsizlik ödeneğinden yararlanırlar. Peki askerlik dönüşü ödenek hakkından yararlanabilmek için ne yapılmalıdır? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç yazdı...
İşsizlik ödeneği alabilmek için her şeyden önce son üç yılda en az 600 gün prim bildirilmesi ve son 120 gün sigortalı çalışmak gerekir. Bu koşulları sağlayan kişi sigortalı bir işte çalışmakta iken kendi kasıt ve kusuru dışında işsiz kalırsa işsizlik ödeneği alır. Halk arasında “işsizlik maaşı” olarak adlandırılan ödeneğin süresi, son üç yıl içindeki prim gün sayısına göre değişir. Son üç yıldaki prim günü 600 – 899 gün arasında olanlara 6 ay, 900 – 1.079 gün arasında olanlara 8 ay, 1.080 gün olanlara ise 10 ay işsizlik ödeneği verilir.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
İşten ayrıldığı tarih itibarıyla son üç yıl içinde en az 600 gün prim ve son 120 gün sigortalı çalışma koşulunu sağlayanlardan askerlik sebebiyle işten ayrılanlar askerlik dönüşü iş bulamazlarsa işsizlik ödeneği hakkından yararlanabilirler.
SÜRELERE DİKKAT EDİLMELİ
Askerlik dönüşü işsizlik ödeneği alabilmek için, işten, askerliğe sevk tarihinden önceki 90 günlük süre içinde ayrılmış olmak gerekir. İşten ayrıldıkları tarih ile askere sevk tarihi arasında 91 gün ve daha fazla süre geçmiş olanlar işsizlik ödeneğinden yararlanamazlar.
Askerden dönen kişiler, işsizlik ödeneği alabilmek için Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR) mücbir sebepler hariç 30 gün içinde başvurmalı. Bu süreden sonra başvuranlar da ödenek alabilirler. Ancak, gecikilen süre toplam hak sahipliği süresinden düşülür. Örneğin 6 ay ödenek alma hakkı bulunan kişi terhisten 31 gün sonra başvurursa 6 ay yerine 5 ay ödenek alabilir.
Bedelli askerlik yapanlar artık fiilen silah altına alınıyorlar. Bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılanlar da askerlik dönüşü işe girinceye kadar işsizlik ödeneğinden yararlanırlar.
İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALMAKTA İKEN ASKERE GİDENLER DÖNÜŞTE ALMAYA DEVAM EDER
İşsizlik ödeneği almakta iken vatani görevini yapmak üzere silah altına alınanların ödeneği bu süre boyunca askıya alınır. Askerlik sonrasında İŞKUR’a başvurduklarında, başvuru yaptıkları tarih itibarıyla ödenek yeniden başlatılır.
Burada da dikkat edilmesi gereken bir husus vardır. İşsizlik ödeneği almakta iken silah altına alınanlar, askere gidecekleri tarihi İŞKUR’a mutlaka bildirmelidir. Askerlik sırasında yanlışlıkla verilen ödenekler yasal faiziyle geri alınır.
Askerlik gerekçesiyle 90 gün önce işten ayrılanlara askere gidinceye kadar boşta geçen süreler için işsizlik ödeneği verilmez. Ancak, sağlık veya kişinin kasıt ve kusurundan kaynaklanmayan diğer nedenlerle askere gidiş tarihinin üç aydan daha fazla süreyle ertelenmesi halinde askere gitmeden önce ödenek almak mümkündür. İşten ayrılış tarihi ile ertelemeye sebep olunan nedenin oluştuğu tarih arasında geçen dönem “mücbir süre” olarak kabul edilir ve işten ayrılış tarihinden geçerli olarak ödeme yapılır.
İŞTEN AYRILIŞ KODU (12) OLMALIDIR
İŞKUR bir kişiye işsizlik ödeneği verilip verilmeyeceğine karar verirken işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilen işten ayrılış koduna bakar. Askerlik nedeniyle işten ayrılanlar için bildirimin (12) kodu ile yapılması gerekir.
Ancak, çeşitli sebeplerle işveren farklı kodlar bildirmiş olabiliyor. Bu durumda işçi işverene sunduğu askerlik gerekçesiyle iş sözleşmesinin sona ermesini istediğine dair dilekçe, askerlik nedeniyle işten ayrılanlara kıdem tazminatı ödendiği için işverenin kıdem tazminatı ödediğine dair bordro veya banka dekontu gibi belgelerle İŞKUR’a başvurarak ödenek bağlatabilir.
ASKERLİĞİ RAPOR SEBEBİYLE ERKEN BİTENLER İÇİN 30 GÜNLÜK SÜRE NE ZAMAN BAŞLAR?
Askerliğini yaparken hastalanarak rapor almak suretiyle erken terhis edilenler için 30 günlük süre bu şekilde terhis edildikleri tarihte başlar. Bu nedenle normal askerlik süresinin bitmesini beklemeden 30 gün içinde başvurunun yapılması gerekir.
ASKERLERİN İŞSİZLİK ÖDENEĞİ NASIL HESAPLANIR?
İşsizlik ödeneği, işçinin son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan brüt ücretinin yüzde 40’ı oranında belirlenir. Ancak, işçinin ücreti ne olursa olsun ödenek tutarı asgari ücretin yüzde 80’ini aşamaz. Askere gitmeden önce SGK’ya bildirilen dört aylık ortalama prime esas kazancı 30.000 TL olan işçi için aylık 12.000 TL işsizlik ödeneği bağlanır.
