Çocuklar için güvenli dijital ortam
İçinde bulunduğumuz dijital çağda, özellikle kitle iletişim teknolojilerinin olağanüstü hızlı gelişimi ve yayılımı hepimizin (iş, sosyal, kültürel…) hayatını derinden etkilerken belki de en savunmasız yakalanan kesim çocuklar oldu. Ekran karşısında geçirilen süreler çocuklarda fiziksel ve ruhsal sorunlara yol açarken, dijital ortamlar sayısız tehlikeyi de beraberinde getirdi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Bilişim ve Teknoloji Hukuku Enstitüsü Temsilcisi Prof. Dr. Leyla Keser Berber bu noktada servis sağlayıcıların yükümlülüklerine dikkat çekti. Konuyla ilgili olarak Bilgi Üniversitesi tarafından 25 Nisan'da 'Age Appropriate Design Code Of Türkiye' (Yaşa Uygun Tasarım Kodu - Türkiye) başlıklı önemli bir toplantı düzenleneceğini belirten Prof. Dr. Berber, toplantının önemini ve amacını Habertürk'e anlattı.
Bilgi çağı, ağ toplumu ya da dijital çağ… İletişim teknolojilerinin olağanüstü bir hızla yayılması ve çeşitlenmesiyle, Kanadalı iletişim kuramcısı Marshall McLuhan’ın dünya için ‘küresel köy’ tanımı yaptığı dönemin çok ötesinde bir iletişim ortamı yaşanıyor. Bu ortamın belki de en savunmasız kesimi ise çocuklar. İletişim araçlarının yaygın ve kolay erişilebilir olması çocukları bu araçlardan uzak tutabilmeyi zorlaştırırken; mahremiyet, kişisel veriler, dijital güvenlik gibi kavramlar çocuklar için hayati önem taşıyor ve sadece ailelerin sorumluluk alması yeterli olmuyor. Bu noktada servis sağlayıcılarına hukuki yükümlülük getiren mevzuatın çok önemli olduğunu belirten İstanbul Bilgi Üniversitesi Bilişim ve Teknoloji Hukuku Enstitüsü Temsilcisi Prof. Dr. Leyla Keser Berber konuyla ilgili olarak, İstanbul Bilgi Üniversitesi Bilişim ve Teknoloji Hukuku Enstitüsü tarafından 25 Nisan 2023 tarihinde “Yaşa Uygun Tasarım Kodu – Türkiye” konulu yuvarlak masa toplantısı düzenleneceğini ifade etti.
Çocukların dijital dünyada karşı karşıya olduğu risklere ve daha güvenli, çocuğun yaşı ve gereksinimlerine uygun şekilde tasarlanmış bir dijital ortamın önemine dikkat çeken Prof. Dr. Berber “Toplantının amacı; çocukların yaşlarına, fiziksel, duygusal ve psikolojik gelişimlerine, bilişsel yeteneklerine, özel gereksinimlerine uygun şekilde tasarlanmış bir dijital ortamda çocukların mahremiyetinin ve güvenliğinin sağlanması, çocuklar tarafından erişilmesi veya çocuklar üzerinde etkisi olması muhtemel dijital ürün, hizmet ve özellikler sunan servis sağlayıcıların yükümlülüklerini ve bu yükümlülükleri nasıl yerine getireceklerini düzenleyen İngiliz Veri Koruması Otoritesi ve 5 Rights Foundation tarafından hazırlanan, 15 temel ilke ile global bir standarda dönüşen Yaşa Uygun Tasarım Kodunu ve Türkiye’deki hukuki durumu akademi, sivil toplum, kamu ve özel sektör paydaşlarıyla tartışarak, ülkemizde farkındalık yaratmaktır” dedi.
“AMAÇ YAŞA UYGUN TASARIM KODUNA TAM UYUM SAĞLAMAK”
Yaşa Uygun Tasarım Yükümlülüğünün, toplantıda ana tema konuşmasını da yapacak olan, 5Rights Vakfı’nın Uluslararası Savunuculuk Direktörü Leanda Barrington-Leach tarafından hazırlandığını ifade eden Prof. Dr. Leyla Keser Berber “İngiliz Yaşa Uygun Tasarım Kodu, iç hukukumuza çeşitli kanun ve düzenlemelerle kısmen de olsa aktarılmıştır. Örneğin 5651 Sayılı Kanun’da 2022 yılında yapılan değişiklikle, sosyal ağ sağlayıcının çocuklara özgü ayrıştırılmış hizmet sunma konusunda gerekli tedbirleri alacağı yönünde hüküm eklenmiştir. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından 1 Nisan 2023 tarihinde yayımlanan Sosyal Ağ Sağlayıcı Hakkında Usul ve Esaslar Madde 17 ile, 5651 Sayılı Kanun’daki hüküm yine bu bağlamda detaylandırılmıştır. Türkiye Futbol Federasyonu tarafından 17.2.2023 tarihinde yayımlanan Futbolda Sporcu Esenliği ve Çocuk Koruma Talimatı ise İngiliz Yaşa Uygun Tasarım Kodunda yer alan birçok temel ilkeye atıf yapmaktadır. Ancak tam uyum sağlanması amacıyla da çalışmalar yapılmaktadır” şeklinde konuştu.
"SERVİS SAĞLAYICININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ ÖNEMLİ"
Yaşa Uygun Tasarım Kodu’nda yer alan bazı standartlardan bazı örnekler veren Prof. Dr. Berber “Servis sağlayıcı, herhangi bir çocuğun bildiği veya bilmesi için gerekçesi olduğu kişisel verilerini, çocuğun sağlığına veya esenliğine zararlı bir şekilde kullanamaz. Gerektiğinde, çocuk kullanıcıların yaşını veya yaş aralığını belirlemek için mevcut en yüksek uluslararası standartları karşılayan bir yaş güvence sistemi uygular. Servis sağlayıcı çocukların haklarını bilmelerini, endişelerini dile getirebilmelerini ve haklarını kolayca kullanabilmelerini sağlamalıdır. Çocuklara ait verileri ifşa etmeyecek, paylaşmayacak, satmayacak veya başka bir şekilde kullanıma sunmayacaktır. Tüm bu standartlar ve daha fazlası çocukların dijital dünyada maruz kaldıkları riskler ve tehlikeler açısından hayati önem taşımaktadır” şeklinde konuştu.
Açılışı ve moderasyonu İstanbul Bilgi Üniversitesi Bilişim ve Teknoloji Hukuku Enstitüsü ve Anabilim Dalından Leyla Keser Berber tarafından yapılacak olan toplantı 25 Nisan 2023 tarihinde, Silahtarağa Kampüsü Enerji Müzesinde düzenlenecek.
