Dünya tarihinde yaşanmış en büyük 8 tsunami!
Doğal afetler dünya tarihinde birçok can kaybına neden olan felaketlerdir. Bunlar arasında yer alan tsunamiler dev dalgalardan oluşur ve şehirlerin yıkılmasına neden olur. Önüne geçilemeyen doğal afetlere karşı alınabilecek önlemlerle can kayıpları ve hasarlar en aza indirilmeye çalışır. Ancak tsunami gibi doğal afetlerde can kayıplarının önüne geçilebilse bile yıkım oldukça büyük oluyor. İşte, dünyada meydana gelen en büyük 8 tsunami...
Tsunami denilince akla dev dalgalar gelir. Ancak deprem, toprak kayması ve volkanik hareketlerin sebep olduğu dalgalar olarak tanımlanan tsunamilerin çoğu fark edilmeden geçer. Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) göre çoğu insana göre korkunç gelen bu dalgaların boyutu birkaç santimin üzerine çıkmaz.
Ancak tsunamiyi tetikleyen olay güçlüyse bu doğal afetin sonucu daha kötü olabilir. Dünyada en güçlü tsunamiler açık okyanusta meydana gelir, jet uçakları kadar hızlı hareket ederler ve bir gökdelen boyutuna kadar ulaşabilirler.
1. KARRAT FİYORDU - GRÖNLAND - 89 METRE
Grönland'da nadiren tsunami meydana gelir ancak bu adada 2017 senesinde dünyanın en büyük megatsunamilerinden birisi yaşandı. Karrat Fiyordu'ndaki toprak kayması sonucu 17 Haziran'da balıkçı köyü Nuugaatsiaq'a 89 metrelik bir dev dalga vurdu. Megatsunami sonucunda 4 kişi hayatını kaybetti ve 11 bina okyanusun altında kaldı.
Uzmanlar bu olayın buzulların erimesi nedeniyle tetiklendiğini söylüyor. Karrat Fiyordu'nun çevresindeki dağlarda hala kaymalar meydana geliyor ve gelecekte Grönland'ın heyelandan kaynaklanan daha büyük tsunamiler yaşayacağı öngörülüyor.
2. AMBON ADASI - ENDONEZYA - 99 METRE
Endonezya'da detaylı bir şekilde belgelenen ilk megatsunami, aynı zamanda yaşanmış en büyük tsunamilerden birisi. 17 Şubat 1674'te Banda Denizi'ndeki Maluku Adasında büyük bir deprem meydana geldi. Bu sismik olay sonucu Ambon Adası'na 99 metrelik dev dalgalar ulaştı ve 200'den fazla insan yaşamını yitirdi. Hitu Yarımadası'nın kıyı tepesine ulaşan su seviyesi 30 metreye kadar ulaştı.
3. LİTUYA KÖRFEZİ - ALASKA - 120 METRE
Alaska'nın güneydoğusunda T şeklindeki fiyordu vuran tsunamiye, toprak kaymasının neden olduğu düşünülüyor. Ağaçların halka sayıları ve işaretleri kontrol edildiğinde bu doğal afetin 1853 yılının sonlarına doğru meydana geldiği ortaya çıktı. Ayrıca tsunaminin 100 metreye yükseldiği tespit edildi. Lituya Körfezi'nde tarih boyunca çok sayıda megatsunamiler yaşandı. Dik duvarları ve Fairwearher fay hattına yakınlığı tsunami oluşmanın nedenlerinden birisi.
4. LİTUYA KÖRFEZİ - ALASKA - 149 METRE
27 Ekim 1936'ta Lituya Körfezi'nin ikinci en büyük tsunamisi meydana geldi. Görgü tanıklarının ifadesine göre, Crillon Inlet'ten 35 km hızla gelen üç dev dalga körfezi sular altında bıraktı. Bu dalgaların en büyüğü ise 149 metreye kadar ulaştı. Uzmanlar, 1946 tsunamsine neyin neden olduğundan hala emin değil, ancak su altında yaşanan kaya kayması gibi sebeplerden oluşabileceği düşünülüyor.
5. TAAN FİYORD - ALASKA - 180 METRE
Taan Fiyord'da meydana gelen bir heyelan, buzulda bulunan milyonlarca ton kaya ve buzun denize düşmesine neden oldu. Bu durum megatsunamiye neden oldu ve 180 metre yükseliğe ulaşan dalgalar kıyı bölgelerdeki köy ve Yakutat'ta önemli hasarlara neden oldu.
6. VAJONT BARAJI - İTALYA - 235 METRE
9 Ekim 1963'te dünyanın en büyük barajı olan Kuzey İtalya'daki Vajont Barajı çevresindeki Toc Dağı'nın yüzü çatlamaya başladı. Baraja doğru olan eğimde toprak aşağı rezervuara çöktü. Heyelani Piave vadisindeki birkaç köyü 15 dakika içinde yok etti ve tsunamiyi tetikledi.
Olayda 2000'den fazla kişi hayatını kaybetti, baraj gölünde dev bir dalga oluştu ve 235 metreye kadar ulaştı.
7. ST. HELENS DAĞI - WASHİNGTON - 249 METRE
18 Mayıs 1980'de Washington St. Helens Dağı'nın patlamına neden olan deprem, aynı zamanda bir tsunamiye neden oldu. Deprem, yanardağın kuzey kısmının parçalanmasına neden oldu ve parçalanan kısım Spirit Gölü'ne düştü. Felaketin ardından gelen neredeyse 250 metrelik tsunami dünyanın üçüncü en büyük dalgasıdır.
8. LİTUYA KÖRFEZİ - ALASKA - 524 METRE
Lituya Körfezi 9 Temmuz 1958'de 7,8 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Ardından yakındaki Büyük Okyanus Buzlu kaydı ve çığ oluştu ve bir kıyı çizgisinde kaya kayması meydana geldi. Bu üç olay sonucu Körfez'in kuzey ucundaki yerleşim yerlerine ve gemilere doğru yaklaşık 30 metre yükseliğinde tsunamiler oluştu.
Ancak, bazı kaynaklarda Büyük Okynus Buzlu çığının tetiklediği dalganın yüksekliği 524 metre olduğu belirtiliyor.
