Dünyanın en küçük ve en zor havalimanları
İstanbul Yeni Havalimanı (İYH) açılış için gün sayıyor. Üstelik çeşitli kategorilerde dünyanın en büyük havalimanlarından birisi olacak. Bazı açılardan ise en büyük olarak anılacak. 29 Ekim'de ilk etabı açıldığında yıllık 90 milyon yolcu/yıl kapasitesiyle hizmet vermeye başlayacak ve sonraki yıllar artan trafiğe göre kapasitesini 200 milyon yolcu/yıla kadar büyüyebilecek.Havacılık sektörünün en önemli bileşeni olan havalimanları bir çok açıdan havayoluyla ulaşımının da gelişimini belirliyor. Bu sebeple dünyanın en küçük havalimanlarını ve coğrafi sebeplerden büyüyemeyenleri dikkatle okumanızı öneriyorum. Coğrafi şartların müsaade ettiği ölçüde hizmete sokulanlar, nüfusu az olan adalarda veya dağların tepesinde hizmet veren her meydanın ayrı hikayesi var. Habertürk yazarı Güntay Şimşek'in yazısı...
Bu meydanlar da bazı açılardan en az büyük havalimanları kadar manialarla uğraşarak hizmet girmişler. Evet havacılıkta genelde en büyükler ve en iyiler dikkat çeker, konuşulur ama bir gün yolunuz böyle ilginç yere düştüğünde, emin olun ilk hatırlayacağınız uçuş ve meydan olarak burası aklınıza gelecektir.
Mesela ben Tanzanya Serengeti Milli Parkı’ndaki ‘Air Stripe’ (toprak pistli meydan) ve baraka şeklindeki terminalini unutamıyorum.
Ülkemizde de Alanya Gazipaşa Havalimanı benzer özellikler taşıyor. Ancak tek yönlü kalkış/inişe imkân veren pisti çok konuşulmuştu. Fakat sonraki yıllar pistinin 2500 metreye çıkarılması, işletmesine profesyonel ellerin değmesiyle tablo değişti. Halihazırda Türk Hava Yolları'nın da (THY) yurtiçinde en fazla sefer yaptığı meydanlardan biri konumuna geldi.
Havayoluna talep var ama hava meydanı yapmak içinde coğrafi şartlar izin vermiyor veya hem yolcusu az, hem de bölgesi sıkıntılı. Zor şartlarda hava ulaşımını devreye sokmak için insanoğlunun neler yaptığını araştırdım. Ortaya ilginç bir “dünyanın en küçük ve en zor meydanları” listesi çıktı.
Bu havalimanlarını yakından inceledim. Havacılık sektörünün sürekli büyüdüğü bu dönemde, havalimanları neden hâlâ küçük ve ilk kurulduğu gibi duruyor, geliştirilemiyor? Ticari uçuşların yapıldığı söz konusu havalimanları Dünya Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından lisanslı meydanlar.
Kimi havalimanlarının küçük olması kurulduğu yer ve coğrafya ile alakalı bazıları ise ihtiyaç doğrultusunda büyüyememiş. Bu havalimanları genel bir bakışla pilotlar için de korkulu bir rüya. Çünkü bu havalimanlarının çoğu 3 tarafı denizle çevrili yarımada konseptinde ya da bir uçurumun kenarında arazi uygunluğuna göre tasarlanmış. Ortak amaç insanların her noktaya kolay ulaşabilmesi olsa da bazı havalimanları insan hayatı için tehlike arz ediyor. Bazıları ise sadece uçağa binip inmek için kullanılıyor. Çünkü terminalleri o kadar küçük ve kullanışsız ki hiçbir ihtiyacınızı karşılayamıyor. Hava muhalefetinin ön plana çıktığı bu küçük havalimanları uçuş güvenliği, uçuş konforu, yolcu için yapılan birçok yeniliğin aksine çağın dışında kalmış ve kalmaya da devam edecek gibi görünüyor. Uygun koşullar ve ortamın olmadığı yere önemli bir ihtiyaç olan hava ulaşımını getirmek zor bir çalışma gerektiriyor.
İşte dünyanın en küçük havalimanları…
JUANCHO E. YRAUSQUIN HAVAALANI/SABA ADASI
Hollanda Krallığı’na ait Karayip Adaları'ndan biri olan Saba’nın tek havalimanı birçok ‘en’ olma özelliğine sahip. Kimi otoritelere göre en tehlikeli, kimilerine göre en küçük kimilerine göre ise en kısa pisti olan havalimanı. Manzarasıyla da büyüleyen bu havalimanı iniş kalkış sırasında korkutucu olsa da görsel açıdan seyahat severleri büyülüyor.
Bir tarafı kayalık bir tarafı ise uçurum olan havalimanı 02/30 adında 396 metre uzunluğunda tek piste sahip. Pistin kısalığından dolayı sadece küçük uçaklar ve helikopterler kullanabiliyor. Ticari uçuş izni olan havalimanına Windward Island Havayolları günlük uçuş düzenleyen tek şirket. Meydana günde ortalama 4 uçuş düzenleniyor, bu sayı özel günlerde artıyor. Çok küçük bir de terminali bulunuyor.
MOSHOESHOE I. HAVALİMANI/LESOTHO KRALLIĞI
Afrika’daki en küçük ülkelerden biri olan Lesotto Krallığı’nda bulunuyor. Belki de ilk defa adını duyduğunuz bu ülke Güney Afrika Cumhuriyeti’ne komşu. Uluslararası uçuşlar düzenlenen meydandan 1970’li yıllarda Lesotho Havayolları, başkent Maseru’yu yakın ve büyük şehirler Johannesburg, Gaborene, Mazzini ve Maputo ile birleştirmiş. 1985 yılında yenilenen Moshoeshoe I. Havalimanı’ndan uluslararası uçuşların yanı sıra küçük uçaklarla yerel seferler de yapılıyor. 1997 yılında Lesotho Havayolları'nın iflas etmesi ve özelleştirme girişiminin başarısızlıkla sonuçlanması nedeniyle günümüzde bu ülkeye ait bir havayolu bulunmamakta. Şu an Güney Afrika Havayolları Maseru-Johannesburg arasında karşılıklı sefer gerçekleştiriyor. İki pist bulunuyor. Bu pistlerden 04/22 pisti 3 bin 200 metre, 11/29 pisti ise bin 10 metre uzunluğa sahip. Terminali ise küçük bir hediyelik eşya dükkânı, bir restoran, bir bar ve bir kiosktan oluşuyor.
LUANG PRABANG HAVALİMANI/LAOS
Turizm açısından en değerli havalimanları arasında yer alıyor. Havalimanında 2 bin 200 metrelik 06/24 adlı bir pist bulunuyor. Uluslararası seferler düzenlenen meydandan Lao Havayolları başta olmak üzere, Bangkok Havayolları ve Vietnam Havayolları uçuş yapıyor. Oldukça küçük bir terminale sahip havalimanında ana ihtiyaçlar için, yöresel hediyelik eşya dükkânları, restoran ve döviz bürosu bulunuyor.
BARRA HAVALİMANI/İSKOÇYA
Dünyanın en ilginç havalimanlarından biri olan Barra, kumsaldan oluşan pistiyle ilk ve tek olma özelliğine sahip. İskoçya’nın adalarından biri olan Barra’da kış aylarında su yükseldiği için uçuşlar yapılamıyor. Pilotların iniş yaparken en zorlandığı havalimanı olarak biliniyor. Bunun nedeni havalimanının gel-git olaylarına maruz kalması. Uçuşlar hafta içi ve günde ortalama 2 saat yapılıyor. Hava koşullarındaki değişiklik uçuş saatlerini de değiştiriyor. 3 adet kısa piste sahip olan havalimanı, 799 metrelik 07/25 pisti, 680 metrelik 11/29 pisti ve 846 metrelik 15/33 pisti ile uçuş faaliyetlerini sürdürüyor. Longair ve Flybe isimli havayolu şirketlerinin ticari uçuş gerçekleştirdiği havalimanı yılda 10 bin civarında yolcu ağırlıyor. Buna ek olarak meydana yılda 60 adet özel uçuş gerçekleştiriliyor.
TENZING HILLARY HAVALİMANI/NEPAL
Nepal’in Lukla kentinde 2 bin 900 metre rakımdaki havalimanı bir tarafı dağ, diğer tarafı uçurum olmasıyla ünlü. Everest Tepesi’ne çıkmak isteyen dağcılar bu havalimanını kullanıyorlar. 2010 yılında The History Chanel’da Most Extreme Airports adlı programda, dünyanın en tehlikeli havalimanı olarak değerlendirilmişti. Peki neydi bu tehlike? Havalimanının bulunduğu konumla alakalı oluşan yüksek rüzgârlar, bulut örtüsü gibi birçok doğa olayı uçakların iniş ve kalkış yapmasında problem yaratıyor. Everest’in ana kampına gitmek isteyenler bu havalimanını tercih etmek zorunda. Meydanda 06/24 adlı 527 metrelik tek pist yer alıyor. Havalimanına uçuşlar Nepal’in başkenti Katmandu üzerinden gerçekleştiriliyor. Nepal Havayolları, Summit Havayolları, Sita Havayolları ve Tara Havayolları sefer düzenliyor.
GAZİPAŞA-ALANYA HAVALİMANI/TÜRKİYE
Antalya’nın Gazipaşa ilçesinde yer alan ve Türkiye’nin en önemli turistik merkezlerine ev sahipliği yapan Alanya ilçesine çok büyük katkı sunan havalimanı, hizmete açıldığı ilk günler tek yönlü iniş/kalkış yapılabilen kısa pisti sebebiyle çok tartışılmıştı. Kaderi ise TAV Havalimanları Holding’in Ağustos 2007'de yapılan Gazipaşa-Alanya Havalimanı işletme ihalesini kazanmasıyla değişti. Çünkü yapımı 1999 yılında gerçekleşen ve yıllık 500 bin yolcu kapasiteli 2 bin 144 metrekare terminal alanı ile hizmete başlayan Gazipaşa-Alanya Havalimanı, TAV’ın yatırımlarıyla üç kat büyütüldü. Pisti ciddi çalışmalar sonrası ancak 2 bin 500 metreye kadar uzatılabildi. Daha fazla uzamasına ise bulunduğu coğrafya imkan vermiyor. Kapasitesi yılda 1,5 milyon yolcuya çıkarılan havalimanı, geçen yıl yaklaşık 823 bin yolcuya hizmet verdi.
