Esnaf Ahilik Sandığı için 2020'de prim yatırılmaya başlanacak
İflas eden tüccar veya işyerini kapatan esnafa işsizlik maaşı ödenmesi uygulaması yeni yılda start alıyor. Daha önce 2018 yılında başlaması planlanan ancak ertelenen Esnaf Ahilik Sandığı için 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren prim toplanmaya başlanacak. İşsiz kalanlar 2023 yılından itibaren aylık alabilecekler. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, milyonlarca esnafı ilgilendiren Esnaf Ahilik Sandığı ile ilgili merak edilenleri yazdı
Esnaf Ahilik Sandığı kurulmasına ilişkin hükümler 2017 yılında işsizlik sigortası kanununa girdi. Prim toplanmaya 1 Ocak 2018 tarihinde başlanması planlanırken, daha sonra yapılan değişiklik ile prim toplamaya başlama tarihi 1 Ocak 2020 olarak değiştirildi. 2020 Cumhurbaşkanlığı Programı’nda İşsizlik Sigortası Fonu’nun gelirlerine, Esnaf Ahilik Sandığı için toplanacak primler de dahil edildi. Yıl başından itibaren prim ödemeye başlayan esnaf 2023 yılından itibaren herhangi bir şekilde işsiz kaldığında sandıktan işsizlik maaşı almaya başlayacak.
5510 sayılı kanunun 4/b maddesi kapsamında, hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışmakta olan herkes Esnaf Ahilik Sandığı sigortalısı sayılacak. Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olanlar, gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar, anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları açısından sandığa prim yatırmak zorunlu olacak. Yeni iş kuranlar da mükellef oldukları andan itibaren sandığa ödeme yapmaya başlayacaklar.
4/b kapsamında yer almakla birlikte isteğe bağlı sigortalılar, jokey ve antrenörler, köy ve mahalle muhtarları ile tarımsal faaliyette bulunanlar (tarım BAĞ-KUR’luları) sandığa tabi olmayacak. Bunlardan prim kesintisi yapılmayacak.
ASGARİ ÜCRETİN YÜZDE 2’Sİ ORANINDA PRİM
Sandık için esnaftan brüt asgari ücretin yüzde 2’si oranında prim alınacak. Devlet de yüzde 1 oranında katkı sağlayacak. Daha yüksek işsizlik maaşı almak isteyenler asgari ücretin iki katı üzerinden prim yatırabilecekler. Ödenecek prim tutarı, 2020 yılı için ilan edilecek asgari ücret üzerinden hesaplanacak. Uygulama bu yıl başlamış olsaydı sandık için aylık 51 TL ile 102 TL arasında değişen tutarlarda prim ödenecekti.
İşsizlik fonu için işverenden yüzde 2, işçiden yüzde 1 kesinti yapılıyor, devlet de yüzde 1 oranında katkı sağlıyor. İşsizlik fonunda, brüt asgari ücretin 7.5 katına kadar olan kazanç üzerinden prim kesilirken, Esnaf Ahilik Sandığı için en fazla brüt asgari ücretin 2 katı üzerinden prim ödenecek.
Sandık için primler her ay sosyal güvenlik primiyle birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından tahsil edilecek. Ödenen primler gider olarak gösterilebilecek.
2 BİN 31 TL’YE KADAR İŞSİZLİK MAAŞI
İşsiz kalan esnafa, son dört aylık prime esas kazancının yüzde 40’ı oranında işsizlik maaşı bağlanacak. 2019 yılında ödemeler başlamış olsaydı bin 15 TL ile 2 bin 31 TL arasında işsizlik maaşı ödenecekti. İşsizlik maaşı süresi, işçilere paralel olarak belirlendi. Son üç yıl 600 gün prim ödeyenler 6 ay; 900 gün prim ödeyenler 8 ay; 1080 gün prim ödeyenler de 10 ay boyunca işsizlik maaşı alacak.
İşsizlik maaşı alan esnafın sosyal güvenlik primleri yatırılacak. Aktif işgücü hizmetleri kapsamında kurs ve programlara alınacaklar.
İşçiler için ne kadar prim yatırılır ise yatırılsın alabilecekleri işsizlik maaşı azami 2 bin 31 TL’ye ulaşıyor.
30 GÜN İÇİNDE BAŞVURU GEREKİYOR
Sandıktan ödenecek işsizlik maaşından, iflasa tabi olan tacirler iflas talebiyle mahkemeye başvurduklarında, iflasa tabi olmayan esnaf ve serbest meslek erbabı ise işyerlerini kapattıklarında yararlanabilecekler. İşsizlik maaşı almak için, mücbir sebep olmaksızın sigortalılığın sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde Türkiye İş Kurumu’na (İŞKUR) başvuru yapılması gerekecek. Daha sonra başvuranlar da işsizlik maaşı alabilecek ancak geciktikleri süreler işsizlik maaşı sürelerinden düşülecek. On aylık işsizlik maaşı alma hakkı bulunan bir esnaf bir ay geç başvurursa 9 ay işsizlik maaşı alabilecek, bir aylık hakkını kaybedecek.
İşsizlik maaşı almakta iken süresini doldurmadan tekrar iş kuran veya bir işe giren esnaf, şartları yerine getiremeden yeniden işyerini kapatmak zorunda kalırsa, daha önce hak ettiği süreyi dolduruncaya kadar işsizlik maaşı almaya devam edecek. Gerekli şartları yerine getirdikten sonra işyerini kapatmak zorunda kalanlar ise yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik maaşı alabilecek.
PRİM BORCU OLANA MAAŞ YOK
Esnaf Ahilik Sandığı’na prim borcu bulunanlara sandıktan işsizlik maaşı ödenmeyecek. Ancak, iş yerini kapatmadan önceki en fazla 90 günlük süreye ilişkin prim borcu olanlara, prim borçlarının alacakları maaştan mahsup edilmesi şartıyla maaş bağlanacak. Prim borcunu yapılandırarak taksite bağlamış ve taksitlerini düzenli olarak ödeyen esnaf da işsizlik maaşından yararlanabilecek.
Hileli iflas edenler ile iş yerini muvazaalı bir şekilde eşine, çocuğuna devrettiği sonradan anlaşılanlara ödenmiş olan maaşlar, faiziyle birlikte geri alınacak.
