GSS primi ödemekten kurtulabilirsiniz
Eğitimini tamamlayan gençlerin ana babaları üzerinden sağlık hizmeti alma hakkı sona eriyor. Genel sağlık sigortası (GSS) primi ödeme yükümlülükleri ortaya çıkıyor. Ödeme gücü olmayanların GSS primini devlet karşılıyor. GSS primi ödeme yükümlülüğünün başlama yaşı, eğitim durumuna göre değişiyor. Peki, GSS primi ödeme yükümlülüğü, kimler için ne zaman başlar? GSS primi ödemekten kurtulmak mümkün mü? GSS prim borçlusu durumuna düşmemek için ne yapmalı? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, okullar tatile girerken GSS ile ilgili merak edilenleri yazdı
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, ana babası sigortalı olsun veya olmasın, esnaf olan ana babası primlerini ödesin veya ödemesin 18 yaşından küçük çocuklar Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) üzerinden sağlık hizmeti alabilirler. Ana veya babası sigortalı çalışmakta olanlar lise ve dengi öğrenim veya aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmeleri halinde 20 yaşını, yükseköğrenim görmeleri halinde ise 25 yaşını dolduruncaya kadar bakmakla yükümlü olunan sıfatıyla sağlık hizmeti alma hakkına sahipler. (Malûl bekâr çocuklar yaşa bakılmaksızın sağlık hizmeti alırlar.)
Ana veya babası üzerinden bakmakla yükümlü olunan kişi sayılmayan gençler ise lise ve dengi okulda 20, yükseköğrenimde 25 yaş sınırını aşmamak şartıyla, mezuniyeti izleyen iki yıl süreyle GSS primi ödemeden sağlık hizmeti almaya devam ederler. Yaş sınırını doldurduğu halde mezun olamayanlar ise GSS yükümlüsü sayılır.
GSS PRİM BORCU İLE KARŞILAŞABİLİRSİNİZ
Lise ve dengi okul mezunlarında 20, üniversite mezunlarında 25 yaşını doldurduğu halde iş bulamayan gençler için GSS prim ödeme yükümlülüğü doğuyor. 2022 yılı için aylık GSS prim tutarı 150.12 TL’dir. Gününde ödenmeyen primler için ayrıca gecikme faizi işletilir.
Gençler GSS prim borçları olduğunu da genellikle hastalanıp tedavi için hastaneye gittiklerinde öğreniyorlar.
GSS PRİMİ ÖDEMEKTEN KURTULMAK MÜMKÜN MÜ?
Kanuna göre, hane içinde kişi başına gelirin asgari ücretin 3’te 1’inden az olması halinde GSS primi alınmıyor. 2022 yılı için hane içindeki kişi başına geliri 1.668 TL’nin altında olanlar GSS primi ödemekten kurtuluyorlar.
Prim ödemekten kurtulmak için gelir testine girmek gerekiyor. Gelir testi başvurusu, ikâmet edilen ilçedeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına yapılıyor. Gelir testinde ailenin sahip olduğu ev, araba, dükkân gibi malvarlıkları da dikkate alınıyor. Tüm gelirler hane içinde yaşayan anne baba ve çocuklar ile varsa büyükanne ve büyükbaba sayısına bölünüyor.
GELİR TESTİ BAŞVURUSUNU YAŞI DOLDURMADAN ÖNCE YAPIN
Borçlu duruma düşmemek için gelir testinin, yaşı doldurmadan en az bir ay önce yapılması gerekir.
Borç doğduktan sonra yapılan gelir testinde ödeme güçlüğünün olduğu tespit edilse bile, gelir testi yapıldıktan sonraki dönem için prim ödeme yükümlülüğü ortadan kalkıyor, önceki döneme ait borç silinmiyor.
Bu nedenle gelir testinin, borç yükümlülüğü ortaya çıkmadan yapılması gerekiyor.
İKİ YILLIK SÜRE NE ZAMAN BAŞLAR?
İki yıllık süre, her öğrencinin mezuniyet tarihinden başlar. Öğrencilerin mezuniyet kayıtları Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğretim Kurumu (YÖK) kayıtlarından elektronik ortamda alınarak GSS tescil işlemleri yapılıyor. İki yıllık süre, her gencin kendi mezuniyet tarihine göre belirleniyor.
Örneğin, 15 Ağustos 2000 doğumlu bir genç 1 Temmuz 2022 tarihinde üniversiteden mezun olursa, herhangi bir işe girmemiş ise 1 Temmuz 2024 tarihine kadar parasız sağlık hizmeti alır. 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren GSS primi ödeme yükümlülüğü doğar.
Aynı genç, mezuniyetten sonra yüksek lisansa kayıt yaptırırsa 15 Ağustos 2025 tarihine, yani 25 yaşını dolduracağı tarihe kadar GSS primi ödemeden sağlık hizmeti almaya devam eder.
Bu kurallar, yurt dışında öğrenim gören Türk vatandaşı gençler için de geçerlidir. Ancak, öğrenim görülen yükseköğrenim kurumunun YÖK tarafından verilen denkliğe sahip olması gerekiyor.
