Prim ödeyen GSS’liye özel hastane
Herhangi bir işte çalışmadığı için genel sağlık sigortası tescili yapılan kişiler prim ödeyen ve ödemeyen diye ikiye ayrılır. GSS primi ödeyenler Sosyal Güvenlik Kurumu ile anlaşmalı tüm hastanelerden sağlık hizmeti alabilirler. Peki GSS'liler hangi durumda özel hastanelere gidemez? Ahmet Kıvanç, Habertürk okurlarının sorularını yanıtladı
GSS’YE TABİ OLANLAR ÖZEL HASTANELERDE TEDAVİ OLABİLİR Mİ?
Genel sağlık sigortası primimi kendim ödüyorum. İnternet sitelerinde özel hastanelerde geçmediği yazıyor. Hastalandığımda özel hastaneye gidemeyecek miyim? (Cenk Ç.)
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Genel sağlık sigortası (GSS) 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren zorunludur. Sigortalı bir işte çalışmayanların re’sen GSS tescili yapılır. Aylık olarak 600,08 TL prim alınır.
Ödeme gücü olmayanların GSS primi hazinece karşılanır. Ödeme gücü olmayanların kendilerine en yakın sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurarak gelir testine girmeleri gerekir. Gelir testinde hane içinde kişi başına gelir asgari ücretin 3’te 1’inden (6.667,50 TL) az çıkarsa o kişi muhtaç kabul edilir ve GSS primi alınmaz. Kasım ayı itibarıyla genel sağlık sigortası kapsamında tescil edilen kişi sayısı 8 milyon 924 bin 921 kişidir. Bunların 6 milyon 843 bin 435’inin primi devlet tarafından karşılanmaktadır. Geri kalan 2 milyon 81 bin 486 kişi ise primini kendisi ödemektedir. Primi devlet tarafından karşılananlar 2012 yılı öncesinde yeşil kartlı olarak adlandırılıyordu. Bu kişiler devlete ait hastanelerden ve devlet üniversitesi hastanelerinden sağlık hizmeti alabilirler.
GSS primini kendisi ödeyenler ile bakmakla yükümlü olduğu kişiler ise yukarıdaki hastanelerin yanı sıra Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile anlaşmalı özel hastaneler ve özel üniversite hastanelerinden her türlü sağlık hizmetini alabilirler. Primini kendisi ödeyenler ile sigortalı çalışanlar arasında sağlık hizmetinde yararlanma bakımından hiçbir ayrım bulunmamaktadır.
Ancak, primini kendisi ödemek zorunda olmakla birlikte prim borcu bulunanların durumu farklıdır. Normalde prim borcu bulunanların GSS üzerinden hiç sağlık hizmeti alma hakkı bulunmuyor. Fakat, vatandaş mağdur olmasın diye uzunca süredir her yıl çıkartılan yasal düzenlemeler ile prim borcu bulunanlara da geçici olarak sağlık hizmetinden yararlanmak hakkı tanınmaktadır. GSS primini kendisi ödemek zorunda olup da prim borcu bulunanlar sadece devlete ait hastaneler ile devlet üniversitelerinin hastanelerinden hizmet alabilirler, SGK ile anlaşmalı özel hastanelerden ve özel üniversite hastanelerinden sağlık hizmeti alamazlar.
EKSİK PRİM GÜNLERİ TOPLUCA ÖDENEBİLİR Mİ?
16 Mart 1958 doğumluyum. İşe başlama tarihim 1 Ekim 1986. SSK statüsünde 2527 prim günüm var. Askerliğimi 24 ay olarak yaptım. Askerlik borçlanması yaparak 720 gün daha ödemek istiyorum. Eksik kalan günleri peşin ödeme hakkım var mı? (Eren A.)
Tüm çalışmalarınız SSK statüsünde geçtiyse askerlik borçlanmasını yaptıktan sonra kalan 353 günü isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek tamamlayabilirsiniz. Askerlik borçlanması için elinizde nakit yoksa önce 353 gün süreyle isteğe bağlı sigorta yaptırıp, bu sürenin bitimine doğru banka kredisi kullanarak askerlik borçlanması gerçekleştirebilirsiniz. SGK ile anlaşmalı kamu bankaları, borçlanma primini ödedikten sonra emekli olmaya hakkı bulunan kişilere kredi kullandırmaktadır. Kredi borcunu emekli aylığından tahsil etmektedirler.
İsteğe bağlı sigorta için bu yıl aylık 6.400,80 TL ödersiniz. Askerlik borçlanması için dilekçeyi 2024 yılı bitmeden verirseniz 153.619,20 TL ödersiniz. isteğe bağlı sigortayı bu aydan başlayarak yatırırsanız gelecek yıl mart ayında emekli olabilirsiniz.
DİLEKÇEYİ 1 OCAK SONRASI VERENLERİN EMEKLİ AYLIĞI 2023’E GÖRE NEDEN YÜZDE 49,25 ARTMADI?
2023 Kasım ayında emeklilik hakkı kazandım, emeklilik başvurumu 30 Ocak 2024’te yaptım. E-Devlet’te maaş hesaplama programında emekli aylığım 2023 Aralık ayında 18.150 TL olarak görünüyordu. Şimdi ise 26.000 TL olarak görünüyor. Buna göre emekli aylığım yüzde 43.25 artmış. Ocak ayındaki yüzde 49,25 zam ve fazladan iki aylık prim emekli aylığıma yansıtılmamış görünüyor. SGK’ya itirazda bulunmalı mıyım? (Uğur K.)
Kasım ayında görünen emekli aylığı, emeklilik dilekçesini 31 Aralık 2023 tarihine kadar verenler için geçerlidir. Emeklilik dilekçenizi 31 Aralık 2023 tarihinde vermiş olsaydınız 18.150 TL’lik tutar ocak ayında yüzde 49,25 oranında artacaktı.
Dilekçeyi 1 Ocak 2024 tarihinden sonra verenlerin emekli aylığı hesaplanırken 2022 yılı aralık ayındaki aylık tutarları önce 2023 yılı tüketici fiyat endeksi (TÜFE) artış oranında artırılıyor. 2023 yılı TÜFE artışı yüzde 64,77 olmuştur. 2023 yılı gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) verileri önümüzdeki haftalarda açıklanacak. 1 Ocak 2024 tarihinden sonra emeklilik dilekçesi verenlerin emekli aylıklarına, açıklanacak GSYH artışının yüzde 30’u yansıtılacak. GSYH artışı, orta vadeli programda öngörüldüğü gibi yüzde 4,4 olarak gerçekleşirse bunun yüzde 30’u olan 1,32 puan, bu yıl emekli olanların aylıklarına daha sonra yansıtılacak. Bu durumda emekli aylığınızda nisan ayında yüzde 0,8 oranında ilave artış olur.
Özetlemek gerekirse, yaşadığınız durum yüksek enflasyon nedeniyle son yıllarda emeklilik dilekçesini 31 Aralık tarihinden önce veya sonra verenler arasındaki farkın açılmasından kaynaklanmaktadır. Emeklilik dilekçesini geçen yılın başlarında verenler de 2022 yılında verenlere göre önemli bir kayba uğramışlardı. Bu seneki fark geçen yıla göre daha düşük kaldı.
ASKERLİK NEDENİYLE KIDEM TAZMİNATI İÇİN İŞTEN NE ZAMAN AYRILMALI?
Bu yıl kasım ayında bedelli askerlik yapacağım fakat işyerimden ayrılmak istiyorum. Mart ayında işyerime askerlik nedeniyle ayrılmak istediğimi beyan edip iş akdimi feshedip tazminatımı alabilir miyim? (M.A.)
Son işyerinde en az 1 yıl çalışmış olan kişiler askerlik nedeniyle iş akdini feshettiklerinde kıdem tazminatını alabilirler. Kanunda, kıdem tazminatı alınabilmesi için silah altına alınmadan ne kadar süre önce iş akdinin feshedilmesi gerektiğine dair bir hüküm bulunmuyor. Ancak, işten ayrılma ile silah altına alınma tarihi arasında makul bir süre olması gerekiyor. Yargıtay’ın bu konuda vermiş olduğu çeşitli kararlar bulunuyor. Buna göre, Yargıtay askere gitmeden 1 yıl önce ayrılan kişinin kıdem tazminatı talebini reddederken, 3-6 ay önce ayrılmış olanların kıdem tazminatı alabileceği yönünde kararlar veriyor.
Mart ayında işten ayrılırsanız askerlikten 8 ay önce ayrılmış olacağınızdan kıdem tazminatını almanız zora girer. Ağustos ayından sonra işten ayrılırsanız kıdem tazminatı almanız daha kolay olur. İşveren tazminatı ödemeyi kabul etmezse yargıdan sonuç almanız mümkün olur.
