Gümrü Antlaşması tarihi, maddeleri, önemi ve sonuçları: Gümrü Antlaşması ne zaman, hangi savaştan sonra imzalanmıştır?

Gümrü Antlaşması; Kurtuluş Savaşı esnasında Ermenistan ile Türkiye Büyük Millet Meclisi arasında imzalanmış olan bir antlaşmadır. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin uluslararası arenada kazanmış olduğu ilk askeri ve siyasi başarı olarak görülen Gümrü Antlaşması nedir? Gümrü Antlaşması ne zaman imzalandı? Ayrıntılar içeriğimizin devamında…

Giriş: 15.02.2023 - 15:58 Güncelleme: 15.02.2023 - 15:58

Kurtuluş Savaşı’nın Doğu cephesini kapatan ve buradaki birliklerin Batı Cephesi’ne aktarılmasına olanak sağlayan Gümrü Antlaşması sonuçları ve önemi nedir? Gümrü Antlaşmasını Türkiye adına kim imzaladı? Gümrü Antlaşması tarihi ile alakalı tüm bilgileri bulabileceğiniz içeriğimizi sizler için hazırladık. İşte, tüm detaylar…

Gümrü Antlaşması Nedir?

Gümrü Antlaşması; Kurtuluş Savaşı esnasında Türkiye Büyük Millet Meclisi ile Ermenistan arasında imzalanan ve Doğu Cephesi’ni kapatan bir antlaşmadır. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin uluslararası alanda imzalamış olduğu ilk antlaşma olan Gümrü Antlaşması aynı zamanda Sevr Barış Antlaşması’nın geçersiz kılındığı ilk anlaşma olması açısında da büyük bir önem taşımaktadır

REKLAM

Gümrü Antlaşması Ne Zaman İmzalandı?

Ermenistan ile Türkiye Büyük Milet Meclisi arasında imzalanan Gümrü Antlaşması 3 Aralık 1920 tarihinde imzalanmıştır.

Doğu Anadolu’nun Ermenilerin eline geçmesini önlemek için açılan Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi; Ermenistan ile TBMM Hükümeti arasında bir dizi savaşa sahne olmuştur. Kazım Karabekir komutasındaki 15. Kolordu, 28 Eylül 1920 tarihinde Ermenilere karşı saldırıya geçmiş ve Sarıkamış ile Kars Muharebeleri sonunda Ermenilerin Kars’tan çekilmeleri sağlanmıştır.

Türk ordusunun galibiyetiyle sonuçlanan muharebelerin ardından Kars ve çevresini Kazım Karabekir’e bırakmak zorunda kalan Ermenistan ordusu, günümüz Ermenistan’ın batısına çekilmiştir. Kazım Karabekir ise geri çekilen Ermenistan’ı takip ederek Iğdır’ı da ele geçirmiş ve Gümrü’ye kadar ulaşmıştır. Ermenistan ile TBMM orduları arasında burada gerçekleşen Gümrü Savaşı sonunda Ermenistan barış istemek zorunda kalmış ve iki ülke arasında 3 Aralık 1920 tarihinde Gümrü Antlaşması imzalanmıştır.

REKLAM

Gümrü Antlaşmasını Türkiye Adına Kim İmzaladı?

TBMM’nin uluslararası alanda ilk imzaladığı antlaşma olma özelliği taşıyan Gümrü Antlaşması; Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir, Kaptancızade Hamit Bey ve Süleyman Necati tarafından imzalanmıştır.

Gümrü Antlaşması Maddeleri

TBMM ile Ermenistan arasında imzalanan Gümrü Antlaşması sonuçları şu şekilde sıralanabilir:

Batum, Sarıkamış, Oltu, Erzurum, Artvin ve çevresi Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’ne bırakılmıştır.
Ermeniler Doğu Anadolu Bölgesi üzerindeki tüm emellerinden vazgeçmek zorunda kalmış ve buraları da kapsayan büyük bir Ermenistan kurma hayalleri sona ermiştir.
Ermenistan, Sevr Barış Antlaşması’nın geçersiz olduğunu kabul etmiştir.
Bu antlaşma ile Türkiye Büyük Millet Meclisi uluslararası alanda büyük bir zafer kazanmıştır.
Misak-ı Milli’nin doğu sınırları kısmen belirlenmiştir.
Anadolu halkının meclis ve orduya olan güvenleri artmıştır.

Gümrü Antlaşması Önemi

3 Aralık 1920 tarihinde imzalanan Gümrü Antlaşması önemi maddeler halinde şu şekildedir:

Gümrü Antlaşması ile beraber Osmanlı Devleti’nin imzalamış olduğu Sevr Barış Antlaşması ilk kez geçersiz sayılmış ve Ermenistan, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni tanımıştır.
Gümrü Antlaşması ile birlikte Kurtuluş Savaşı’nın Doğu Cephesi kapanmış ve buradaki birlikler Batı Cephesi’ne kaydırılmıştır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin saygınlığı artmıştır.
İlk kez bir resmi antlaşma da Türkiye adından söz edilmiştir.
Sovyet Rusya ile TBMM arasında görüşmeler yapılmasına sebep olmuştur ve Rusya’dan Türkiye’ye gelecek olan yardımların önü açılmıştır.
Ermenistan’ın Doğu Anadolu’yu da içine alan Büyük Ermenistan Devleti kurma planları suya düşmüştür.
TBMM’nin Ermenistan karşısında savaşı kazanması ve Gümrü Antlaşması’nı imzalaması üzerine İtilaf Devletleri, Londra Konferansını toplamışlardır.

Haberi Hazırlayan: Türker Üner

GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ