Hileli bordrodaki fazla çalışma alacağına itiraz edilebilir
Bazı işletmelerde işçilere her ay aynı tutarda net ücret ödendiği halde bu ödemelerin bir kısmı "fazla çalışma" karşılığı olarak gösterilebiliyor. Bordrodaki ücretin gerçeği yansıtmaması halinde işçi fazla çalışma ücretinin ödenmesi için dava açabilir. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, hileli bordro ile ilgili merak edilenleri yazdı...
İşçi işveren arasındaki alacak davalarının önemli kısmını fazla çalışma ücretleri oluşturuyor. Kimi işletmeler işçinin fazla çalışma ücreti talep etmesini önlemek için bordro hilesine başvuruyor. İşçilerin fazla çalışma ücreti talep etmesini engellemek amacıyla sembolik fazla çalışma yapılmış ve ücreti ödenmiş gösteriliyor. Kimi işletmede ise her ay ödenen ücret aynı olduğu halde, ücretin bir kısmını bordroda o ay yapılan fazla çalışmanın karşılığı olarak gösteriyorlar. İşçiler işten ayrıldıktan sonra fazla çalışma ücretlerinin ödenmesi talebiyle dava açıyorlar.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
İşçilerin açılan davalarda nasıl bir sonuç alacağı, bordroya imza atıp atmadıklarına göre değişiyor. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin (Esas No: 2016 / 15593, Karar No: 2019 / 13450) kararına göre, fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi, iddiasını kanıtlamak zorundadır. İşçinin imzasını taşıyan bordronun sahteliği ispat edilmedikçe, imzalanmış bordroda görünen fazla çalışma alacağı ödenmiş kabul edilir.
İMZALI BORDRO HİLELİ DEĞİLSE İŞÇİ FAZLA ÇALIŞMA İDDİASINI KANITLAMAK ZORUNDA
İmzalı bordroda fazla çalışma ücreti ödendiği yazıyorsa, bordro hilesi taşımadığı sürece işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yapıldığının yazılı delillerle kanıtlanması gerekir. Ancak, işçi bordroyu imzalarken fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönünde bir şerh düşmüşse, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille söz konusu olabilir.
Buna karşılık bordro hilesi yoksa ve fazla çalışma ücreti ödendiğine dair bordro şerh konulmadan imzalanmışsa tanık göstermek fayda etmez. Bordrodaki fazla çalışma ödemeleri geçerli sayılır.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin (Esas No: 2023/121, 2023/1189) kararına göre bordrodaki ücretin davacının gerçek ücret miktarını yansıtmadığının anlaşılması halinde, bordroların imzalı ve imzasız oluşuna göre ayrım yapılması gerekir. İmzalı bordroda yer alan fazla çalışma saati işçiyi bağlayacağından, işçi bordrodaki süreden daha fazla süre ile çalıştığını ancak yazılı bir delil ile ispatlayabilir. İşçinin imzalı bordrodaki süreden daha fazla çalıştığını yazılı kanıtla ispatlaması halinde, bordroda ödendiği belirtilen fazla çalışma ücreti işçinin gerçek ücreti üzerinden hesaplanan alacaklardan mahsup edilir.
İmzalı bordrodaki fazla çalışma süresinden daha fazla çalışma yapıldığının yazılı delillerle ispatlanamaması durumunda ise bordrodaki fazla çalışma saati geçerli kabul edilir. Ancak gerçek ücret üzerinden yeniden fazla çalışma ücreti hesaplanır. Yeni hesaplanan fazla çalışma ücretinden, hileli bordroda gösterilen fazla çalışma ücreti tutarı mahsup edilir.
ÇIPLAK ÜCRET GERÇEK ÜCRETİ YANSITIYOR MU?
Mahkemeler, bordro hilesi yapıldığı iddia edilen davalarda bordrodaki çıplak ücretin gerçek ücreti yansıtıp yansıtmadığına bakıyor. Bunun için de işçinin bordroları inceleniyor.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 04.12.2023 tarihli (Esas No: 2023/18903, Karar No: 2023/18812) kararında imzalı bordroda yer alan tahakkuklar gerçek ücret yerine düşük ücretle yapıldığından, gerçek ücret üzerinden yeniden hesaplama yapılması gerektiği belirtildi. Aynı işçinin imzasız bordroları yönünden ise tanık ifadeleri ile fazla çalışmanın kanıtlanması halinde gerçek ücret üzerinden ödeme yapılması gerektiği kaydedildi.
