Fizik kurallarına meydan okuyan dondurma dünya üçüncüsü
TasteAtlas'ın yayınladığı Dünya'nın En iyi Dondurulmuş Tatlıları listesinde Maraş Dondurması, 3'üncü sırada yer aldı. İran´ın safranlı `Bastani Sonnati´ adlı dondurması listenin birincisi oldu.
Hırvatistanlı gazeteci Matija Babic´in 2015´te kurduğu ve gastronomi uzmanlarının değerlendirmelerine dayanan listeleriyle tanınan TasteAtlas websitesi 'Dünyanın En İyi Dondurulmuş Tatlıları' listesini açıkladı. Listenin 3'üncü sırasında Maraş Dondurması yer alıyor.
Sitede Maraş Dondurmasıyla ilgili şu ifadeler yer aldı:
"Türk dondurması Maraş şehrinden gelir ve onu diğer çeşitlerden gerçekten ayıran şey, erimeye karşı direnci ve özellikle yoğun, çiğnenebilir dokusudur. Bu nitelikler, temel süt ve şeker karışımına iki koyulaştırıcı madde eklenerek sağlanır: mastika reçinesi olarak da bilinen Arap sakızı ve eski mor orkidenin kökünden yapılan bir tür un olan salep kullanılır.
Aslında Kahramanmaraş bölgesinde, dondurma tipik olarak normalden belirgin şekilde daha fazla salep içerir, bu nedenle bazen kesme dondurma olarak adlandırılır- Türkçe `kesme´, kesmek anlamına gelir- bu dondurma çeşidinin genellikle bir bıçak ve çatal ile yenilmesinin nedeni budur.
Türkiye, dünyanın en popüler ve lezzetli tatlılarından bazılarına ev sahipliği yapmaktadır, ancak daha az bilinen, benzersiz, geleneksel lezzetler dünya gastronomisinde kendine yer bulmaktadır. Bunlardan biri de kesinlikle dondurma, fizik kurallarına meydan okuyan ve erimeyi reddeden Maraş Dondurması..."
İran Dışişleri Bakanlığı ise safran, gül suyu ve antep fıstığından yapılan Bastani Sonnati adlı İran dondurmasını listeye 1´inci sıradan girdiğini duyurdu. Açıklamada "İran'ın geleneksel dondurması `Bastani Sonnati´, geleneksel yiyecekler için deneyimsel bir çevrimiçi seyahat rehberi olan TasteAtlas tarafından dünyanın en iyi donmuş tatlısı seçildi" ifadeleri yer aldı.
Maraş Dondurması Tarifi
Geleneksel Maraş dondurmasının yapımında süt, sahlep ve şeker kullanılmaktadır. Kullanılan sütün keçi sütü olmasına dikkat edilmelidir. Çünkü Maraş dondurmasına has tadı veren en etkili faktör keven otlarıyla beslenen keçilerden sağılan sütdür. Bu tadın ortaya çıkışında ikinci faktör ise Maraş’ta yetişen yabani orkidelerin köklerinden elde edilen dondurmaya eşsiz kokusunu, setliğini ve aromasını veren sahleptir. Ayrı bir yerde küçük bir kâse içerisinde de olabilir, salebi su ile eritin. 90 derece sıcaklıkta kaynatılan keçi sütüne önce sahlep, ardından şeker katılmakta, sakız haline gelinceye kadar karıştırılarak 6-8 saat dinlendirdikten sonra soğutulmakta ve tüketime sunulmaktadır. Maraş dondurmasının oluşumunda çok önemli bir etken olan sahlep, Ahır Dağı'nda yetişen orkidelerin kirli beyaz renkteki yumrularından elde edilir. Toplanan yumrular ipe dizilip kurutulduktan sonra öğütülmektedir. Elde edilen beyaz toz dondurmanın yapımında kullanılmaktadır. Kahramanmaraş’ın tanıtımına büyük katkı sağlayan Maraş Dondurması, ülkemiz sınırlarını aşarak tüm dünya ülkelerine yayılmış, Kahramanmaraş’ın simgesi haline gelmiştir.
Maraş Dondurması, Kahramanmaraş ili sınırları içinde yetişen kekik, keven, sümbül ve çiğdem gibi çiçeklerle beslenen keçilerin sütleri, salep ve dondurma ustalarının mahir elleriyle yapılır.
Maraş Dondurması, rivayete göre, Osmanlı döneminde, saraylarda “karsambaç” adı verilen bir tür buzlu tatlının uzantısı olarak keşfedilmiştir. Yörede Maraşlı Osman Ağa diye bilinen ve Osmanlı saraylarına ve asil konaklarına yabani orkide (salep) satan bir esnaf, bir gün satış bittikten sonra artan salebi, şeker ve süt karışımı olarak kara gömer. Ertesi gün baktığında, salebin kıvamındaki değişiklik dikkatini çeker; süt, salep ve şeker karışımının yoğunluk kazandığını ve sakız gibi uzadığını görünce, farklı bir lezzet olduğunun farkına varır ve kendi çevresinde birçok kişinin bu yeni bulunan gıda maddesini tadıp beğenmesi ile “salepli karsambaç” olarak fazlası ile talep gören Maraş Dondurması doğmuş olur.
Maraş Dondurması, Türkiye’de üretilen dondurmalar arasında, nispeten düşük hacim genişlemesi, kendine özgü hoş lezzeti (tat ve koku) ve aroması, özlü, biraz çiğnenebilen elastik (sert, esnek) tekstürü, homojen parlak beyaz rengi, erimeye karşı dayanıklı olması ve düşük sıcaklıkta ( -18 °C ve/veya altındaki sıcaklıkta) niteliklerini uzun süre muhafaza etmesi ile farklılaşmaktadır. Bu lezzetli süt ürünü şehrin adı ile özdeşleşerek adeta sembolü haline gelmiş, Türk tatlı kültüründe çok önemli bir yer edinmiştir.
Yapımında kullanılan keçi sütü ve salebin oluşturduğu farklı tat ve aroma yanında, Maraş Dondurmasını farklı kılan bir diğer özellik yapımında sarf edilmesi gereken ustalık ve beceridir.
Maraş Dondurması, kendine has özelliklerini ancak Kahramanmaraş yöresi içinde üretilen keçi sütü kullanıldığı takdirde kazanabilmektedir. Zira anılan keçi sütünün esas nitelik ve özellikleri Kahramanmaraş yöresine özgü doğal unsurlardan kaynaklanmaktadır. Maraş Dondurması sadece keçi sütü, salep ve şeker kullanılarak imal edilmektedir.
Yukarıda bilgiler T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Portalından alınmıştır.