Deprem ödeneklerine başlayacak İşsizlik Fonu’nda durum raporu
Pandemi döneminde işsizlik maaşı hariç diğer pandemi tedbirleri için 60 milyar liranın üzerinde harcama yapılan İşsizlik Fonu, şimdi de depremzedelerin yaralarını sarmaya hazırlanıyor. Ocak ayında 461 bin kişiye işsizlik ödeneği verilen fondan, depremden etkilenen işyerlerinde çalışan işçiler için kısa çalışma ödeneği, işsizlik ödeneği ve nakdi ücret desteği sağlanacak. Peki fonun varlıkları ne durumda? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberi...
Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremden etkilenen illerde çalışma ve sosyal güvenlik alanına ilişkin alınan tedbirlere dair Cumhurbaşkanı Kararı dün Resmi Gazete’de yayımlandı. Pandemi döneminde kanunla uygulamaya konulan tedbirler bu kez Olağanüstü Hal Kanunu (OHAL) kapsamında Cumhurbaşkanı Kararı ile geldi.
Buna göre, olağanüstü hal süresince depremden etkilenen işyerleri için Türkiye İş Kurumu’na yapılan kısa çalışma başvurularında işçilere gecikmeksizin ödenek verilmesi amacıyla işverenlerin sadece işyerindeki hasara ilişkin belge sunmaları yeterli sayılacak. İşverenin beyanı doğrultusunda, işyerleri için uygunluk tespiti yapılmaksızın KÇÖ verilecek.
OHAL süresince bölgedeki tüm işletmelerde işten çıkarma yasağı uygulanacak. Son 3 yılda en az 600 prim günü olmadığından kısa çalışma ödeneği ve işsizlik ödeneği alma koşullarını yerine getiremeyen işçilere nakdi ücret desteği sağlanacak. Nakdi ücret desteği günlük 133.44 TL, aylık 4.003 TL olacak.
Kısa çalışma ödeneği, işçilerin 12 aylık ortalama ücretinin yüzde 60’ı oranında bağlanacak ve brüt asgari ücretin yüzde 150’sini (15.012 TL) aşamayacak. İşsizlik ödeneği ise son dört aylık ortalama ücretin yüzde 40’ı oranında bağlanacak. İşsizlik ödeneği de brüt asgari ücretin yüzde 80’ini (8.006.40 TL) aşamayacak.
Asgari ücretle çalışan işçilere ise 3.664.68 TL kısa çalışma ödeneği, 2.919.77 TL de işsizlik ödeneği verilecek.
İŞSİZLİK FONU’NDAN PANDEMİDE 61.7 MİLYAR TL HARCANDI
İşsizlik Fonu’ndan, tüm dünyayı etkileyen koronavirüs salgını dolayısıyla 2020 yılı nisan ayından 2021 yılı haziran ayına kadar olan dönemde toplam 3.8 milyon işçiye kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izne çıkartılan 3.1 milyon işçiye de nakdi ücret desteği verildi.
Aylık bazda kısa çalışmadaki işçi sayısı 967 bin ile 3.2 milyon kişi arasında, ücretsiz izindeki işçi sayısı da 604 bin ile 1.2 milyon kişi arasında seyretti.
Pandemi dolayısıyla fondan 2020’de 27.4 milyar, 2021’de ise 16 milyar lira olmak üzere toplam 43.4 milyarlık kısa çalışma ödeneği verildi. Ücretsiz izne çıkartılanlara ise nakdi ücret desteği olarak 2020’de 6.5 milyar lira, 2021 yılında da 7.3 milyar lira olmak üzere toplam 13.8 milyar lira aktarıldı. Bu iki kalem için fondan iki yılda yapılan toplam harcama 57.2 milyar lira oldu. Ayrıca, pandemiden etkilenen işyerlerinin normalleşmesi için de 4.5 milyar lira destek sağlandı. Böylece, doğrudan pandemi için fondan yapılan harcama 61.7 milyar lira olarak gerçekleşti.
Pandemi döneminde işten çıkarma yasağı uygulandığı için daha önce işsiz kalanlara işsizlik maaşı verildiğinden toplam harcamaya dahil edilmedi.
FONDA 2022’DE 35 MİLYAR LİRA BİRİKTİ
Pandemi öncesinde 2019 yılını 131.5 milyar lira ile kapatan İşsizlik Fonu’nun varlıkları 2020’de 103.2 milyara, 2021 yılında da 90.8 milyar liraya kadar düştü.
Fon varlıkları 2022 yılında hızla toparlandı. Geçen yıl 55.6 milyar liralık harcamaya karşılık 89.1 milyar liralık gelir elde eden fonun varlıkları 124.3 milyar liraya çıktı. Bu yılın ocak ayında da fon varlıkları 125.2 milyar lira oldu. Fon varlıklarında 2022 başından bu yana olan dönemde yaklaşık 35 milyar liralık artış sağlandı.
Depremden etkilenen illerde Türkiye genelindeki sigortalı çalışanların yüzde 10.40’ına karşılık gelen 1.8 milyon işçi istihdam ediliyor.
