Memuriyet öncesi SSK erken emekli eder mi?

SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com

8 Eylül 1999 tarihinden önce SSK veya BAĞ-KUR kapsamında sigortalı çalışması olup sonradan memurluğa başlayanlar, 8 Eylül 1999’dan önce Emekli Sandığı iştirakçilerinin koşullarına tabi olurlar. Söz konusu tarihte Emekli Sandığı statüsünde kadınlarda 7200, erkeklerde 9000 prim gününün dolması koşulu aranıyor. Kademeli yaş koşulu da vardı, ancak geçen yıl mart ayında yürürlüğe giren emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi dolayısıyla yaş koşulu kaldırıldığı için 1999 öncesindeki SSK’ya tabi çalışmanız sayesinde 9000 prim gününü doldurduğunuz tarihte emekli olabilirsiniz.

1999 öncesinde bir ay SSK’lı çalışmanız olmasaydı 9000 prim gününü doldurduktan sonra emeklilik için 60 yaşını beklemeniz gerekecekti. Memuriyete başladığınız tarihten bu yana boşluğunuz yoksa 9000 prim gününü bu yıl ekim ayında tamamlıyor olmalısınız. Bu durumda 60 yaşında değil de 48 yaşında emekli olmanız mümkün olacaktır.

2000 YILINDAKİ SİGORTASIZ ÇALIŞMA İÇİN DAVA AÇILABİLİR Mİ?

2000 yılı aralık ayında işe girdim, daha önce sigortalı bir işte çalışmadım. Sigortamı hemen başlatmaları gerekirken 16.01.2002 tarihinde başlattılar. Benim sigortamı hemen başlatsalardı 1998’de yaptığım askerliğimi borçlanıp emekli olabilir miydim? Dava açsam kazanıp emekli olabilir miyim? (M. P.)

Sigortasız çalıştırılan veya sigorta primine esas kazançları Sosyal Güvenlik Kurumu’na eksik bildirilenlerin açacağı davalarda 5 yıllık hak düşürücü süre uygulanıyor. Beş yıllık süre içinde dava açmayanlar, dava açma hakkını kaybediyor. Beş yıllık süre kazançları eksik bildirilenler için bildirimin yapıldığı tarihte, sigortasız çalıştırılanlar için ise işten ayrıldıkları tarihi izleyen yılbaşında başlar.

Bununla birlikte, sigortasız çalıştırılan bir işçi kesinti olmaksızın devamında sigortası yaptırılarak çalışmaya devam etmiş ise hak düşürücü süre uygulanmıyor. Yargıtay’ın bu noktada aradığı kriter sigortasız ve sigortalı çalışmanın kesintisiz olmasıdır.

Sigortasız çalışma ile sigortalı çalışma arasında kesinti yoksa hizmet tespiti davası açabilirsiniz. Davayı kazandığınız takdirde sigortalı çalışmaya başladığınız tarihte yaptığınız askerlik için borçlanma yaptığınızda sigorta başlangıç tarihini 8 Eylül 1999 tarih öncesine çekebilirsiniz. Bunları yapabilirseniz emekli olabilirsiniz.

KAMUDAKİ SÖZLEŞMELİ PERSONELİN İŞ SONU TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR?

Bir kamu kuruluşunda yaklaşık 6 yıldır “Sözleşmeli Uzman” olarak çalışıyorum. Sosyal sigorta primlerimiz 4/a üzerinden ödeniyor. Kurumumuzda benim gibi 150 kişi daha var. Toplam çalışma sürem yaklaşık 32 yıl.

Emekli olan sözleşmeli uzmanlara, kıdem tazminatı yerine “İş Sonu Tazminatı” adı altında ve belirlenmiş kıdem tazminatının yarısı tutarında bir tazminat ödeniyor. Yıllık yaklaşık 17.500 TL. Emin değilim ancak sanırım bu uygulama bir iç yönetmelik ile bu şekilde yürütülüyor.

Kurumumuzun bu uygulaması hukuksal olarak doğru mudur? 4/a statüsünde yıllarca tam prim ödemiş isek almamız gereken kıdem tazminatının kıdem tazminatı tavanı olan 35.058,58 TL / yıl olarak hesaplanması gerekmez mi? (Ö.B.)

Kamu idare, kurum ve kuruluşlarında çalıştırılan sözleşmeli personelin özlük hakları 2143 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile düzenlenmektedir. Kararnameye göre, kesintisiz en az 2 hizmet yılını tamamlayan sözleşmeli personele iş sonu tazminatı ödenir. İş sonu tazminatının tutarı, görev yapmakta olduğu pozisyon unvanı itibarıyla Devlet Memurları Kanununa göre girebilecekleri hizmet sınıfındaki aynı veya benzeri kadro unvanı esas alınarak hizmet yılı ve öğrenim durumu aynı olan emsali personele bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesi tutarını geçmemek üzere her tam hizmet yılı için son brüt ücret tutarındadır.

Bu statüde çalışanların sözleşme koşullarına uymaması nedeniyle kurum tarafından veya sözleşme esasları dışında herhangi bir nedenle çalışanlar tarafından sözleşmenin feshedilmesi veya yenilenmemesi hallerinde iş sonu tazminatı ödenmez.

Görüldüğü gibi kamu kurumlarındaki sözleşmeli personelin iş sonu tazminatında kıdem tazminatı değil, emsali devlet memurunun emekli ikramiyesi tutarı dikkate alınmaktadır. Bu da maalesef sözleşmeli personelin normalde aldığı brüt ücretten daha düşük tutarda iş sonu tazminatı alması sonucunu doğurmaktadır.

EŞ TAYİNİ DOLAYISIYLA İŞİNDEN İSTİFA EDEN İŞÇİ KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?

10 yıldan fazla süredir bir şirkette işçi olarak çalışmaktayım. Eşim Diyanet işleri Başkanlığının yapmış olduğu atama ile sözleşmeli personel olarak farklı bir ile tayin edilmiştir. İş yerinden ayrılacağım kıdem tazminatını alabilir miyim? Almam için işyerine nasıl bir dilekçe vermem gerekiyor. (İ.Ç.)

Memur olan eşin başka bir ile tayin edilmesi özel sektör işyerinde çalışan işçi açısından hiçbir hak doğurmaz. İşçi bu gerekçe ile iş akdini feshettiğinde kıdem tazminatı alamaz.

Şayet sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 öncesinde başladıysanız 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gününü tamamlayarak yaş dışındaki asgari emeklilik koşullarını yerine getirmiş olacağınızdan SGK’dan kıdem tazminatı yazısı alarak işverene sunduktan sonra kıdem tazminatı talep edebilirsiniz. Sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında başladıysanız bu durumda 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim gününü veya sigortalılık süresine bakılmaksızın 7000 prim gününü doldurmuşsanız yine SGK’dan yazı alarak kıdem tazminatı talebinde bulunabilirsiniz. İşveren ödemeyi kabul etmese bile mahkeme yoluyla alırsınız.

Söz konusu koşulları sağlamadan eşinizin tayini gerekçesiyle kendi isteğinizle işten ayrıldığınızda kıdem tazminatı alamazsınız.