Enflasyon konusunda bu yılın 10 ayını geride bıraktık ve denilebilir ki yüzümüz sadece bir ay güldü. O da beklenti altında yüzde 1.64 olarak gelen Haziran ayı enflasyonuyla oldu.
Onun dışındaki aylarda enflasyon istisnasız yüksek çıktı ve tüketicileri üzdü. Son aylardaki seyir yüzde 3 civarı olmasına karşılık 10 aylık birikimli enflasyonun yüzde 40’a çıktığı dikkate alınırsa aylık yüzde 4 enflasyonumuz var demektir.
MEYVE SEBZE 1 AYDA %19 ARTTI
➔Ekimde enflasyonu beklenenin üzerine çıkartan gıda ile giyim ve konut grupları oldu ki, üçünün katkısı zaten yüzde 2.4’e denk geliyor.
➔Giyim eşyasının yüzde 14.3 aylık artışı mevsimlik ürünlere geçişten kaynaklanıyor. Benzer durum gıdada söz konusu.
➔Yüzde 4.3’lük gıda fiyat artışını yükselten alt grup da yüzde 19.2 artan taze meyve ve sebze.
➔Enflasyonu geçmiş aylarda yükselten hizmet grubu ise ekim ayında hız kesmiş durumda. Enflasyonun seyrinde pozitif bir gelişme.
➔Çünkü hizmet sektörünün sepet içindeki ağırlığı yüzde 28. Manşet TÜFE yüzde 2.88 artarken hizmet grubu yüzde 1.9 ile bunun altında gerçekleşti.
➔Enflasyon sepetinin yüzde 72’sini oluşturan mal grubu fiyat artışı ise hızlanma gösterdi ve aylık yüzde 3.33’çıktı.
KİRADA YILLIK ARTIŞ %112
➔Buna karşılık mal grubunun yıllık artışı yüzde 40.36 ile enflasyonu düşürücü, hizmet grubu ise yüzde 69.78 enflasyonu yükseltici etkiye sahip. Hizmet grubu mal grubunun 30 puan üstünde. Son ayda gerileme eğilimine girmesi iyi gelişme.
➔Hizmet grubu içinde en önemli kalem olan kiraların artış oranı da aylık yüzde 5.5’e kadar indi. Yıllık kira artış oranı yüzde 112.59’a indi. Rakam Mayıs 2024’te yüzde 125.14 ile rekor düzeye çıkmıştı. Düşüş var ama çok sınırlı.
➔10 ayda yüzde 40’a geldiğimize göre yılı yüzde 44-45 kapatmak mümkün gibi görünüyor.
➔Yüzde 33 hedefiyle başlanan, sonra yüzde 36 ve 41.5’u çıkılan enflasyonda gerçekleşme maalesef bunun da üzerinde olacak.
2025’İN RİSKLERİ
➔Sonuçta yüksek faize, kısılan kredilere, getirilen yeni vergilere rağmen enflasyon geçen yılı yüzde 64 düzeyinde kapatmışken bu yıl 44’ten kapatıyor. Yıldan yıla aldığımız yol sınırlı.
➔2025’te de aynı gidişi sürdürürsek bir 20 puan daha inebiliriz ki, yılın sonunda yüzde 24’e geliriz. Hem uluslararası kuruluşların hem de yerlilerin beklentilerinin alt düzeyi bu oranlarda yoğunlaşıyor.
➔Ancak 2025 aynı zamanda faizlerde indirimin başlayacağı yıl olacak. Burada indirimin dozunu kaçırmak da mümkün.
➔Kaldı ki, döviz kurunun enflasyonu aşağı çekmesinin etkisini asıl 2024 yılında yaşadık ve yaşıyoruz. Bu anlamda 2025 yılında aynı etkinin sürüp sürmeyeceği elbette şüpheli.
➔Kurun hızlandırılmasını isteyen ihracatçılardan “batıyoruz” sesleri yükselmeye başladı.
➔Dezenflasyonda aldığımız yol gösteriyor ki, ortaya konulan tek bacaklı ve sadece para politikasına dayanan önlemle yüksek enflasyon yapışkan, düşüşe direniyor.
➔Gelinen aşamada enflasyonla mücadeleden sonuç alınabilmesi ilave önlemler alınmasını gerektiriyor. Yoksa mücadeleyi riske atarız.
