Elektrikli otomobiller şimdilerde pek bir moda oldu. Benzin yahut mazotla çalışan otomobiller yerine elektriklilerine rağbet artmaya başlayınca büyük bir sektör ortaya çıktı ve Türkiye de TOGG ile bu sektörde yeralıyor...
Bugün bu konu ile ilgili bir iftar menüsü ve bir de fotoğraf yayınlıyorum...
İftarı, Kahire’de şimdi müze olarak kullanılan Menyel Sarayı’nın tam olarak ayağa kalkabilmesi için maddî destek sağlamaya çalışan “Menyel Sarayı’nın Dostları” isimli grup, kendi üyeleri için vermiş. Mönü zengin; önce demirhindi, bir çeşit kayısı şerbeti olan “kameriddin” ve hibiskus benzeri “kerkede” ikram ediliyor, arpa şehriyesi çorbasından sonra “babagannuş”, tahin, “ful”, yoğurt, turşu, “kebde”, “sambusak” ve zeytinyağlı yaprak dolması var. Sıcak yemek olarak etli bamya, kebap, köfte, sotelenmiş sebzeli pilâv sunuluyor ve nihayet şark tatlıları, meyve, çay ve kahve geliyor. Davetliler iftarda madensuyu içiyorlar...
Menyel Sarayı’nı Mısır Hıdivi Tevfik Paşa’nın oğlu olan ve 1875 ile 1977 arasında yaşayan Prens Mehmed Ali Tevfik, 1890’ların sonunda Türk mimarîsi tarzında kendisi için inşa ettirmiş, doğu ve batı dünyasına ait binlerce sanat eserinden meydana gelen geniş kolleksiyonunu da buraya getirmiş ve saray zengin bir müze olmuştu.
Prens Mehmed Ali’nin kolleksiyonundaki bazı eserler Türk Sanat Tarihi bakımından da önemli idi, meselâ Türk hattının son derece kıymetli örnekleri vardı.
Cemal Abdülnasır’ın 1952’de yaptığı ve krallığa son veren darbenin ardından saraydaki bazı kolleksiyonlar yağma edildi, bina senelerce kapalı kaldı, sonra birkaç defa onarımdan geçirilip müze hâline getirildi. “Menyel Sarayı’nın Dostları” grubu, şimdi Menyel’e gelir sağlayıp mekânın her bakımdan mükemmelleşmesi için çalışıyor ve sık sık etkinlik düzenliyorlar.
İftar da bu etkinliklerden biri idi...
KRALİYET ARMALI MÖNÜ
Mönünün arka tarafında üstte Mısır kraliyet arması, armanın altında da bir fotoğraf var: Prens Mehmed Ali’yi 1899’da, henüz 24 yaşında iken o zamanın otomobillerinden birinde bir dostu ile beraber gösteren fotoğrafı...
Bundan 125 sene önce Paris’te çekilen fotoğraftaki otomobilin özelliği, o devirlerde moda hâlini alan ama kısa bir müddet sonra terkedilen elektrikli otomobillerin ilk örneklerinden biri olması... Entellektüelliği ve teknoloji merakı ile tanınan Prens Mehmed Ali, zenginler arasında moda olan bu otomobillerden birini Paris’te satın alıp Kahire’ye götürmüştü ve sarayının geniş bahçelerinde onunla dolaşıyordu...
Ama, otomobilin âkıbeti maalesef bilinmiyor...
19. asrın sonu ile 20. yüzyılın ilk senelerinde rağbet görmeye başlayan elektrikli otomobiller motor gücünün zayıf olması ve bataryalarının şarjında zorluklar çıkması sebebi ile terkedilmiş, yerlerini benzinlileri almış ve Prens Mehmed Ali de Kahire’ye başta Rolls Royce olmak üzere gayet pahalı otomobiller getirtmişti...
Sırası gelmişken, otomobil bahsinde az bilinen bir konudan da bahsedeyim...
İkinci Dünya Savaşı senelerinde Avrupa’da benzin sıkıntısının had safaya çıkması üzerine Rolls Royce otomobiller kullanılamaz olmuş, garajlara kilitlenmişler ama bazı Rolls sahipleri kullanmanın yolunu bulmuşlardı: Rolls-Royce’larının motorlarında değişiklik yaptırmış, benzin motorunun yerine buhar motoru koydurmuş ve yakıt olarak da odun kullanmaya başlamışlardı! Şoförün yanında artık bir de “ateşçi” vardı, yola çıkar çıkmaz kazana odun atıp duruyordu, Rolls’un sür’ati gerçi düşmüştü ama arka koltukta oturan beyefendi ciddî bir servet ödediği otomobilini garajda kapalı kalmaktan kurtarmıştı ve kullanabildiği için memnundu!
Prens Mehmed Ali Tevfik’i bundan tam 125 sene önce, 1899’da kullandığı elektrikli otomobil ile gösteren bu fotoğraf, teknoloji tarihinin hoş bir hatırasıdır.
