İş kazasında rapor parası 12 aylık ücrete göre bağlanacak

İş kazası ve meslek hastalığı sonucu çalışma gücünde en az yüzde 10 oranında kayıp yaşayanlara iş göremezlik geliri bağlanıyor.

2021 yılına kadar söz konusu ödeneklerin hesabında, sigortalı kişinin son 3 aylık dönemde aldığı brüt ücretin ortalaması dikkate alınıyordu. Yatarak tedavi görenlere brüt ücretin yarısı oranında, ayakta tedavi görenlere ise 3’te 2’si oranında ödenek veriliyor.

2021 yılında çıkartılan kanunla geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) konusunda ayrıma gidildi. İş kazası ve meslek hastalığındaki süre 3 ay olarak bırakıldı. Buna karşılık hastalık ve analık izni (doğum öncesi ve sonrası 8’er haftadan 16 haftalık doğum izni) nedeniyle düzenlenen raporlar için verilen geçici iş göremezlik ödeneği, son üç ay yerine 12 aylık dönemdeki ortalama ücret üzerinden verilmeye başlandı.

ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL ETTİ

Son 3 aylık ücret yerine son 12 aylık ücretin dikkate alınmaya başlaması, rapor parasında önemli düşüşlere yol açtı. Rapor parasında asgari ücrete endeksli alt sınır uygulandığından asgari ücretle çalışanların kaybı olmuyor ama daha yüksek ücretle çalışanların rapor parası azaldı.

Örneğin, brüt ücreti geçen yılın ikinci yarısında 20.000 TL, bu yılın ilk yarısında 30.000 TL, ikinci yarısında 36.000 TL olan bir kişiye ekim ayında doğumdan dolayı rapor parası ödenirken eski sistemde sadece son 3 ay dikkate alındığından günlük 800 TL’den 16 hafta için toplam 89.600 TL ödeniyordu. Aynı kişinin doğum raporu parası yeni sistemde hesaplanırken, geçen yılın ekim – aralık ve bu yılın ocak – haziran dönemindeki ücreti de dikkate alındığından rapor parası günlük 644 TL olarak kabul ediliyor ve 16 hafta için 72.173 TL bağlanıyor.

Anayasa Mahkemesi, geçici iş göremezlik ödeneği konusunda hastalık ve analık sigortası ile iş kazası ve meslek hastalığı sigortası bakımından ayrım yapılmasını Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı bularak iptal etti. Yeni bir düzenleme yapılması için ise 9 aylık süre verdi. AYM’nin kararı Resmi Gazete’de 21 Mart 2021 tarihinde yayımlandığı için 9 aylık süre 21 Kasım’da doldu.

TABANDA EŞİTLİK SAĞLANIYOR

AK Parti milletvekillerince geçen hafta TBMM’ye sunulan 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinde, geçici iş göremezlik ödenekleri ile ilgili değişikliğe de yer verildi. Teklif, iş kazası ve meslek hastalığı durumunda tedavi süresince verilen geçici iş göremezlik ödeneklerinin de hastalık ve analık sigortasında olduğu gibi son üç ay yerine son 12 aylık brüt ücret üzerinden hesaplanmasını öngörüyor. Böylece iş kazası ve meslek hastalığı geçirenler de eskisine göre daha az rapor parası alacaklar.

İŞ GÖREMEZLİK GELİRİ DEĞİŞMEYECEK

İş kazası ve meslek hastalığı geçirenlerin meslekte kazanma kaybının en az yüzde 10 azalması halinde sürekli iş göremezlik geliri ödeniyor. Sürekli tam iş göremezlik geliri, son üç aydaki ortalama brüt ücretin yüzde 70’i olarak kabul ediliyor. Bu şekilde hesaplanan tutar üzerinden iş göremezlik oranına göre sürekli iş göremezlik geliri bağlanıyor. Bu uygulama eskiden olduğu gibi aynen devam edecek. Değişiklik olmayacak.

2021’DE NEDEN DEĞİŞİKLİK İHTİYACI DOĞDU?

Geçmiş yıllarda hamileliği yaklaşan kişilerin sigortalı çalışıyorlarsa son üç ay ücretlerinin yüksek tutardan bildirildiği, sigortalı işte çalışmayanların ise üç ay sigortalı gösterildiğine yönelik iddialar ve tespitler oldu. Bunun üzerine, SGK’nın zarara uğratıldığı gerekçesiyle ödeneğin belirlenmesinde son üç ay yerine son 12 ayın ortalama ücreti esas alınmaya başlandı.

2021 yılında yapılan değişiklik uyarınca artık son bir yıl içinde 6 aydan az çalışması olanlara bağlanacak ödenek hesabında ödeneğe esas kazanç tutarı asgari ücretin iki katı ile sınırlandırılmış bulunuyor. Bu uygulama aynen devam edecek.