Rücu ne demek? Söz sanatı rücu nedir ve örnekleri neler?
Bir duygu, düşünce, hayal ya da ideallerin yazılı veya sözlü olarak bir başkasına aktarıldığı sanat türüne edebiyat; bu sanatı icra eden kişiye ise edebiyatçı adı verilmektedir. İster yazar isterse de şair olsun edebiyatçılar kaleme aldıkları edebi eserlerde, çoğu zaman sözün gücünü arttırmak için çeşitli edebi sanatlara başvururlar. Okuyucunun dikkatini toplamak, aktarılan ifadeyi zenginleştirmek ya da az kelime ile çok şey anlatmak için başvurulan bu yollara da edebiyatta söz sanatları adı verilmektedir. Peki, bu söz sanatlarından bir tanesi olan rücu nedir? Rücu etmek ne demek? Ayrıntılar içeriğimizin devamında...
Hem Halk edebiyatında hem de Divan edebiyatında kullanılan söz sanatları; mecaza dayalı, anlama dayalı, söze dayalı ve düşünceye dayalı olmak üzere 4 temel başlık altında toplanmaktadır. Anlama dayalı söz sanatlarından bir tanesi olan rücu ne demek? İşte, tüm detaylar...
Rücu Nedir?
Birbirleri arasında anlam ilişki bulunan kelimelerin gerçek anlamları ile kullanılmasına dayalı bir söz sanatı olması sebebiyle anlama dayalı söz sanatları arasında değerlendirilen rücu; yazar ya da şairin, daha önce söylediği bir sözden vazgeçerek o düşüncenin tam zıddını dile getirmesi ile yapılan bir söz sanatıdır. Bünyesinde nükteyi de barındıran bir söz sanatı olan rücu sanatında, bazen ilk söylenilen ve vazgeçilen düşünceye de geri dönüş yapılabilmektedir.
Kelime anlamı olarak da geriye dönme, cayma gibi manalara gelen bu söz sanatındaki temel gaye sözün gücünü arttırmak ve okuyucunun dikkatini metin üzerinde toplamaktır. Edebi eserlerin yanında söze dayalı hitabet alanında da sıklıkla başvurulan bu söz sanatı; daha çok üzüntüleri, sevinçleri ve heyecanları aktarmada şair ya da hatibin elini güçlendirmektedir.
Bir metinde rücu sanatından faydalanılıp faydalanılmadığını anlamak ise, diğer söz sanatlarına nispetle daha kolaydır. Çünkü bu sanatın yer aldığı metinlerde edebiyatçı, ilk dile getirdiği düşünceden geri döneceği zaman “hayır, yok öyle değil, yanlış söyledim, yok” gibi kelimelerden yararlanmaktadır.
Rücu Sanatı Örnekleri
Yukarıda tüm detayları ile tanımını yaptığımız rücu sanatının örnekleri şu şekildedir:
Örnek 1:
O sizin gördüğünüz kadınlar,
Güzeldirler ha bereket.
Melek kadar masum,
Yok canım şeytan kadar şirret.
İncedirler aman ne nazik,
İçerde zalim nobran,
Kıskanç,
Dışarıya karşılık.
Temiz… kazısan kir,
Karanlığın üstünde zar parıltı,
Bir duman bir zifir,
Köreltir aklı.
Evlidirler evlerinde evsiz,
İyidirler.
İçlerine girmeyince nerden bileceksiniz.
Örnek 2:
Makber mi nedir şu gördüğüm yer?
Ya böyle reva mı ey cay-ı dilber?
Bir tecrübedir bu, hiledir bu.
Yok, mahvıma bir vesiledir bu.
Örnek 3:
Erbâb-ı teşâür çoğalıp şair azaldı,
Yok öyle değil şairin ancak adı kaldı.
