Küresel Sepsis Birliği (GSA) Acil Eylem Çağrısı Yaptı!
13 Eylül'deki Dünya Sepsis Günü'nden hemen önce düzenlenecek olan online konferansa dünyanın dört bir yanından 8000'in üzerinde kuruluş ve hekim katılacak
Türkiye de dâhil olmak üzere yetmişten fazla ülkeden sepsis konusunda öncü hekimler, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde önlenebilir ölümlerin en önde gelen nedeni olan sepsisin giderek artan tekrarlama sıklığına yönelik bir adım atılması için bugün ortak bir eylem çağrısında bulundu. Eylem çağrısının muhatabı, Dünya Sağlık Örgütü’nün karar alma merci olan Dünya Sağlık Meclisi (WHA) idi.
8000'İN ÜZERİNDE KURULUŞ VE HEKİM KATILACAK
Sepsisin 2016 WHA yıllık toplantısında gündem maddesi olarak ele alınmasına ilişkin acil bir çağrı niteliğindeki eylem çağrısı, 8-9 Eylül tarihlerinde gerçekleştirilecek olan ve internet bağlantısına sahip herkesin www.worldsepsiscongress.org adresinden takip edebileceği 1. Dünya Sepsis Kongresi’nin arifesinde Küresel Sepsis Birliği tarafından yayınlandı. 13 Eylül’deki Dünya Sepsis Günü’nden hemen önce düzenlenecek olan online konferansa dünyanın dört bir yanından 8000’in üzerinde kuruluş ve hekim katılacak.
Sepsis geçirip sağ kalanlar ile hayatını kaybedenlerin yakınları, hikayelerini dünyanın farklı noktalarından paylaşacak.
Genellikle ‘kan zehirlenmesi’ olarak adlandırılan sepsis, vücudun enfeksiyona verdiği çok kuvvetli ve hayatı tehdit edici yanıtın neden olduğu bir komplikasyondur. Doku hasarı, organ yetmezliği ve ölüme sebebiyet veren sepsis ilk etapta sıklıkla başka tıbbi durumlarla karıştırılır ve belirtileri göz ardı edilir.
Küresel Sepsis Birliği Başkanı Dr. Konrad Reinhart, “Sepsis dünyadaki en yaygın ölümcül hastalıklardan biridir. Ayrıca hem gelişmiş ülkelerde hem de kaynakların kısıtlı olduğu bölgelerde eşit şiddette etki gösteren birkaç tıbbi durumdan biridir. Dünyanın gelişmiş yerlerinde sepsis son on yılda yıllık olarak yüzde 5-13 oranında ciddi bir artış gösteriyor ve artık bağırsak kanseriyle meme kanserinin toplamından daha fazla can alıyor. Sepsis kısa sürede fark edilir ve tedavisi yapılırsa hastaların hayatı kurtuluyor. Ne var ki sağlık personelinin bu konuda daha iyi bir eğitime ihtiyacı var, çünkü onlar sepsisin önlenmesi, tanısı ve tedavisinde en önemli halkayı oluşturuyorlar” dedi.
KİMLER RİSK ALTINDA?
Modern tıpta kaydedilen aşı, antibiyotik ve akut bakım gibi gelişmelere rağmen sepsis, hastanelerdeki yüzde 30 ila 60 ölüm oranıyla enfeksiyon kaynaklı ölümlerin en temel sebebi olmaya devam ediyor.
Gelişmekte olan ülkelerde sepsis, bir yılda gerçekleşen ölümlerin yüzde 60 ila 80’inin sebebidir. Her yıl 6 milyondan fazla yenidoğan ve çocuğa ilaveten gebelik ve doğum esnasında sepsis bulaştıran 100 binden fazla kadın da bu hastalıktan etkilenmektedir.
Türk Yoğun Bakım Derneği’ nden yapılan açıklamada Sepsis açısından en büyük risk altında olanlar; 60 yaşın üzerindeki bireyler, kronik hastalığı bulunan ve/veya kemoterapi alan kişiler, yenidoğan bebekler ve anneleri ile grip ve zatürre gibi yaygın hastalıklara karşı aşılanmamış kimselerdir,” denilmektedir. “Sepsis hızla gelir ve daima bir enfeksiyondan kaynaklanır. Halk; SARS, H1N1, Ebola, sıtma gibi enfeksiyonlara bağlı ölümlerin tamamının sepsis nedeniyle gerçekleştiğinin büyük ölçüde farkında değil.”
SEPSİS YÜKSELİŞTE
Sepsis nedeniyle hastaneye yatış verilerinin mevcut bulunduğu tüm ülkelerde olgu sayısı sürekli olarak artmaktadır. ABD Hastalık Kontrol Merkezi (CDC), sepsis nedeniyle hastaneye başvurma sayısının 2000 yılındaki 621.000 seviyesinden 2008 yılında 1.141.000 seviyesine çıktığını tahmin etmektedir. Bu artışın sebepleri çeşitli olmakla birlikte nüfusun giderek yaşlanması, tüm yaş gruplarında yüksek riskli tıbbi müdahalelere giderek daha çok gerçekleştirilmesi ve ilaçlara dirençli, daha şiddetli bakterilerle virüslerin ortaya çıkması ön plana çıkmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde malnütrisyon, yoksulluk, sağlık hizmetlerine erişememe ve aşılarla ilgili yanlış bilgiler yüksek ölüm oranlarının görülmesine katkıda bulunan faktörlerdir.
Almanya Federal Sağlık Bakanı Hermann Gröhe, dünyanın dört bir yanındaki siyasetçilerden WHA’ya yapılan çağrıya destek vermeleri talebinde bulundu: “Dünya Sağlık Meclisi’nin önümüzdeki sene sepsisle ilgili bir kararı benimsemesi için lobi yapıyorum. Bu karar, sıklıkla ölümlere neden olan bu hastalık hakkında dünya çapında veri toplanmasını öngörecektir. Listemizdeki diğer hedeflerse riskli grupların bulaşıcı hastalıklara karşı aşılanması, hijyen tedbirlerine daha fazla uyulması, sepsisin erken tanı ve tedavisinin sağlanması, antibiyotiklerin uygun şekilde kullanımını teşvik ederek antimikrobiyal direncin azaltılmasıdır.”
2020 YILI İTİBARİYLE SEPSİSİN KÜRESEL GÖRÜLME SIKLIĞININ AZALTILMASI
Küresel Sepsis Birliği, 2020 yılına kadar her ülkenin bir ulusal eylem planı hazırlaması ve aşağıdaki küresel hedefleri yerine getirmesi çağrısında bulunmaktadır:
1) Sepsis görülme sıklığı, hastalığı önlemeye yönelik stratejilerin uygulanması ile dünya çapında azalacaktır. Genel hijyen kurallarının ve el yıkama alışkanlığının teşvik edilmesi, obstetrik bakımın temiz bir şekilde yapılması, halk sağlığı, beslenme ve temiz su arzında iyileştirmeler ve kaynakları kısıtlı bölgelerde riskli hasta popülasyonlarına yönelik aşılama programları vasıtasıyla sepsis insidansı 2020 yılı itibariyle en az yüzde 20 azalacaktır.
2) Erken tanı sistemleri ve standartlaştırılmış acil servis tedavisinin teşvik edilmesi ve benimsenmesi sayesinde tüm ülkelerde yetişkinlerde ve yenidoğanlar da dahil olmak üzere çocuklarda sepsis neticesinde hayatta kalma oranı artacaktır. 2020 yılı itibariyle katılımcı ülkelerdeki akut sağlık sistemleri, toplum sağlığı ve birinci basamak sağlık kuruluşlarının en az üçte ikisi eylem çağrısını destekleyecek ve rutin sepsis taramasını akut hastaların bakım yaklaşımına dâhil etmiş olacaktır.
3) 2020 yılına kadar, tüm ülkelerde etkin sepsis kontrol programlarının devrede olmasını sağlamak üzere sürdürülebilir sistemler oluşturulacaktır. Sepsis hastalarının en önemli temel müdahaleleri, antimikrobiyalleri ve intravenöz sıvıları uluslararası uzlaşı rehberleri doğrultusunda alması için geçen süreyi tüm ülkeler takip edecektir.
4) 2020 yılına kadar çocuklar, yenidoğanlar ve yetişkinlerde sepsis sağkalım oranları, 2012’deki seviyeye kıyasla en az yüzde 10 artmış olacaktır. Sepsis kayıt sistemlerinin oluşturulmasıyla bu hedef izlenecek ve belgelenecektir.
5) Sepsisle ilgili olarak halkın ve sağlık çalışanlarının anlayış ve farkındalık düzeyi artırılacaktır. 2020 yılı itibariyle sepsis, herkesin anlamını bildiği ve acil müdahale yapılmasıyla eş anlamlı bir kavram olacaktır. Sağlık çalışanı olmayan kişiler, sepsisin erken uyarısı niteliğindeki belirtilerin ne olduğunu çok daha iyi kavramış olacaktır. Ailelerin bakım hizmetleriyle ilgili beklentileri, herhangi bir gecikmenin rutin olarak sorgulandığı bir seviyeye yükselecektir.
6) 2020 yılı itibariyle tüm üye ülkeler, sağlık çalışanlarının sepsis konusundaki eğitim ihtiyaçlarını tespit etmiş ve sepsis eğitiminin tüm ilgili lisans ve yüksek lisans müfredatlarına tıbbi bir acil durum olarak dâhil edilmesini sağlamış olacaktır. Sağlık çalışanları tarafından Sepsis’in yüksek riskli tıbbi müdahalelerin yaygın bir komplikasyonu olarak daha fazla bilinir hale gelmesi sağlanması riske maruz kalan hasta sayısını azaltacaktır.
7) Uygun rehabilitasyon hizmetlerine erişim, dünyanın dört bir yanındaki tüm hastalar için kolaylaşmış olacaktır. 2020 yılı itibariyle tüm üye ülkeler, sepsis geçiren hastaların hastaneden taburcu olmasının ardından takip bakımı almalarını sağlayacak standartları oluşturmuş ve kaynakları ayırmış olacaktır.
8) Sepsisin küresel yükünün ölçümü ve sepsis kontrolü ile sepsise yönelik yönetim müdahalelerinin etkisi büyük ölçüde artmış olacaktır. 2020 yılı itibariyle tüm üye ülkeler, gönüllü ya da zorunlu olarak sepsis kayıt sistemleri kurmuş olacaktır. Bu sistemler uluslararası toplumun veri gerekliliklerine uygun ve onları tamamlayıcı nitelikte olacak ve sepsisin ortak bir sağlık sorunu olarak yerleşik bir algı yaratmasına katkıda bulunacaktır. Uluslararası toplum da uluslararası bir sepsis kayıt sisteminin kurulması için çalışmalarını sürdürecektir.
