Uyku terörü ile ilgili bilinmesi gerekenler nelerdir?
Uykumuz geldiğinde yatağımıza gider ve bir an önce uykuya dalmak ve sağlıklı bir uyku çekmek isteriz. Fakat bazı durumlarda uykuya dalma süreci sıkıntılı bir hale dönüşebiliyor. Bilinen adıyla uyku terörü nedir ve belirtileri nelerdir?
Vücudumuzun dinlenmesi, yorgunluktan kurtulmak ve kendimizi daha iyi hissetmek için her gün belirli bir süre uyumamız şarttır. Uyumadan önce gerçekleşen aralığa ise uykuya dalma süresi denir. Bu süreç, uyku terörü hastalığı nedeniyle çok uzun bir zaman alabilir.
Parasomniler genellikle uykuya geçiş sırasında ortaya çıkan istenilmeyen anormal davranışların, fiziksel aktivitelerin ve çarpıntı, terleme, ciltte kızarıklık, göz bebeğinde büyüme gibi otonomik belirtilerin ortaya çıkması olarak tanımlanmaktadır. Uyku terörü parasomni başlığı altında yer almaktadır.
UYKU TERÖRÜ NEDEN OLUR?
Uyku terörü sırasında kişi ne tam uykuda ne de tam uyanıktır. Kısmi bir uyanıklık hali olan bu rahatsızlıkta altta yatan kesin neden hala bilinmemektedir. Bununla birlikte bozukluğa neden olabileceği tahmin edilen bazı faktörler vardır.
Bu faktörler arasında altta yazılanlar sayılabilir:
- Stres
- Fiziksel yorgunluk
- Seyahate bağlı uyku düzeni bozuklukları
- Aşırı uykusuz kalmak
- Bazı antidepresanlar ve uyarıcı özellikli bazı ilaçlar
- Alkol alımı
UYKU TERÖRÜ BELİRTİLERİ
Uyku terörü kabuslardan daha farklıdır. Uyku esnasında kabus gören bir kişi uykudan aniden kalkabilir ve uyanır uyanmaz detayları hatırlayabilir, ancak uyku terörizmi olan bir kişi uykuda kalır ve kolay kolay uyanamaz. Özellikle çocuklar genellikle sabah uyku terörü hakkında hiçbir şey hatırlamazlar. Yetişkinler uyku terörü sırasında sahip oldukları bir rüya parçasını hatırlayabilir.
Uyku terörü genellikle gecenin uykusunda kendini gösterir ve nadiren de olsa gün içinde yapılan şekerleme sırasında da ortaya çıkabilir. Uyku terörü aynı zamanda uyurgezerliğe de yol açabilir.
Uyku terörünün bazı belirtileri ise;
- Korkutucu bir çığlık veya bağırışla uyanma
- Yatakta oturur vaziyette kendini bulma
- Kalp atışının hızlanması
- Göz bebeklerinin genişlemesi
- Terleme
- Hızlı nefes alıp verme
- Etrafı tekmeleme
- Uykudan uyanamama
- Ertesi sabah olanları hatırlayamama
Uyku terörü eğer ara ara görülüyorsa çok endişe edilecek bir durum değildir. Çocuğunuzun uyku terörü varsa, çocuğun rutin muayeneleri sırasında doktoruna bu durumundan bahsedebilirsiniz.
UYKU TERÖRÜ TANISI NASIL KONUR?
Uyku teröründe tanıda en önemli basamak hasta ve yatak eşinden alınan öyküdür. Video kaydı da tanı koymada yardımcı olabilir. Tıbbi hastalıkların sorgulanması, madde ve alkol kullanımı, psikiyatrik hastalıkların sorgulanması, nörolojik açıdan ayrıntılı değerlendirme doğru tanı açısından önem taşımaktadır. Tanıdan emin olunamıyorsa polisomnografi ile uyku kaydı tanıda çok yardımcı olabilir.
UYKU TERÖRÜ TEDAVİSİ
Gece terörlerinin tedavisi yoktur, ancak çocukluk çağında başlayan uyku terörü hastalığı büyüdükçe durma eğilimi gösterir. Fakat ileri yaşlarda olan uyku terörü için kesin olarak bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Yine de uyku terörüne karşı bazı önlemler alınması travmalara karşı koruyucu olacaktır. Çocuk odalarının güvenli hale getirilmesi, uyku kalitesini etkileyebilecek elektronik eşyaların odadan çıkarılması gibi.
Uyku terörü yaşayan çocukların yeterince dinlendiğinden ve uykusunu aldığından emin olunması gereklidir. Özellikle uyku saati düzenine uyulması aynı saatte yatıp yanı saatte kalmasına dikkat edilmesi gerekir.
