Güney Kore'de sıkıyönetim krizi: Cumhurbaşkanı Yoon'a istifa baskısı artıyor
Güney Kore siyasetinde dün gece hareketli saatler yaşandı. Güney Kore Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol, gece yarısı yaptığı beklenmedik bir açıklamayla ülkede sıkıyönetim ilan etti, Yoon'un bu kararı parlamentoya takıldı. Parlamento'da çoğunluğu elinde tutan muhalifler, sıkıyönetimin kaldırılmasını onayladı. Yoon da kabine toplantısının ardından sıkıyönetimin kaldırılacağını duyurmak zorunda kaldı. Güney Kore'de şimdi neler olacağı belirsiz ancak Yoon'a istifa baskısı artıyor. Muhalefet, sıkı yönetim ilanı nedeniyle Yoon'un azil sürecini başlattı. Yaşanan gelişmelerin ardından Güney Kore Savunma Bakanı Kim Yong-Hyun istifa etti
Dünyanı gözü dün akşam saatlerinde Güney Kore'ye kilitlendi. Yerel saatle 23.00 sularında konuşan Güney Kore Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol, Kuzey Kore tehdidi ve ülke muhalefetinin 'yıkıcı' çabaları nedeniyle hükümetin felç olduğunu öne sürerek ülkede sıkıyönetim ilan edildiğini duyurdu.
Saatler sonra parlamentoda yapılan oylamayla sıkıyönetimin kaldırılması onaylandı. Parlamentoda onaylanan kararın ardından Yoon, kabine toplantısının ardından sıkıyönetimin kaldırılacağını duyurdu. Ve Güney Kore'de yaklaşık 6 saat süren siyasi kriz ve sıkıyönetim sona erdi.
Yoon , Salı gece yarısı sürpriz bir şekilde yaptığı konuşmada sıkıyönetim ilan ettikten sonra istifa baskısıyla karşı karşıya. Guardian'ın haberine göre, dışarıdan izleyen birçok kişiye göre, ani siyasi kaos bir anda çıkmış gibi görünüyor. Ancak Kore Demokratik Partisi milletvekili Kim Min-seok son aylarda Yoon'un sıkıyönetim ilan etmeye hazırlandığı konusunda uyarıda bulunmuştu.
İLK İSTİFA HABERİ GELDİ
Yaşanan gelişmelerin ardından kabineden ilk istifa haberi geldi. Güney Kore Savunma Bakanı Kim Yong-Hyun istifa ettiğini duyurdu.
MUHALEFET AZİL SÜRECİNİ BAŞLATTI
Güney Kore'de muhalefet partileri, dün geceki sıkıyönetim ilanı nedeniyle Yoon'un görevden azledilmesi için Ulusal Meclis'e önerge sundu. 6 muhalefet lideri, sıkıyönetim ilan eden Yoon'un görevden alınması için harekete geçti.
Ülkede artan istifa çağrılarıyla karşı karşıya kalan Yoon'un azli için verilen önerge 191 milletvekili tarafından imzalanarak Ulusal Meclis'e sunuldu.
Muhalefetteki Demokratik Parti lideri Lee Jae-myung, diğer muhalefet liderleri ile yaptığı görüşmede, "Yoon, bir kere başarısız oldu ve yeniden deneyecek, ama bundan daha ciddi riskler söz konusu. Kuzey Kore'yi kışkırtma, ateşkes hattını bozma ve silahlı çatışmaya yol açacak daha büyük riskler var." ifadelerini kullandı.
Ayrıca Lee'nin de aralarında bulunduğu muhalefet parti liderleri, Ulusal Meclis'in önünde Yoon'un istifası talebiyle protesto yaptı.
AZİL SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
Güney Kore'de azil süreci bir siyasinin, "güçlerini kötüye kullanması ve anayasayı ihlal etmesi" halinde başlatılabiliyor.
Ülkedeki bir devlet başkanının görevden alınması için Ulusal Meclis'e sunulan azil önergesinin, meclisin üçte ikisi tarafından onaylanması gerekiyor. Diğer siyasilerin azli için ise salt çoğunluk yeterli oluyor.
Önergenin mecliste 72 saat içerisinde oylanması gerekiyor.
Ardından Anayasa Mahkemesi, azil sürecine ilişkin kanıtları dinleyip değerlendirmek üzere duruşma düzenliyor. Mahkemenin, azli onaylamak veya reddetmek için 6 ay süresi bulunuyor. Mahkemedeki 9 yargıçtan 6'sının kararı onaylaması halinde lider görevden alınıyor.
Bu durumda 60 gün içerisinde yeni başkanın seçilmesi gerekiyor. Bu süreç, bir devlet başkanının istifa etmesi durumunda da geçerli oluyor.
DAHA ÖNCEKİ AZİL SÜREÇLERİ
Eski Devlet Başkanı Park Geun-hye, rüşvet, görevi suistimal ve diğer suçlamalar nedeniyle Mart 2017de görevinden azledilmiş, ardından tutuklanarak hapse atılmıştı.
Park, yolsuzluk suçlamalarıyla cezaevinde 5 yıl kaldıktan sonra Aralık 2021de başkanlık affıyla serbest bırakılmıştı.
Eski Devlet başkanı Roh Moo-hyun da 2004’te görevinden azledilmişti ancak Anayasa Mahkemesi, Roh'un görevden alınması talebini reddetmişti.
İSTİFA ÇAĞRISI ARTIYOR
Güney Kore Cumhurbaşkanı Yoon Suj Yeol, Salı gece yarısı sürpriz bir şekilde yaptığı konuşmada sıkıyönetim ilan ettikten sonra istifa baskısıyla çağrılarla karşı karşıya.
Bu sert önlemin ülkenin liberal demokrasisini "devlet karşıtı güçlerden" ve "Kuzey Kore'nin oluşturduğu tehditlerden" korumak için gerekli olduğunu söyledi. Yoon, birkaç saat içinde geri adım atarak askerlerin kışlalarına döneceğini ve kabine toplantısının ardından emrin kaldırılacağını söyledi.
MUHALEFET AZİL SÜRECİ MESAJINI VERMİŞTİ
Ana muhalefet partisi Kore Demokratik Partisi, Yoon'un derhal istifa etmeyi reddetmesi halinde onu görevden almaya çalışacağını bildirdi. Hatta Yoon'un kendi yardımcıları bile "toplu halde" istifa etmeyi teklif etmişti.
Kore Demokratik Partisi milletvekilleri, Ulusal Meclis'te yaptıkları acil toplantıda, Yoon kendi rızasıyla görevden ayrılmazsa mecliste azil sürecini başlatacaklarını duyurmuştu.
DP Meclis Grubu Başkanı Park Chan-dae, milletvekilleri adına yaptığı açıklamada, "Yoon'un sıkıyönetim ilanı, Anayasa'nın açık ihlalidir. Sıkıyönetim ilanı için öngörülen hiçbir koşul geçerli değildir. Bu, ciddi bir isyan eylemi ve azline sebeptir." ifadesini kullanmıştı.
CUMHURBAŞKANI'NIN GÖREVDEN ALINMASI MÜMKÜN MÜ?
Yoon'un görevden alınması için mecliste üçte iki çoğunluk gerekiyor. Muhalefet partileri birlikte ulusal meclisteki 300 sandalyenin 192'sini kontrol ediyor, bu nedenle Yoon'un kendi partisinden milletvekillerinin de onlara katılması gerekiyor.
Michigan State Üniversitesi'nden Myunghee Lee Associated Press'e verdiği demeçte, bu kararın Yoon'un siyasi çöküşünü hızlandıracağını söyledi.