Sendikal gerekçeyle işten atılan işçiye 12 maaş tazminat
Yargıtay, işverenin istemediği sendikaya üye olacağını belirten ve "küçülme" gerekçesiyle işten atılan işçiye 12 aylık brüt ücret tutarında sendikal tazminat ödenmesine karar verdi. Yargıtay'ın içtihat kararı, başka bahanelerle işten atılan işçinin sendikal gerekçeyle işten atıldığının hangi kriterlerle ispatlanabileceğini de ortaya koydu. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, Yargıtay'ın yüz binlerce işçiyi ilgilendiren kararını yazdı.
Yargıtay, sendikal faaliyet nedeniyle işten atılan işçinin tazminat talebini haklı buldu. Yargıtay’ın kararına konu dava, bir tekstil işçisi tarafından açıldı.
Büyük bir tekstil firmasında on yıldır boya ustası olarak çalışmakta olan işçi, iş yerinde örgütlenen A sendikasına üye oldu. İşveren, söz konusu sendikanın örgütlenmesinde aktif rol alan işçi ile arkadaşlarını, işten çıkartacağını belirterek istifa ettirdi. Davacı işçi, işverenin kendisi ve arkadaşlarını aynı iş kolunda faaliyet gösteren B sendikasına zorla üye yaptığını, bu sendikanın önerdiği toplu iş sözleşmesinin, istifa ettirildiği sendikanın önerisine göre işçi aleyhine olumsuz şartlar içerdiğini, bir sonraki toplu iş sözleşmesi sürecinde A sendikasının örgütlenmesi için çalışacaklarını işveren temsilcilerine söylemeleri üzerine işten çıkartıldıklarını belirtti.
Davacı işçi, işverenin işten çıkarmaya gerekçe olarak ekonomik zorluklar nedeniyle küçülme kararını gösterdiğini, gerçekte ise sendikal nedenle işten çıkartıldığını iddia ederek işe iadesini, 1 yıllık ücretinden az olmamak üzere sendikal tazminat ödenmesini talep etti.
İşveren, feshin sendikal nedene dayandığının ispat yükünün davacıda olduğunu, işçinin hangi sendikaya üye olduğunu bilmediğini, iş akdinin ekonomik gereklerden dolayı geçerli nedenle feshedildiğini savundu.
YEREL MAHKEME İŞÇİYİ HAKLI BULDU
Yerel mahkeme kararında, davacı işçinin işten çıkartılmasından sonra çalıştığı bölüme üç işçi alındığı, şirketin brüt satışlarında ve karında azalma olmadığı, işletmesel kararın herhangi bir kriter dikkate alınmadan uygulandığı belirtildi. Yerel mahkeme, davacı işçinin sendikal faaliyette bulunduğundan dolayı işten çıkartıldığı hükmüne vararak, işçinin işe iadesine, sendikal fesih nedeni dikkate alınarak tazminatın bir yıllık ücret tutarı olarak ve çalışmadığı süre için ayrıca 4 aylık ücret ve diğer haklarının belirlenmesine karar verdi.
İşverenin başvurusu üzerine dosyayı inceleyen istinaf mahkemesi, davacının işe iadesi kararının isabetli olduğunu ancak, sendikal tazminata karar verilmesinin hatalı olduğuna hükmetti. İstinaf mahkemesi, işçinin işe başlatılmaması durumunda 5 aylık brüt ücret tutarında tazminat ödenmesini kararlaştırdı.
Bölge adliye mahkemesinin kararı her iki tarafça temyiz edildi. Dosya bu kez Yargıtay 9. Hukuk dairesi’ne geldi. Yargıtay kararında, Toplu İş Sözleşmesi Kanunu uyarınca işçilerin belli bir sendikaya girmeye veya girmemeye zorlanamayacağı, üyelikten istifa ettirilemeyeceği, ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında ayrım yapılamayacağı hatırlatıldı. İşçinin sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi halinde, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verileceği kaydedildi.
SENDİKAL GEREKÇE NASIL İSPATLANACAK?
Yargıtay kararında, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde nelere bakılacağı sıralandı. Buna göre, iş yerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, iş yerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, iş yerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı, alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı hususlarına bakılacak.
Söz konusu dosyaya göre, tanık anlatımları, Çalışma Genel Müdürlüğü’nün cevap yazısı, sigorta kayıtları, sendikadan gelen müzekkere cevabı ve bilirkişi raporunun birlikte değerlendirildiği kaydedilen Yargıtay kararında, davacı ve bir grup işçinin A sendikasına üye oldukları, ancak işverenin bu sendikayı istemediği, B sendikasının yetki alması için faaliyet yürüttüğü, A sendikasına üye 258 kişinin istifa ettirildiği, istifa etmeyen 36 kişinin işten çıkartıldığı belirtildi.
12 AYLIK BRÜT ÜCRET TUTARINDA TAZMİNAT
Yargıtay, işverenin davacı işçinin iş akdini sendika seçme özgürlüğüne ve sendikal haklarına engel olmak amacıyla feshettiği hükmüne vardı. İşçinin işe iadesine karar veren Yargıtay, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın işçiye 12 aylık brüt maaş tutarında sendikal tazminat ödenmesine hükmetti. Yargıtay ayrıca; işe iade başvurusunda bulunması halinde de 4 aya kadar ücret ve diğer alacaklarının ödenmesi gerektiğini belirtti. Yargıtay’ın, içtihat niteliğindeki kararı oy birliğiyle alındı.
