Tekrir ne demek? Söz sanatı tekrir nedir ve örnekleri neler?
İster Halk edebiyatı isterse de Divan edebiyatı olsun, yazıya dökülen bir metinde, sözün gücünü arttırmak gayesiyle başvurulan edebi yollara söz sanatları adı verilmektedir. Kimi zaman aktarılmak istenen ifadeyi zenginleştiren kimi zaman çok uzun cümleler ile anlatılacak bir durumu daha az kelime kullanarak anlatmayı mümkün kılan kimi zaman da okuyucunun ilgi ve dikkatini eser üzerinde yoğunlaştırmasını sağlayan bu söz sanatları, yazar ve şairlerin en büyük gücü olarak dikkat çekmektedir. Peki, bu söz sanatlarından bir tanesi olan tekrir nedir? Tekrir örnekleri nelerdir? Ayrıntılar içeriğimizin devamında...
Türk edebiyatında kullanılan söz sanatları kullanıldıkları metinlerde anlama derinlik, duygu ve yoğunluk katmalarıyla bilinmektedirler. Peki, bugünkü yazımızın konusu olan tekrir ne demek? İşte, tüm detaylar...
Tekrir Nedir?
Birbirleriyle ilişki olan sözcüklerin gerçek anlamları ile kullanıldığı bir söz sanatı olması sebebiyle anlama dayalı söz sanatları başlığı altında değerlendirilen tekrir sanatı; bir kelime ya da kelime grubunun metin içinde ısrarla tekrarlanması şeklinde gerçekleşmektedir. Sözün gücünü arttırmak ve tüm dikkatleri eser üzerinde toplamak gayesiyle başvurulan bu söz sanatında, ortaya konan ahenk de oldukça dikkat çekicidir.
Düzyazıya nispeten şiirlerde daha sık kullanılan bir söz sanatı olan tekrirde, dikkat edilmesi gereken en önemli husus, bu sanatın nida ve istifham ile karıştırılmamasıdır. Her ne kadar hem nida hem de istifham söz sanatında, yinelenen kelime ve kelime grupları kullanılsa da bu iki sanatı tekrirden ayıran en önemli nokta kullanılan sözcüklerdir. Bir metinde kullanılan yineleme, soru sözcükleri ile yapılıyorsa buna istifham; ünlem sözcükleri kullanılarak yapılıyorsa da bu söz sanatına nida adı verilmektedir. Tekrir sanatında ise herhangi bir soru ve ünlem sözcüğü kullanılmamaktadır.
Tekrir Örnekleri
Kelime anlamı olarak da yineleme manasına gelen ve bir kelime ya da kelime grubunun metin içinde tekrarlanması yoluyla kullanılan tekrir örnekleri şu şekildedir:
Örnek 1:
Bahçemde açılmaz seni görmezse çiçekler;
Sahil seni, rüzgâr seni, akşam seni bekler.
Gelmezsen eğer mevsimi nerden bilecekler
Sahil seni, rüzgâr seni, akşam seni bekler.
Örnek 2:
Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi;
Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır.
Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi;
Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır.
Örnek 3:
Sözü bilen kişinin, yüzünü ak ede bir söz,
Sözü pişirip diyenin işini sağ ede bir söz.
Söz ola kese savaşı, söz ola kestire başı,
Söz ola ağulu aşı, bal ile yağ ede bir söz.
Kişi bile söz demini, Demeye sözün kemini,
Bu cihan cehennemini, Sekiz cennet ede bir söz.
Yunus şimdi söz yatından, söyle sözü gayetinden,
Pek sakın o sah katından, seni ırak ede bir söz.
Örnek 4:
Kapalı Çarşı içinde kapalı rüya çarşıları,
Kapalı Çarşı içinde öfke ve af çarşıları.
