Öğretim süreci, öğrenmenin gerçekleşmesi ve öğrenende istenilen davranış değişmelerinin gerçekleşmesi için düzenlenen öğrenme yaşantılarının aşamalı olarak yürütülmesidir. Belirli bir plan ve program dahilinde, öngörülen bilgi, beceri, tutum ve davranışları kazandırmayı amaçlayan öğretim süreci, bazı öğrenme ve öğretme etkinliklerini içerir. Bu nedenle öğretim süreci, öğrenme-öğretme süreci olarak da ifade edilir.
Öğretim süreci; eğitim programının "nasıl öğretelim?" sorusuna cevap veren boyutunu oluşturur; öğretim ilke, strateji, yöntem, teknik, araç-gereç ve ortamlarını içerir. Öğrenmenin gerçekleştiği bu süreçte öğreten, öğrenme yaşantılarını düzenler; uygun strateji, yöntem, teknik ve araç-gereçlerle öğretimi gerçekleştirir. Öğretim süreci; giriş/hazırlık, geliştirme ve sonuç aşamalarından oluşur. Giriş/hazırlık aşamasında, öğrenenlerin öğrenmeye hazır duruma getirilmesi amaçlanır. Bu aşamada öğreten/öğretici, öğrencilerin dikkatini çeker, işlenecek konunun bir sonraki derste ve yaşamda ne işe yarayacağını ortaya koyarak öğrenenleri motive eder ve konuyla ilgili amaçlardan onları haberdar eder. Geliştirme aşamasında, yapılacak çalışmalar önceden belirlenen bir süre içinde sırayla gerçekleştirilir. Bu aşama, önemli noktaların özetlenmesi, tekrarların yapılması, karşılaştırma ve genellemelere gidilmesi, düşündürücü alıştırma ve sorulara yer verilmesi gibi etkinlikleri içerir. Sonuç aşaması, kazanılan davranışların pekiştirilmesinde ve öğrenmenin kalıcılığının sağlanmasında önemli bir işlevi yerine getirir. Bu aşamada, konuyla ilgili kısa bir özet yapılır ve öğrencilerin konuya dikkatleri yeniden çekilir.
Öğretim sürecinin etkili bir biçimde sürdürülebilmesi için bu süreci etkileyen değişkenlerin göz önünde bulundurulması önemlidir. Bu kapsamda, öğretim sürecinin sonunda, beklenen amaçlara ulaşılmasında temel belirleyiciler, öğrenenin nitelikleri ile öğretim hizmetinin niteliğidir. Öğrenenin niteliklerini belirleyen değişkenler; önkoşul öğrenmeler olarak adlandırılan ve bir konu ya da beceriyi öğrenmesi için sahip olduğu bilişsel giriş davranışları ile öğrenenin okula, derse ve üniteye ilişkin ilgi, tutum ve özgüvenini içeren duyuşsal giriş özellikleridir. Öğrenmeyi sağlayacak etkinliklerin yönetimi olan öğretim hizmetinin niteliği ise öğretim sırasında öğrencilerin istenilen davranışları kazanması için gerekli öğrenme yaşantılarının düzenlemesini içeren ipuçları, katılma, pekiştirme ve geribildirim-düzeltme işlemlerinden oluşur.
YAZAR
Mehmet Gültekin
