Ücretsiz izne çıkartılan işçi iş akdini feshederse kıdem tazminatını alamayacak
Koronavirüs tedbirlerinden etkilenen çalışanlara yönelik düzenlemeleri de içeren torba kanun teklifi 62 maddeden 15 maddeye indirilirken, çalışanları ilgilendiren dört önemli değişiklik yapıldı. Kısa çalışma ödemelerinin işçiye hızla ulaştırılabilmesi için beyana dayalı ödeme yapılacak. Ücretsiz izne çıkartılan işçiler öncelikle kısa çalışma ödeneğine yönlendirilecek, ödenek şartlarını taşımıyorsa ücret desteği alacak. Ücret desteği alan çalışanlar sağlık hizmetlerinden yararlandırılacak. Üç aylık işten çıkarma yasağı döneminde işverenin işçileri ücretsiz izne çıkartması, işçiye iş sözleşmesini fesih hakkı vermeyecek. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, torba teklifteki çalışanları ilgilendiren önemli ayrıntıları yazdı
Çalışanı ilgilendiren dört kritik değişiklik... 1- Kısa çalışma ödemeleri beyana göre yapılacak. 2- Ücretsiz izne çıkartılan işçi iş akdini feshedemeyecek. 3- Ücretsiz izinde öncelik kısa çalışmaya verilecek. 4- Ücret desteği alanlar sağlık hizmetinden yararlanacak
Geçen hafta gündeme gelen, işten çıkarmaları 3 ay süreyle yasaklayan 62 maddelik kanun teklifi 15 maddeye indirilerek AK Parti milletvekillerinin imzasıyla TBMM’ye sunuldu. Teklifin çalışanları ilgilendiren maddelerinde, ilk haline göre önemli değişiklikler yapıldı.
Teklife göre, İş Kanunu kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi için, kanunun yayımlanacağı tarihten itibaren 3 ay fesih yasağı uygulanacak. İşveren, üç ay işçiyi işten atamayacak. Cumhurbaşkanı, işten çıkarma yasağı süresini 6 aya kadar uzatabilecek. İşveren bu süre boyunca sadece ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve sebeplerin varlığı durumunda işçiyi işten çıkartacak.
İşten çıkarma yasağı İş Kanunu kapsamındaki sözleşmelerin yanı sıra İş Kanunu’na tabi olmayan deniz ve hava taşıma işlerinde, 50’den az işçi çalıştırılan tarım ve orman işlerinin yapıldığı iş yerlerinde, ev hizmetlerinde, çıraklar ve sporcular hakkında, üç kişinin çalıştığı küçük esnafa ait iş yerlerinde de uygulanacak.
ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARTILAN İŞÇİ İŞ AKDİNİ FESHEDEMEYECEK
İşveren, işten çıkarma yasağının uygulandığı dönemde işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilecek.
İş Kanunu’na göre, zorlayıcı sebeple iş yerinde işin durması ve bu durumun bir haftayı aşması halinde işçi açısından iş akdini haklı fesih sebebi ortaya çıkıyor. Bu durumda işçi iş sözleşmesini feshedip, kıdem tazminatını alabilir.
Kanun teklifine konulan düzenleme ile ücretsiz izne çıkartılan işçinin kıdem tazminatı alarak işten ayrılması önleniyor. Buna göre, işten atma yasağı döneminde işverenin işçiyi ücretsiz izne çıkartması, işçiye iş akdini geçerli sebebe dayanarak feshetme hakkı vermeyecek.
İşten çıkarma yasağı döneminde işverenin iş sözleşmesini feshetmesi durumunda, işçi başına brüt asgari ücret tutarında, yani 2.943 TL idari para cezası uygulanacak. Fesih de geçersiz sayılacak.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ HIZLANDIRILACAK
Teklif ile kısa çalışma ödeneğini bağlama süreci hızlandırılacak. Kısa çalışma başvuruları öncelikle iş müfettişlerince inceleniyor. KOVİD-19 pandemisi dolayısıyla süreç hızlandırılmasına karşın, inceleme 60 güne kadar ulaşabilecekti. Bu da işçilerin ödenek almasını geciktiriyordu.
Teklife göre, KOVİD-19 sebebiyle işverenlerin yaptıkları kısa çalışma başvuruları için uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeyecek. İşverenin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilecek. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ve yersiz ödemeler, yasal faiziyle işverenden istenecek.
ÖNCELİK KISA ÇALIŞMAYA VERİLECEK
Teklifin ilk halinde, işten çıkarma yasağı döneminde ücretsiz izne çıkartılan ve 15 Mart’tan sonra işsiz kalıp da işsizlik maaşı alamayan herkese günlük 39.24 TL (aylık net 1.168 TL) ücret desteği sağlanması öngörülüyordu. Bu durumda, işverenin kısa çalışma formaliteleri ile uğraşmak yerine doğrudan işçileri ücretsiz izne çıkartma kolaycılığına kaçabileceğinden endişe ediliyordu.
Yeni teklife göre, ücretsiz izne çıkartılan işçiler öncelikle kısa çalışma ödeneğine yönlendirilecek. Ödenek alma hakları yoksa, yani son 3 yılda 450 gün prim ve son 60 gün hizmet akdi koşulunu yerine getiremiyorlar ise ücret desteği alabilecekler. Ücret desteği aylık brüt 1.177 TL olacak, damga vergisi kesintisi sonrası net 1.168 TL ödeme yapılacak.
EMEKLİ İŞÇİLERE ÜCRET DESTEĞİ YOK
15 Mart’tan sonra işten çıkartılan ve işsizlik maaşı alamayanlar da ücret desteğinden yararlanabilecekler.
Türkiye’de çok sayıda emekli çalışmaya devam ediyor. Teklife göre, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almakta olanlar ücret desteğinden yararlanamayacaklar.
İZNE ÇIKARTTIĞI İŞÇİYİ ÇALIŞTIRAN İŞVERENE PARA CEZASI
İşverenin ücret desteğini suistimal etmesini önlemek amacıyla yaptırım uygulanacak. Ücretsiz izne çıkartılarak ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespit edilmesi halinde işveren işçi başına her ay asgari ücret (2.943 TL) tutarında para cezası ödeyecek. Ayrıca, işçiye ödenen ücret desteği de faiziyle işverenden alınacak.
ÜCRET DESTEĞİ ALANLARA SAĞLIK HİZMETİ
İşsizlik maaşı ve kısa çalışma ödeneği alanların genel sağlık sigortası (GSS) primleri İşsizlik Sigortası Fonu’nca karşılanıyor. Teklifin ilk halinde, ücret desteği alanlara yönelik bir hüküm bulunmuyordu. Yapılan değişiklik ile ücret desteği alan kişiler, eğer eşi veya anne-babasından dolayı bakmakla yükümlü olunan kişi değil ise GSS primleri İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak. Böylece, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) üzerinden sağlık hizmeti almaya devam edebilecekler.
