Uykunun yol haritası: Gece boyunca yaşanılan REM ve NREM evrelerinde insanların yolculuğu!
Geceleri başımızı yastığa koyduğumuzda bilinçsiz bir şekilde derin bir yolculuğa çıkarız. Bu yolculuk, uykunun karmaşık ve ilginç aşamalarıyla doludur. Peki, uyku döngüsü kaç aşamaya ayrılır ve bu aşamalarda ne yaşanır? İşte, sizin için uykunun 4 aşamasına dair bilgiler!
Uykunun dört aşaması, vücudunuzun gece boyunca geçirdiği dört uyku türünü tanımlar. Bu aşamalar 3 hızlı olmayan göz hareketi (NREM) aşamasının yanı sıra bir REM (rapid eye movement: hızlı göz hareketi) aşamasını içerir. Uykunun 4 aşamasından geçmek fiziksel ve zihinsel sağlığınız için önemlidir bu yüzden haberimizde bu aşamalarda ne yaşandığını derledik. İşte, detaylar...
1. İLK AŞAMA, TÜM GECE UYKUSUNUN YÜZDE 5'İNİ KAPSAR
Bu uykunun bir geçiş aşamasıdır ve uyku döngünüzü başlatır. Bu aşamada hafif bir uykudasınız ve kolayca uyanabilirsiniz. Muhtemelen uykunun bu aşamasının farkındasınızdır çünkü uykuya dalmaya başladığınızda girdiğiniz aşama budur.
Bu aşamayla ilgili gerçekler:
-Bir ile beş dakika arasında sürer.
-Toplam gece uykunuzun yaklaşık yüzde 5'ini kapsar.
-Nefes alma, kalp atışı ve göz hareketleri de dahil olmak üzere vücut sistemleriniz gevşemeye başlar.
-Bu aşamada kaslarınız gevşemeye başladığında ara sıra kas seğirmeleri meydana gelir.
-Beyin dalgalarınız gündüz düzeninden gece düzenine geçiş yapmaya başlar.
2. EN FAZLA ZAMANI GEÇİRDİĞİNİZ 2. AŞAMADIR
NREM uykusunun ikinci aşamasında daha derin bir uyku dönemine girmeye başlarsınız. Nefesiniz ve kalp atışınız yavaşlar, kaslarınız yumuşayıp gevşer, göz hareketleriniz azalır. Hatta bu aşamada vücut ısınızda bir düşüş bile yaşamaya başlarsınız.
Bu aşamayla ilgili gerçekler:
-10 ila 25 dakika arası sürer.
-Gecenizin yaklaşık yüzde 45'ini bu aşamada geçirirsiniz.
-Uykunun tüm aşamaları arasında en fazla zamanı ikinci aşamada geçirirsiniz.
-Bu aşamada harcadığınız süre gece ilerledikçe uzar.
-Bu aşamada genel beyin dalgası aktiviteniz azalır, ancak elektriksel aktivite anları da vardır.
-Bu aşamada size bir EKG verilmişse, uyku iğcikleri (hızlı nörolojik patlamalar) ve K kompleksleri (delta beyin dalgaları) görülür.
-İkinci aşama uyku, dişlerinizi gıcırdatma olasılığınızın en yüksek olduğu zamandır.
3. UYKUNUN EN DERİN OLDUĞU KISIM 3. AŞAMADA YER ALIR
NREM 3 aşaması, uykunun en derin aşamasıdır. Uykunun bu aşamasında olduğunuzda, uyanmanız zor olabilir ve rahatsızlıklar nedeniyle uyuma olasılığınız daha yüksek olabilir. Bu, uykunun en onarıcı aşamasıdır ve sabahları enerjik ve yeniden canlanmış hissetmek için gereklidir. Uykunun bu aşamasında uyanırsanız muhtemelen kendinizi çok sersemlemiş ve şaşırmış hissedebilirsiniz.
Bu aşamayla ilgili gerçekler:
-Yaklaşık 20 ila 40 dakika sürer.
-Gecenizin yaklaşık yüzde 25'ini uykunun bu aşamasında geçirirsiniz.
-Bu aşamanın en uzun dönemleri ilk birkaç uyku döngüsü sırasında meydana gelir.
-Bu aşamada nefesiniz , kalp atışınız ve kaslarınız yavaşlar ve gevşer.
-Bu süre zarfında delta dalgası uykusuna veya yavaş dalga uykusuna (SWS) girersiniz.
-Bu aşamada vücudunuz dokularını onarır, kasları ve kemikleri yeniden oluşturur.
-Bu aşamada olmak bağışıklık sisteminizi güçlendirir.
-Yaşlandıkça uykunun bu aşamasında daha az zaman geçiririz.
-Uykunun bu aşaması, uyurgezerlik ve yatak ıslatma gibi durumların ortaya çıkma olasılığının daha yüksek olduğu zamandır.
4. REM AŞAMASINDA RÜYALARIN BÜYÜK KISMI GERÇEKLEŞİR
REM, rüyalarınızın büyük kısmının gerçekleştiği uyku aşamasıdır. Bu aşama, gözlerinizin göz kapaklarınızın altında hızla hareket etmesiyle karakterize edilir. Rüya görmenin büyük çoğunluğu bu aşamada gerçekleşse de, uykunun diğer aşamalarında da bir miktar rüya görülebilir.
Bu aşamayla ilgili gerçekler:
-REM, 10 dakika ile 1 saat arasında sürer ve gece ilerledikçe REM uykusunun süresi uzar.
-Uykuya daldıktan yaklaşık 90 dakika sonra başlar.
-Beyin dalgası aktiviteniz uyanıklığa daha çok benzer.
-Nefesiniz daha hızlı hale gelir, kalbiniz daha hızlı atar ve kan basıncınız uyanıkkenki kan basıncınıza benzer.
-REM uykusu sırasında bedeniniz bir tür felç geçirir.
-Yaşlandıkça REM uykusunda daha az zaman harcarsınız.
-Uykunun bu aşaması, cinsel uyarılmanın en muhtemel olduğu zamandır.
UYKU DÖNGÜSÜNÜN HANGİ AŞAMASINDA UYANMAK DAHA İYİDİR?
Genellikle REM döngüsünde uyanırız, yani uykunun daha hafif bir evresindeyken uyanıklığa geçiş daha kolay olur. Uyanmak için en kötü uyku evresi ise uykunun en derin evresi olan NREM evre 3'tür. Bu aşamada uyanan insanlar genellikle sersemleşir ve ruh halindeki düşüş anlamına gelen uyku ataleti yaşayabilirler.
Kaynak: National Institute of Neurological Disorders and Stroke, Sleep Foundation, Health
