Yaş düzeltmesi çalışmaya başlamadan yapılmalı
Sosyal Güvenlik Kurumu, emeklilikte, maluliyet aylığında, dul ve yetim aylığında yaş düzeltmesine bakıyor. Peki sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra yapılan yaş düzeltmeleri emeklilikte dikkate alınır mı? Maluliyet aylığı veya ölüm aylığı bağlanırken yaş düzeltmesinde hangi kriterler aranıyor? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, yaş düzeltmesi ile ilgili merak edilenleri yazdı
Yaş bilgileri çeşitli sebeplerle nüfus kütüğüne yanlış kaydedilmiş olanlar bunu daha sonra düzeltebiliyorlar. Ancak, yaş düzeltmesinin emeklilikte dikkate alınabilmesi için bazı kurallara uyulması gerekiyor.
İş kazası ve meslek hastalığı dolayısıyla hak sahiplerine bağlanacak iş göremezlik geliri ya da ölüm geliri bağlanırken iş kazası veya meslek hastalığının ortaya çıktığı tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı olan doğum tarihi esas alınıyor. Emekli aylığı bağlanırken veya ölen sigortalının çocuklarına yetim aylığı bağlanırken ise sigortalı kişinin ilk defa uzun vadeli sigorta kollarına tabi çalışmaya başlama tarihindeki nüfus kayıt bilgileri dikkate alınıyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), emekli aylığı bağlanırken sigortalı çalışmaya başladıktan sonraki yaş düzeltmelerini kabul etmiyor. İş kazası ve meslek hastalığında ise hekim ya da sağlık kurulu raporuyla iş kazasının veya meslek hastalığının tespit edildiği tarihe kadar olan düzeltmeleri kabul ediyor, bu tarihten sonraki düzeltmeleri kabul etmiyor.
Yargıtay, yaş ile ilgili gerçek kayıtlar esas alınıp doğum tarihinin mahkeme kararı ile düzeltilmesi halinde bunu gerçek yaşın kayda yansıtılması olarak değerlendiriyor. Nüfusa asıl doğum günü yazılmayıp da küçük veya büyük yazılan kişi tarafından açılan davayı, doğum gününün düzeltilmesi sonucunu doğuran klasik yaş düzeltmesi davası olarak görmüyor. Yargıtay, bu tür davalar yaş düzeltmesi ile ilgili değil kayıt düzeltmesi ile ilgili olduğundan, emekli aylığı bağlanmasında bu düzeltmelerin dikkate alınması yönünde verilen kararları doğru buluyor.
İRADE DIŞI HATALAR DÜZELTİLİR
Nüfus Hizmetleri Kanunu’nda yapılan değişikliklere göre, dayanak belgesinde bulunduğu halde nüfus kütüklerine hatalı veya eksik tescil edilen ya da hiç yazılmayan bilgiler “hata” olarak değerlendiriliyor. Bu tür maddi hatalar, mahkeme kararına gerek olmaksızın Nüfus İşleri Genel Müdürlüğü veya nüfus müdürlükleri tarafından düzeltilebiliyor. Bu şekilde yapılan kayıt düzeltme işlemleri 5510 Sayılı Kanun’a aykırı düşmediğinden, düzeltilmiş yaş dikkate alınıyor.
Hastaneden alınmış doğum belgesi gibi somut delile dayalı olarak gerek mahkemece, gerekse nüfus müdürlüklerince yapılan kayıt düzeltmeleri sonucu ortaya çıkan yaş değişiklikleri emeklilikte dikkate alınıyor. Somut belgeye dayanmayan ve sigortalı çalışmaya başlama tarihinden sonra gerçekleştirilen yaş düzeltmeleri ise dikkate alınmıyor.
ÇOCUĞUN YAŞINI DÜZELTMEK İÇİN BEKLEMEYİN
Çocuğunun yaşı çeşitli nedenlerle nüfus kaydına yanlış yazılmış olanların, düzeltme işlemini çocuk sigortalı çalışmaya başlamadan önce yaptırmaları gerekir.
Staj sigortası, emeklilikte dikkate alınmıyor. Bu nedenle, staj sigortası bulunan çocukların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başlamadan önce yaşının düzeltilmesinde bir engel bulunmuyor. Önemli olan, yaş düzeltme işleminin normal sigortalı olarak çalışmaya başlamadan önce yapılmasıdır.
Yaş düzeltmede mahkeme kararının kesinleştiği tarih dikkate alındığından, mahkeme sürecindeki olası gecikmelerin göz önünde bulundurularak yaş düzeltme işlemi için önceden hareket edilmesi gerekir.
NÜFUSTA DOĞUM GÜNÜ YAZMAYANLARIN DURUMU
Nüfus kayıtlarında bazen sadece yıl yazıyor, ay ve gün bilgisine yer verilmemiş olabiliyor. Bu durumdaki kişilerin doğum tarihi 1 Temmuz olarak kabul ediliyor. Emeklilik yaşı da 1 Temmuz’a göre hesaplanıyor.
Nüfus kaydında sadece ay ve yıl yazılı olanlarda ise doğum tarihi o ayın 1’i olarak kabul ediliyor.
Askerler ağustos ayında yapılan Yüksek Askeri Şura (YAŞ) sonrası emekli oldukları için nüfus kaydında ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylül’den önce olanların yaş haddinden emeklilik işlemleri 1 Eylül tarihinde yapılıyor. Doğum tarihi 1 Eylül’den sonra olan askerler ise ertesi yılın aynı tarihinde yaş haddinden emekli ediliyor.
