Yassıada artık Demokrasi ve Özgürlükler Adası
27 Mayıs darbesinin ardından Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ın idamına karar verildiği Yassıada, darbenin 60. yıl dönümünde, 5 yıllık çalışmaların sonunda Demokrasi ve Özgürlükler Adası olarak açılıyor
27 Mayıs 1960 darbesinin ardından 592 kişinin yargılandığı ve bu yargılamaların sonunda Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ın idamına karar verildiği Marmara'daki Yassıada, darbenin 60. yıl dönümünde Demokrasi ve Özgürlükler Adası olarak açılıyor.
Bilmiyor gülmeyi sâkinlerinin binde biri,
Bir vatan derdi birikmiş bir avuçluk karada.
Kuşu hicran getirir, dalgası hüsran götürür;
Mavi bir gölde elem katrasıdır Yassıada.
Türk şiirinin büyük isimlerinden Faruk Nafiz Çamlıbel de Demokrat Parti’den milletvekili olduğu için Yassıada'da tutulan isimler arasındaydı. Şairin bu dizeleri yazdığı Yassıada'nın çehresinin değişmesi için çalışmalara 2015 yılında başlandı. 103 bin 750 metrekarelik alana sahip adada demokrasi ve şehitler anıtı, açık hava müzesi, demokrasi parkı, sergileme alanları ile kafeterya ve restoranlar yer alıyor. Yargılamaların yapıldığı mahkeme salonu ise 27 Mayıs Müzesi'ne dönüştürüldü.
Demokrasi ve Özgürlükler Adası adıyla açılacak Yassıada için düzenlenen tören Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katılımıyla yapılacak. MHP lideri Devlet Bahçeli'nin, bakanların ve davetlilerin de hazır bulunacağı açılış öncesi İletişim Başkanlığınca kamu spotu hazırlandı.
Kamu spotunda, "Demokrasi tarihinin en karanlık dönemlerinden birine ev sahipliği yapan Yassıada, Demokrasi ve Özgürlükler Adası olarak yeniden doğuyor. Ada darbelerin sonuçlarını yeni nesillere aktarırken, dünyaya da demokrasi ve özgürlükler konusunda ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Demokrasinin feneri karanlığı aydınlatıyor" ifadelerine yer verildi. Görüntülerde darbe yargılamalarına dair bölümler bulunurken, adada yapılan yenilemeler ve donatılar hakkında bilgiler aktarıldı.
TOBB İŞLETECEK
Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen Cuma videokonferans yöntemiyle katıldığı AK Parti Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısında, bu yılın 27 Mayıs'ının farklı olacağına dikkati çekerek "Orayı çok farklı bir konuma taşıdık ve inşallah 27'sinde hem açılışını yapacağız ve böylece adını da artık Yassıada olarak değil, Demokrasi ve Özgürlükler Adası olarak anacağız. Bu konuda Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine de teşekkür ediyorum. Çünkü yapımını onlar üstlendi. Dolayısıyla işletmesini de belli bir süre onlar yürütecekler. Böylece orada da yine adeta kamu-özel iş birliğiyle bu yatırımı yapmış olduk" diye konuşmuştu.
Anayasa ve TBMM'nin feshedildiği, siyasi faaliyetlerin askıya alındığı darbede Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Başbakan Adnan Menderes, hükümet üyeleri, DP'li milletvekilleri, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Rüştü Erdelhun ile asker ve bazı üst düzey kamu görevlileri gözaltına alındı. Tüm tutuklular Yassıada'da hapsedildi.
Menderes ve hükümet üyelerinin yargılandığı davalar Yassıada Spor Salonu'nda görüldü. Celal Bayar'ın "1 numaralı" sanık olduğu davada, dönemin Başbakanı Menderes ise onun yanındaki sandalyede oturdu. Yassıada'daki yargılamalar, 14 Ekim 1960'ta başlayıp 15 Eylül 1961'de karara bağlandı. Toplam 19 dosyada toplanan davalar, "anayasayı ihlal" davasıyla birleştirildi. 592 sanıktan 288'i için idam istendi. Kararı açıklayan Yüksek Adalet Divanı, 15 sanığı idam cezasına çarptırdı.
Eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar (idam cezası daha sonra yaşı nedeniyle müebbet hapse çevrildi), eski Başbakan Adnan Menderes, eski Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu, eski Maliye Bakanı Hasan Polatkan'ın idam kararları oy birliğiyle alındı.
