Kentsel dönüşüm kolay olmayacak
Kentsel dönüşüm Türkiye'nin gündeminde. Neden kentsel dönüşüm? Çünkü yerleşik düzene yeni geçmeye çalışan bir ülkeyiz. Yavaşlamasına rağmen göçler devam ediyor. Özal zamanında Irak'tan, Suriye'den, daha önceleri de Bulgaristan'dan göç edenler. Ülkemize sığınan bu insanların, birçoğu ülkelerine geri dönmediler. Ayrıca büyük kentlerimize Güneydoğu ve Doğu anadolu'dan göçler devam ediyor.
Kurtuluş savaşında ve 1955-60 yılları arasında, Balkanlardan göç edenlerin, imarsız ve düzensiz oluşturduğu mahalleler ve semtler hala duruyor. Bu yapıların hiç biri imar planı içinde, ruhsat alınarak yapılan binalar değil. O yıllarda ruhsat almaları da mümkün değildi. Çünkü kentlerin imar planları yoktu.
Türkiye'nin ilk imar kanunu 1957 yılında çıktı. 1984 yılına kadar imar planlarının onayı, eski adıyla imar iskan bakanlığının yetkisindeydi.
Düşünün, bütün Türkiye'nin imar planlarını o yıllarda binlerce belediye hazırlayacak, bakanlığa gönderecek, bakanlık bu planları inceleyip onay verecek. Size bir örnek vereyim, Buca'nın imar planları ( eski Buca) 25 yıl bakanlıkta bekledi ve onay görmedi. 1984 yıllarında belediyelere yetki verilince bu planlar o zaman onaylandı. Buca'nın sonradan gelişen yerlerinin de, belediye başkanlığımın ilk döneminde, 1995 yılında imar planlarını yaptık ve onaylattık. ( 1994 yılına kadar, kaçak inşaatlarla dolan geriye çok az kalmış boş alanların) Kaçak yapıları yasallaştıran, 1985 yılında çıkan 2981 sayılı imar affı, imar planı yapmayı da zorlaştırdı. Çünkü donatı alanlarını, boş alan az olduğu için, mevcut yapıların üzerine koymak zorunda kalındı. Bu örnek, o yıllarda yalnız Buca için değil, ülkemizin bütünde böyle idi.
Günümüze gelince geçmişin yanlışları bugün dağ gibi önümüzde duruyor. İzmir'e bir bakın, kentsel dönüşüme nereden başlayacaksın? Deveye sormuşlar neden boynun eğri, devenin cevabı ise, nerem düzgün ki demiş. Hiç kimse kentsel dönüşümün kolay olacağını düşünmesin. Uygulamaya geçildiği zaman, ummadığınız sorunlarla karşılaşacaksınız. Örneğin, yıllarca oturduğu evin, çok önceleri parasını vermiş, fakat tapusunu almamış, hak sahiplerinin durumu ne olacak?
Kentsel dönüşüme, yalnız TOKİ, belediyeler veya kooperatiflerle değil, kentlerin yenilenmesine katkı sağlayan küçük ve orta boy müteahhitleri unutmamak, onlara arsa üretmek kentsel dönüşüme ciddi bir katkı sağlar. Buca'da şu anda 250 civarında müteahhit iş yapmaktadır.
Kentsel dönüşümde, kentin genelinde TOKİ ve belediyeler örnek bölgeler oluşturup, etraflarında kent müteahhitlerine imkanlar tanımalıdır. Onlara arsa üretmelidir. İşte o zaman daire fiyatlarının arsa üretiminden dolayı düştüğünü, kentsel dönüşümün daha hızlı olacağını göreceğiz.
Yinede bu süreç uzun olacak. Çünkü yılların birikmiş yanlış uygulamalarını, ortadan kaldırmak kolay değil. Zaman geçirmeden uygulamaya başlamak gerekiyor. Çünkü Türkiye aynı zamanda deprem bölgesidir. Hepimizin güvenli ve modern kentlerde yaşamak hakkımızdır....
