İsim isim Ankara

Hep “İstanbul, İstanbul” der dururuz ama Ankara’da da koca bir tarih yatar aslında. Mimariden sanata, sağlıktan eğitime Cumhuriyet’in geçirdiği 90 yıllık değişim ve dönüşüm en güzel ifadesini Başkent’te bulur. Daha önce “İsim İsim İstanbul” adlı çalışması yayınlanan Önder Şenyapılı, şimdi aynı çalışmayı Ankara için yaptı. Boyut Yayınları’ndan çıkan “Geçmişten Bugüne İsim İsim Ankara”, başka yerde bulamayacağınız ilginç bilgilerle dolu.

YÜZYILLIK DEĞİŞİM

Bir gezi rehberi ya da “ne nerede” haritası değil bu. Babür Caddesi, Hergele Meydanı, Topraklık ya da Yukarı Eğlence gibi yerlerin başkentte olduğunu bilen, ama bu isimlerin nereden geldiğini de merak edenler için hazırlanmış. Yazar, Ankara’nın tüm semt, mahalle, mekân ve yapılarının ad kökenlerini tarihe ışık tutan bilgilerle aktarıyor. Mekân adlarından yola çıkarak geçmiş dönemlerde kimlerin nasıl yaşadığının izini sürüyor. Ankara’nın kent adı dahil olmak üzere bağlarına, bahçelerine, parklarına, ormanlarına, tepelerine, cami ve türbe gibi yapılarına verilmiş adların ne zaman, kimler tarafından verildiğine dair bilgileri renkli görseller eşliğinde anlatıyor. Anekdotlar, anılar, önemli araştırmalardan alıntılar, makaleler ve yazarın kendi araştırmalarından oluşan kitapta A’dan Z’ye Ankara’nın 100 yıllık bir sürede nasıl değişim geçirdiği gözler önüne seriliyor.

GENÇLİK PARKI

Parkın açılışı 19 Mayıs 1943 günü, Gençlik ve Spor Bayramı gününde gerçekleştirildiği için adı Gençlik Parkı olmuş... Cumhuriyet döneminin en önemli projelerinden biridir. Dönemin ilk kent parkıdır. 28 hektar büyüklüğünde ve etrafı bataklıklarla kaplı olan bu alanda tasarımcı Fransız Theo Leveau tarafından hazırlanan projelerle 1936 yılında inşaatına başlanmış ve 7 yılda tamamlanmıştır.

GÜVEN PARKI

Parkın adı, önceki adı olan Emniyet Parkı’ndan kaynaklanıyor. Emniyet sözcüğü Güvenlik’e dönüştürülmüş, daha sonra ağızlarda kısalarak Güven Parkı olmuştur. Parktaki Emniyet Anıtı, sonraki anılışıyla Güven Anıtı da Polis örgütüne adanmıştır. Kaidesinde Atatürk’ün Türk Öğün, Çalış, Güven özdeyişi yazar. Özdeyişin son sözünün de Güvenlik Parkı’nın Güven Parkı’na dönüşmesine katkısı olmuştur.

ANKARA SİNEMALARI

Taş Han’ın yanında Yeni Sinema vardı. İş Bankası’nın çapraz karşısında, şimdiki Rüzgârlı Sokak’ın köşesinde ise Haziran 1941’de Ken Maynard ve atı Tarzan’ın 36 kısım tekmili birden kovboy filmi oynarken yanan Kulüp Sineması... Yeni Sinema çok güzeldi. Taş Han’ın Zencirli Cami tarafına doğru komşusu olan bu iki katlı binadaki sinemanın deniz mavisi renginde geniş koltukları, arkalarında da locaları vardı. Bir de Gazi Mustafa Kemal için ayrılmış özel bir Reisicumhur Locası vardı. Yeni Sinema 1956’da Ulus İşhanı ve çevre düzenlemesi yapılırken yıkıldı. Yapının sağlamlığından ötürü bu yıkım çok zor yapılabilmişti.

İKİNCİ VAKIF HANI

Ulus’ta Gençlik Parkı’yla İstiklâl Caddesi üzerinde uzanan ve Ahmet Demirel, Çapa ve Çimen sokaklarınca çevrilmiş bir ucu dar dikdörtgen arsa üzerinde 1930’dan bu yana hizmet vermekte olan han Mimar Kemalettin Bey’in tasarımıdır. Han diye anılmasına karşın kiralık konut yapısı olarak düşünülmüş, daha sonra çeşitli devlet kuruluşlarının kullanımına verilmiştir. Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü bu binada bulunmakta, ayrıca Ankara Devlet Tiyatrosu Müdürlüğü’ne bağlı Küçük Tiyatro ile Oda Tiyatrosu ve Devlet Tiyatrosu gişeleri de burada yer almaktadır.

HAMAMÖNÜ

Ankara’nın en eski semtlerinden. Karacabey tarafından biri erkekler, biri kadınlar için yaptırılmış iki hamamın varolması dolayısıyla bu adla anılır. Hamamönü adı önceleri hamamların önündeki düzlük alan için kullanılmış.

HİTİT ANITI

Sıhhiye Meydanı’nda bulunan, Vedat Dalokay’ın Belediye Başkanlığı sırasında yontu sanatçısı Profesör Nusret Suman’a ısmarlanarak yaptırılmış olan anıt.