Artık "Dağlık Karabağ" kavramı kullanılmayacak...
İnsanlık tarihine bakıldığında, olayların akışını etkileyen, olguları ve kavramları belirleyen dönüm noktaları vardır. Bunlardan biri de Kafkasya’nın ve hatta Türk dünyasının yönelimine etki eden Karabağ’daki gelişmelerdir.
Karabağ hem yıllar önce işgal edilişiyle hem de 30 yıl sonrasında işgalin son buluşuyla bu etki gücüne sahip bir görünümdedir.
Nitekim artık “işgal” yerine “özgürleştirme”, “harabe” yerine “yeniden inşa/onarım” sözü kullanılmaya başlanmış; çözümün ya da çözümsüzlüğün temel aktörleri de tarihteki yerini almıştır. Şimdi bölge barış ve huzurunu, ikili ve çoklu ilişkileri etkileyecek yeni bir masa kurulmakta…
Bununla birlikte süreç içerisinde, Karabağ konusunda başta bilimsel çalışmalar olmak üzere ciddi bir yazın oluştuğu söylenebilir. Çoğunlukla tarihsel dayanakları, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler açısından irdelenen yönüyle Karabağ konusu yeni bir birikime yelken açmış gözükmektedir. 9-10 Kasım’ın öncesi ve sonrası, ateşkesin uygulanışı ve sonuçlarıyla belirli kavramlarda da bir uyarlanma zorunluluğu dikkat çekmektedir.
Bunlardan birini, son birkaç aydır artan biçimde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev dile getirmektedir. Aliyev geçtiğimiz günlerde düzenlediği basın toplantısında Azerbaycan halkının "Dağlık" demek yerine bunu bırakıp bölgeye kısaca "Karabağ" demesi gerektiğini söyledi. "Dağlık Karabağ, Azerbaycan'ın atalarının toprağıdır" dedi.
Aslında daha önce sorunun tarifinde Karabağ ve Dağlık Karabağ'ı birlikte kullanmayı tercih eden çalışmalar yoğunluktaydı. Zira tarihsel açıdan “Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi”nin varlığı ve Ermenistan tarafının kendi kavramsal dünyasında bunu da kullanması sebebiyle “Dağlık Karabağ”ın çalışmalardaki varlığı gayet mümkündü.
Örneğin Türkiye’de ulusal tez merkezinden elde edilen verilere göre bugüne kadar sisteme kayıtlı 93 tezin 39’unda “Dağlık Karabağ” kavramı kullanılmış.
Bu noktada Cumhurbaşkanı Aliyev’in Türk Konseyi zirvesindeki şu sözlerinin de altını çizmek gerek: “Halihazırda Dağlık Karabağ adında bir toprak birimi yok. Azerbaycan bu sorunu çözdü, tarihi zafer elde etti ve yıkılan topraklarda onarım çalışmalarına başladı.”
Azerbaycan Uluslararası İlişkiler Analiz Merkezi Başkanı Ferit Şafiyev ise bu ismin 1923’te yapay bir şekilde yaratıldığını, 44 gün süren Karabağ Savaşı'ndan sonra coğrafi terim olarak Dağlık Karabağ’ın geçerliliğini kaybettiğini ifade ediyor.
Pek muhtemel ki; Azerbaycan’daki kuruluşlar ve yeni hazırlanacak çalışmalarda Dağlık Karabağ artık Karabağ şeklinde değerlendirilecek ve henüz statüsü belirlenmemiş (ki Aliyev statü konusu kapanmıştır diyor) şehirler sayılarak coğrafi işaretleme yapılacaktır. Peki bu Karabağ sorununun tamamen çözüldüğü anlamına geliyor mu? Doğrusu daha eksil noktalar mevcut. Dağlık Karabağ" olarak ifade edilen arazi orada durmakta, Azerbaycan ise bu yaklaşımı artık tanımadığını her vesileyle dile getirmenin gayretinde...
