Türk Dünyası 2040 Vizyonu belli oldu! Peki hayata geçebilir mi?

Türk Dünyası liderler zirvesi sona erdi ve Konsey’in adı Türk Devletleri Teşkilatı olarak değişti. Kazakistan kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından başlatılan “Türk Dünyası 2040 Vizyonu” belgesi kabul edildi. Bir de kapsayıcı bildiri açıklandı.

Buna üye ülkeler “2022-2026 Türk Devletleri Teşkilatı Stratejik Yol Haritası” hazırlanması konusunda anlaştılar. Yani aslında orta ve uzun vadeli hedefler belirlendi. Şimdi bu hedefleri adım adım hayata geçirebilecek bir liderlik mekanizması ve ortak bir kararlılık gerekiyor.

Bugüne kadar zirvelerde benzer şekilde kapsayıcı hedefler konulsa da ancak bir kısmının hayata geçirilebildiğini biliyoruz. Zira liderlerin çizdiği vizyon uygulama sahasında kimi engellere takılıyordu. Dolayısıyla burada önemli olan etkinlik ve yerindelik ilkeleri çerçevesinde vizyon belgesindeki hedef ve projeleri sıraya koymak ve neticelendirmektir.

Bildirinin yedinci maddesinde KKTC’ye ayrılan bölüm bir başka önem taşımaktadır. Mevcut koşullar açısından Kuzey Kıbrıs’ın tanınma süreci ancak bu birliğin üyeleri ile başlatılabilir gözükmektedir. Buna göre 6 devletin lideri şu ifadeleri onaylamıştır: “Kıbrıs sorununda Ada'daki gerçekler temelinde adil, kalıcı, sürdürülebilir ve karşılıklı olarak kabul edilebilir bir çözüme varılması gerektiğini vurguladıklarını; temel ve eşit haklarını güvence altına alma arzusunu taşıyan Kıbrıs Türk halkıyla olan dayanışmalarını ifade ettiklerini ve Türkiye’nin Kıbrıs Türk halkının Türk Devletleri Teşkilatı’nın ilgili faaliyetlerine katılmaya davet edilmeleri talebini tanıdıkları…” vurgulanıyor.

Her ne kadar tanınma konusunda Türkiye dışında hala çekimserlik dikkat çekse de Türkiye’nin bu yöndeki talebinin zamana yayılarak resmiyet kazanabileceği ortak metne konuşlandırılmıştır. Süreci kısıtlayan birkaç sorun çözümlendiğinde adım adım tanınma başlayabilir. Örneğin Karabağ sorununda nihai anlaşma imzalanması ve Hankendi merkezli alanın Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü çerçevesinde tescillenmesi…

Gerek 2040 vizyon belgesi gerekse bilgi metni hayli uzun olduğu için belirli başlıkları sizlerle paylaşarak belirli bir fikir edinmenize katkı sağlamaya çalışacağım.

Çok yönlülük, yönetişim ve demokrasi bağlamında ülkeler nezdinde adımlar atılması,

Üyeler arasında ve üyelerin başka devletlerle işbirliği oluşturma konusunda Türk kimliğini öne çıkarması

Hazar Geçişli Uluslararası Doğu Batı Orta Ulaştırma Koridoruna entegre edilmesi,

Üye Devletlerde dördüncü Sanayi Devrimi’nin ve yapay zekanın desteklenmesi,

Artan elektrik talebini karşılamak için entegre şebeke sistemi aracılığıyla verimli sınır ötesi elektrik ara bağlantılarının kurulması,

Radikalleşme, şiddet içeren aşırılık, İslamofobi, yabancı düşmanlığı ve terörizm tehditleriyle mücadele etmek ve sınır güvenliğini sağlamak için Üye Devletler arasında işbirliği ve bilgi paylaşımı amacıyla bir ağ oluşturulması,

Üye Devletler arasında emtia, sermaye, hizmet, teknoloji ve insanların serbest dolaşımının sağlanmasına yönelik çalışma,

Üye ve Gözlemci Devletlerin arasındaki ticareti, ihracat potansiyelini ve yatırımları artırmak amacıyla Türk Ticaret Evleri’nin (TTE) kurulması için çalışma başlatılması,

Çeşitli uluslararası ekonomi platformlarında Zengezur Koridor’unun ortaklaşa tanıtımını yapma ve faaliyete geçirilmesini sağlamak,

Türk devletleri arasındaki ekonomik işbirliğini ve bağlantısallığı güçlendirmek amacıyla Türkistan'da Türk devletleri için kurulacak “TURANSEZ” özel ekonomik bölgesine katılmaları,

Türk Devletleri Teşkilatı Üye Ülkeleri Arasında Uluslararası Kombine Yük Taşımacılığı Anlaşması”nı nihai hale getirmek,

Bazı malların transferinde kolaylık sağlamak üzere Türk Devletleri Teşkilatı Üye Ülkeleri Hükümetleri arasında Basitleştirilmiş Gümrük Koridoru Kurulmasına İlişkin Protokolün imzalanması,

“Türk Devletleri Teşkilatı Sivil Koruma Mekanizması” adı altında Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde afet müdahale birimi kurulması hususunda çalışmalara başlanması

Türkistan şehrinde ortak bir televizyon kurulması,

Yenilikçi turizm politikaları ile üye Devletleri ziyaret eden turistler için fiyatları makul hale getirmek üzere gerekli politikaları, düzenlemeleri ve teşvikleri arttırmak,

Üye Devletler arasında yüksek öğretim alanında daha iyi işbirliği için müfredat ve kredi sistemini uyumlu hale getirme ve Üye Devletlerde diplomaların ve akademik niteliklerin tanınmasında işbirliği teşvik etme,

Türk Üniversiteleri Birliği'ni (TÜRKÜNİB) öncü işbirliği mekanizması haline getirme, Üye Devletlerin bilimsel dergileri için ortak bir uluslararası dizin oluşturma,

Düşünce kuruluşları arasında işbirliğini hızlandırma ve “Türk Dünyası Düşünce Kuruluşları Ağı” kurma,

Türk Dünyası genelindeki Ar-Ge enstitüleri ve prodüksiyon şirketlerinde yayıncılar, medya prodüksiyon şirketleri, içerik yaratıcıları, yeni girişimcilerden oluşan bir merkez oluşturma...

Detayları yine aktaracağım...