Yeni soğuk savaş dünyadan uzaya doğru nasıl tırmanıyor?
Çin ve ABD arasında yaşanan askeri ve ticari rekabette teknoloji boyutu büyük önem taşıyor. Özellikle bilgi ve veri güvenliği, yapay zekanın kullanımı ve uzay teknolojilerindeki yenilikler yeni soğuk savaşın da yol haritasını belirliyor.
Geçtiğimiz günlerde The South China Morning Post gazetesinden Stephen Chen, bilimsel bir çalışmaya dayandırdığı makalesinde uzaya fırlatılan bir Çin uydusunun ABD sokaklarını nasıl görüntüleyebildiğini ortaya çıkardı. Söz konusu görüntüler San Francisco Körfezi'nden 3.800 kilometrekare derinlemesine bir tarama gerçekleştirebildi.
Görüntüleri alan uydu, Çin'in Haziran ayında fırlattığı ve yapay zekanın üst düzeyde kullanıldığı Pekin-3 adlı uydusuna ait.
Özellikle askeri boyutta değerlendirildiğinde oldukça geniş bir alanda sadece 42 saniye içerisinde askeri araçların kapasitesini (hatta plakasına kadar) görüntüleyerek anında istenilen merkeze gönderebiliyor.
Üstelik bunu odaklandığı alana ilişkin olarak 100 kez yapabiliyor. Ve yine günde 500 farklı alanı görüntüleyebiliyor. Bu yolla Çin üzerinde kuzey-güney açıklığında Tibet’ten Doğu Çin Denizi'ne akan 6.300 km uzunluğundaki Yangtze Nehri'nin görüntülerini çekilebilmiş.
Dünyadaki diğer benzer uydular geniş bir bölgenin görüntüsünü elde etmek için genellikle birkaç kez uçarak ve diğer uydularla birlikte çalışarak sonuç alabiliyor. Çünkü hızlı geçişlerde yaşanan küçük titreşimler bile görüntüyü bulanıklaştırıyor ya da alanı daraltıyor.
Çin Uzay Teknolojisi Akademisi'nden Yang Fang’a göre Pekin 3 uydusu dünyada bir ilki teşkil ediyor.
Fang ve arkadaşlarına göre depolama ve veri aktarım hızı ABD uydularından çok daha fazla. Piksel olarak hala ABD teknolojisinden geri olsa da Pekin-3'ün tepki süresi, şu anda en gelişmiş Dünya gözlem uydusu olan ABD'nin WorldView-4'ünden 2-3 kat daha hızlı.
Bu süreç ABD’de de yakından takip ediliyor. ABD Uzay Kuvvetleri uzay operasyonları başkan yardımcısı General David Thompson, birkaç hafta önce CNN televizyonuna yaptığı açıklamada Çin'in uzay yeteneklerini "iki katı oranında" geliştirdiğini ve böyle giderse 2030’da tamamen geçebileceğini söylemişti.
Henüz ticari kısımda ABD ve batı teknolojisi ilerde olsa da askeri alanda Çin büyük atılımlar yapıyor. ABD’de özel sektör (17 milyar dolar askeri bütçe) bu konuda daha ileri. Sanırım bunların başında da Elon Musk geliyor.
Ebette Çin’in uzaydaki bu ilerleyişi devam ederse sadece ABD-Çin rekabetinde değil Rusya ve Asya-Pasifik hattında da etkileri olacaktır. Çin Savunma Bakanlığı sözcüsü Wu Qian geçen ay yaptığı açıklamada "Son yıllarda, Devlet Başkanı Xi Jinping ve Başkan Putin'in stratejik liderliğinde, iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında çeşitli alanlardaki işbirliği daha da derinleşti; yeni bir seviyeye ulaştı; artık sahada işbirliği içinde bir atılım yapıldı." demişti.
En belirgin işbirliği de muhtemel çatışma alanlarında gerekli olabilecek öncü bilgiler ve karşı gücün teknolojisine yönelik tedbir geliştirebilme ayrıcalığı şeklinde yaşanacaktır.
Türkiye de bu süreci çok yakından takip etmeli ve SİHA kapasitesini bu açıdan da değerlendirmelidir.
