Sahada güçlü olmak ve masada kararlı durmak!
Azerbaycan Laçın şehri, Zabukh ve Sus köylerini işgalden kurtararak 30 yıl süren bir hukuksuzluğa son verdi. Bu üç yer de Ermenistan'ı Dağlık Karabağ'a (Hankendi sahasına) bağlayan yol olan Laçin koridorunun mevcut güzergahı boyunca uzanıyor. Laçın stratejik öneminin yanı sıra uzun yıllar süren işgali simgeleyen özel yerlerden biri. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Bakü ziyaretinde "Araz" şiirini okuduğunda İran'dan tepki gelmişti. Orada Laçın adı geçer.
"Aras'ı ayırdılar, mil ilen doyurdular, men senden ayrılmazdım, zor ilen ayırdılar. Ay Laçın, can Laçın, men sene kurban Laçın'..."
Laçın'deki tarihi gelişmeye ilişkin detayları ilk biz bu köşeden sizlerle paylaşmıştık.
Dağlık Karabağ ifadesi yerine “Hankendi sahası” dememizin sebebi de Karabağ’ın bir bütün olarak Azerbaycan’ın toprağı olmasıdır. Yakın gelecekte pek muhtemel ki Ermenistan Dağlık Karabağ’da fiili bir durum yaratarak buraya kalıcı bir statü için uğraşacaktır.
İşte bu sebeple 9 Kasım 2020’de Azerbaycan’ın zaferiyle sonuçlanan ve savaşı sona erdiren Üçlü Bildirideki maddelerin 5 yıllık süre içerisinde hayata geçirilmesi büyük önem taşıyor. Laçın koridoruyla ilgili maddede ise 3 yıllık süre öngörülmüştü. Buna göre üç yıl içerisinde yeni bir Laçın koridoru planlanacak ve eski rotayı koruyan Rus barış güçleri buraya kaydırılacaktı. Azerbaycan kendi topraklarında üzerine düşeni vaktinden önce yaptı ve yolu inşa etti.
11 Ağustos’tan itibaren Ermenistan tarafına da baskı yaparak eski koridorun tamamen boşatılmasını istedi. Karara bazı meydan okumalar olsa da Bakü’nün kararlı tavırları sonrasında hepsi ayrılmak zorunda kaldı. Hatta Azerbaycan bu bölgede yaşayan Ermenilere vatandaş muamelesi yapılacağını vurguladı.
Nihai Anlaşmaya Varılır mı?
Azerbaycan Savunma Bakanlığı Laçın şehrine giriş görüntülerini sosyal medya hesaplarından paylaştı. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise Twitter'dan yaptığı açıklamada, "Bu gün, Azerbaycanlılar Laçın şehrine girdik. Azerbaycan Ordusu Laçın şehrine yerleşti. Bütün Laçınlıları və Azerbaycan halkını bu münasebetle tebrik ediyorum. Yaşasın Laçın! Yaşasın Azerbaycan!” ifadelerini kullandı. Azerbaycan devlet enerji şirketi de girilen bu üç yerin enerji altyapısını restore etmeye başladı.
Laçın ve diğer yerlerdeki Ermeni sakinleri (yaklaşık 500) kendilerine verilen sürede buradan ayrıldılar. Laçın bölgesi Ermenistan tarafından işgal edildiğinde sadece Ermenistan'dan değil Suriye ve Lübnan'daki Ermenilerden de buraya yerleştirilenler olmuştu.
Bu arada 25 Ağustos'ta ABD Dışişleri Bakanlığı, Philip Ricker'in Kafkasya Kıdemli Danışmanı ve AGİT Minsk Grubu Eş Başkanı olarak atandığını duyurdu. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı hemen tepki gösterdi ve “Neredeyse dağılmış olan Minsk Grubunu canlandırmaya yönelik girişimler, ABD'nin bu süreçten tamamen çekilmesine yol açabilir.” açıklamasında bulundu.
Zira Azerbaycan’ın isteği doğrudan iki ülke arasında nihai bir anlaşma ile savaş ihtimalini tamamen devreden çıkarmak…
Öte yandan Azerbaycan ve Ermenistan liderleri birkaç gün içerisinde Brüksel’de bir araya gelecekler ve Azerbaycan tarafının nihai anlaşma hakkında talebini yineleyeceği görülüyor. Benzer bir görüşme de Moskova’da Başbakan Yardımcılarının katıldığı ulaştırma/iletişim grubu arasında gerçekleşecek.
Azerbaycan sahada elde ettiği başarının masada tam anlamıyla hayata geçmesi için yoğun bir diplomasi çabasında ve burada elbette Türkiye-Rusya ilişkilerinin akıbeti de etkili olacaktır.
