2022 Dünya Kupası'nın statları nasıl soğutulacak?

"Dr Cool" olarak da bilinen Katar Üniversitesi Makine Mühendisliği Profesörü Saud Abdul Ghani öncülüğünde bütün statları klimalı hale getiren organizasyon, sıcaklığı 18-24 derece arasında tutmayı hedefliyor.

SOĞUTMA NASIL YAPILACAK?

Güneş enerjisi kullanılarak önceden soğutulan hava, tribün koltuklarının altına, yedek kulübelerine ve saha kenarına kurulan sistemle stat içine verilecek.

Alerjik yapıya sahip futbolseverlerin etkilenmeyeceği şekilde temizlenen hava, maç boyunca geri çekilecek, soğutulacak ve filtrelendikten sonra yeniden stada verilecek.

Söz konusu teknolojinin 2026 Dünya Kupası organizasyonuna ev sahipliği yapacak ülkeler arasında yer alan ABD'nin Houston, Los Angeles, Miami gibi yaz aylarında yüksek sıcak ortalamalarına sahip kentlerinde de kullanılması bekleniyor.

HAVA "MR. COOL"UN KONTROLÜNDE

2022 Dünya Kupası'na ev sahipliği yapacak Katar'daki 8 stada klima sistemini kuran Saud Abdul Aziz Abdu Ghani, 300'den fazla sensörle iklimlendirme yaptıklarını belirterek, hem taraftarların konforunu hem futbolcuların performansını çok daha yükseğe çekeceklerini söyledi.

Statlara kurduğu klima sistemiyle bütün dünyanın dikkatini çeken ve kendisine "Mr. Cool" lakabı takılan Katar Üniversitesi Mühendislik Bölümü Profesörü Ghani, projenin nasıl başladığını, Dünya Kupası sırasında taraftarları ve futbolcuları nelerin beklediğini, diğer ülkelerin projeye ilgisini anlattı.

2022 Dünya Kupası için teklif verirken hava sıcaklığının en büyük zorluklardan biri olacağını bildiklerini belirten Ghani, "Bu zorluğu bir fırsata dönüştürmek istedik. Roma İmparatorluğunun herhangi bir arenasına bakarsanız, bugünkü modern statlarla aynı olduğunu göreceksiniz. Bu yüzden teklifimize çekici bir şey koymak istedik. Bir alana soğuk hava pompalamayı değil, bunu sürdürülebilir, bilimsel bir şekilde yapmayı hedefledik." diye konuştu.

Klima sistemine sahip Halife Stadı'nda 2019 Dünya Atletizm Şampiyonası'nın düzenlendiğini hatırlatan Ghani, katılan atletlerin termal yaralanmadan korkmadan yarıştığını, şampiyonada çok sayıda rekorun kırıldığını kaydetti.

"SADECE SOĞUTMUYORUZ, HAVA FİLTRELEME DE YAPIYORUZ"

Statlara kurdukları sistemle ilgili detaylar veren Ghani, "Sadece soğutma yapmıyoruz, aynı zamanda hava filtreleme de yapıyoruz. Böylece havayı polenlerden, tozdan, saç ve deri döküntüleri, kepek gibi insan kalıntılarından filtreliyoruz. Fazla nemi ve ortamdaki karbondioksiti kontrol ederek, küçük difüzörler aracılığıyla temiz havayı tribünlere geri veriyoruz." dedi.

Ghani, oyun alanının iki metre üzerinde katman oluşturduklarını anlatarak, sözlerini şöyle sürdürdü:

"FIFA sağlık görevlileri, maçın başlamasından 90 ve 60 dakika önce oyun alanına gelirler ve havada ne kadar nem olduğunu ölçerler. Sporcular çok fazla fiziksel aktivite yaparlar. Böylece terlemeye başlarlar ve bu terin ciltlerinden buharlaşmasıyla kendilerini soğuturlar. Eğer ter buharlaşırsa vücuttaki ısıyı emer ve böylece vücudu soğutur. Ancak havada nem yüksekse bu işlem zor olacaktır"

"Bu durumda da oyuncuların vücut ısısı artacak ve termal yaralanmaya maruz kalacaklardır. FIFA ölçüm yaptıktan sonra, 'Termal sakatlık olmaması için oyun durmalı', 'Su molası verilmeli' ya da 'Maçın oynanması çok tehlikeli' gibi kararlar verebilir. Ama Dünya Kupası statlarında dışarıdaki sıcaklık ya da stattaki sıcak rüzgar ne olursa olsun, oyuncular ve seyirciler her zaman güvende olacak."

"KOMŞULARIMIZ PROJEYLE ÇOK İLGİLENDİ"

Ghani, projenin başka ülkelerden ilgi görüp görmediğiyle ilgili soruya, "Çok fazla ilgi bekliyorum. En çok ilgiyi bölgemizdeki ülkelerden görüyoruz. Komşularımız, bizim projemizle çok ilgilendiler. Büyük mühendislik ekipleriyle geldiler. Soğutmayı nasıl yaptığımızı ve her şeyi otomatik olarak nasıl çalıştırdığımızı incelediler." yanıtını verdi.

Projeyi ev ortamında çalışan klimayla karşılaştırarak anlatan Ghani, "Evde sıcaklığın 25 derece olmasını istersiniz ama nemi ve havanın hareketini kontrol edemezsiniz. Eğer bir pencerenin yanında oturuyorsanız 25 derece sizin için yeterli olmayacaktır çünkü çok fazla güneş radyasyonu alacaksınız ve cildinizi yakacaksınız. Bu yüzden statlarda birçok bölgemiz var. Stat 300'den fazla farklı bölgeye ayrılıyor. Bu 300 farklı bölgede çok sayıda sensör var. Nem sensörü, yaş termometre sensörü, kuru sensörü, hava hareketi sensörü, radyasyon sensörü var. Sonra insanların sıcaklığı nasıl algıladıklarını kontrol ediyoruz." ifadelerini kullandı.

Ghani, Katar'da uyguladıkları projenin 2026 Dünya Kupası'na ev sahipliği yapacak ABD ve Meksika'nın ortalama sıcaklığı yüksek kentlerinde de hayata geçirilebileceğini söyledi.

"ENERJİYİ GÜNEŞ TARLASINDAN ANA ŞEBEKEYE YÖNLENDİRİYORUZ"

FIFA'ya teklif vermeden çok önce sürdürülebilirliğin Katar'ın ulusal kalkınma planının bir parçası olduğunu dile getiren Ghani, "Sürdürülebilirlik, Katar kalkınmasının ana sütunlarından biri. Enerjiyi dışarıdaki bir güneş enerjisi çiftliğinden alıyoruz. Her stadın yanına güneş panelleri koymadık." dedi.

Statların birinci sınıf ve anıtsal yapılar olduğunu vurgulayan Ghani, "Biz de bu güneş tarlasını dışarıda kurduk ve ihtiyaç duyulan gücü ana şebekeye yönlendirip oradan çektik. Vücudunuzdan yaklaşık 120-130 Watt ısı yayılıyor, bu da yaklaşık olarak iki buçuk dizüstü bilgisayara denk geliyor. Örneğin Lusail Stadı'nda 80.000 kişi olduğunu düşünün ve metabolizma hızlarına ve giydikleri kıyafetlere bağlı olarak değişir ama ortalama iki dizüstü bilgisayarın ısısı alana yayılır. Yani 160.000 dizüstü bilgisayarınız var ve birbirlerine yakın mesafelerde ısı yayıyorlar. Bu ısıyı dengelemezseniz, dört saatin sonunda insanlar kış ayı olsa da sıcaklığı çok fazla hissedeceklerdir. Bu yüzden insanların ısısını dengelemek zorundayız. İnsanlara temiz hava vermeliyiz ve insanlardan gelen havayı filtrelemeliyiz. Çünkü dediğim gibi iklimlendirme yapıyoruz. İklimlendirme sıcaklığı düşürmekle değil, kaliteli bir hava vermekle olur." şeklinde görüş belirtti.

Projeye ilgi duyan herkese kapılarının açık olduğunu söyleyen Ghani, "Amerikalılar, Kanadalılar, Meksikalılar gelip öğrenmek isterse hoş karşılarız. Bu, Katar'ın dünyaya bir hediyesi. Katar yeni bir şey yaptı. Daha önce kimse böyle bir program yapmamıştı. Aynı zamanda insanların öğrenmesini istiyoruz ve bu bilgiyi paylaşıyoruz." diye konuştu.

"GALATASARAY'IN BÜYÜK HAYRANIYIM"

Katar ile Türkiye arasındaki ilişkilerin önemine değinen Ghani, "Türkiye'nin bu şampiyonaya katılamaması gerçekten çok üzücü. Belki de çok iyi olurdu. Ben Galatasaray'ın büyük bir hayranıyım." açıklamasında bulundu.

Katar Üniversitesi, Katar Enstitüsü ve Türkiye'deki üniversiteler arasında özel bir program olduğunu belirten Ghani, "Örneğin tarımda teknoloji kullanımı, uydularda teknoloji kullanımı konusunda özel programlarımız var. TÜBİTAK ile çok sayıda değişim programı ve araştırma var." diye konuştu.

Ghani, Dünya Kupası'ndaki favorisinin kim olduğuyla ilgili soruya ise, "Çalıştığım ve sevdiğim ülke Katar. Genç bir kadroya sahip, daha önce Asya Şampiyonası'nı kazandılar. 2018'de insanlar Rusya'nın güçlü olmadığını ve belki de ikinci maçtan itibaren düşeceğini düşündüler ama onlar devam etti. Ülkelerinde oynuyorlardı ve taraftar arkalarındaydı. Katar'ın da savaşmasını ve çok iyi bir turnuva geçirmesini diliyorum." yanıtını verdi.

TARİHİN EN PAHALI DÜNYA KUPASI

Katar'ın ev sahipliğinde 20 Kasım-18 Aralık'ta düzenlenecek 2022 FIFA Dünya Kupası'nın şimdiye kadarki en pahalı Dünya Kupası organizasyonu olduğu belirtildi.

ABD'nin önemli ekonomi yayın kuruluşu Bloomberg'in internet sitesinde yer alan habere göre, Katar, turnuvayı düzenlemeye hak kazanmasının üzerinden geçen 12 yılda hazırlık için 300 milyar dolar harcadı.

Başkent Doha, Orta Doğu'da düzenlenen ilk Dünya Kupası süresince 1 milyondan fazla futbolseveri ağırlamak için inşa edilen yeni stadyumlar ve otellerle büyük bir dönüşüme uğradı.

Turnuva hazırlıkları kapsamında 7 yeni futbol stadyumu, stadyumların entegrasyonu için bir metro bağlantısı, bir havaalanı, hastaneler, oteller ve alışveriş merkezleri inşa edildi.

İş dünyasının prestijli dergilerinden Forbes'in haberinde ise Katar'ın Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmak için harcadığı tahmini meblağın 229 milyar doları bulduğu ifade edildi.

Turnuvanın bir önceki ev sahibi Rusya ise bu kapsamda 11,6 milyar dolar harcamıştı.

GELİR BEKLENTİSİ 5,4 MİLYAR DOLAR

Körfez bölgesindeki zengin komşularıyla Avrupa'nın büyük futbol kulüplerine milyarlarca dolar akıtan Katar'daki Dünya Kupası'ndan yaklaşık 5,4 milyar dolarlık gelir bekleniyor.

Son Dünya Kupası'nı ekran başında yaklaşık 3,6 milyar kişi izlerken Katar'daki organizasyonda bu sayının da aşılacağı tahmin ediliyor.

Pazar günü Katar-Ekvador maçıyla başlayacak 2022 FIFA Dünya Kupası, 200'den fazla ülkede yayımlanacak.

Bunun için yıllardır büyük yatırımlar ve hazırlıklar yapan ülke yönetimi, seyircilere farklı deneyimler yaşatmayı amaçlıyor. Dünyanın pek çok yerinden gelecek futbolseverler Katar'ın profesyonelce hazırladığı çeşitli imkanlardan yararlanacak.

Seyircileri Katar'da modern stadyumlar, eğlence mekanları, kültürel faaliyetler ve farklı aktiviteler bekliyor.

Bu çerçevede son hazırlıklarını sürdüren Katar, 1 Kasım ile 23 Aralık tarihleri arasında dünya kupası taraftarları hariç, ülkeye ziyaretçi girişini askıya alacağını duyurdu.Yeni uygulamalar kapsamında dünya kupası için "Hayya" adı verilen özel kimlik kartı taşıyanların Katar'a girişlerine izin verileceği belirtildi.

"Hayya Kart", Dünya Kupası için gelen bilet sahiplerini belirlemek ve onların Katar deneyimlerini artırmaya yönelik çeşitli hizmetlerin sağlanmasını kolaylaştırmak için kullanılacak.

Dünya kupası süresi boyunca Katar vatandaşları, çalışma vizesi taşıyanlar, Körfez ülkelerinin vatandaşları ve insani durumların, Hayya Kart uygulamasından muaf tutulacağı belirtildi.

FIFA Başkanı Gianni Infantino, 18 Ekim'de konu hakkında yaptığı değerlendirmede, "Katar'daki FIFA Dünya Kupası'nın, bugüne kadar düzenlenenler arasında en iyisi olacağını her zaman söylüyorum. Ülkeye baktığınızda, sanatsal stadyumlar, antrenman sahaları, metro, geniş altyapısıyla her şey hazır ve herkesi kucaklayacak. Dünya heyecanlı, Katar hazır. Çalışmalar tamamlandı. Birlikte, en iyi turnuvaya hazır olalım." ifadelerini kullandı.

Bugüne kadar yaklaşık 3 milyon bilet satışının gerçekleştiği turnuvaya en fazla talep gösterenlerin ABD, Suudi Arabistan, İngiltere, Meksika, Birleşik Arap Emirlikleri, Arjantin, Fransa, Brezilya ve Almanya vatandaşları olduğu kaydedildi.

Seyircilerin futbol izlemenin yanı sıra Katar'daki hayatı, halkı, genel olarak Körfez bölgesini tanıyacakları eğlence ve etkinlikler, Katar'ın güzelliklerini görebilecekleri gelişmiş tesisler bekliyor.

Doha yönetimi, ayrıca taraftarların ulaşımı için de pek çok kolaylık sağlıyor. Otobüs ve metro gibi toplu taşıma araçlarının yanı sıra yollardaki işaret levhaları ve akıllı uygulamaların da ulaşımı kolaylaştırması bekleniyor.

Bu kupada diğerlerinden farklı olarak seyircilere tek bir stadyumda aynı gün birden fazla maç izleyebilme fırsatı sunuluyor.

TURİSTİK FAALİYETLER

Katar'ın "turizm cazibesi"nin de taraftarların iyi vakit geçirmesine olanak sağlaması öngörülüyor. Bu çerçevede İnci Adası, Doha Sahili, Esbayir Bahçesi, müzeler, piknik yerleri, çölde safari, deveye binme, kumda kayak gibi eğlenceler seyircilerin hizmetine sunuluyor. Gece yolculukları, yelkenli veya tarihi teknelerde kaliteli zaman geçirmek için eşsiz bir fırsatı sunuyor.

Taraftarları, El-Bidda Park'taki FIFA Festivali'nde West Bay silüetinin ve maçların canlı yayınının yanı sıra müzik ve kültürel performansların tadını çıkaracakları etkinlikler de yer alıyor.

Ayrıca taraftarlar, Lusail kentinde bulunan El-Maha Adası'nda buz pateni ve sirk gösterileri de dahil olmak üzere çeşitli oyun ve aktivitelerin, her yaştan ziyaretçiye uygun olarak düzenlenen konserler, gösteriler ve performansların keyfini çıkarabilecek.

Dünya Kupası boyunca ziyaretçiler, Ras Bufontas metro istasyonunun yakınında gerçekleştirilecek ve 15 bin kişiyi ağırlayacak "Arcadia Spectacular" müzik festivali ve "Mdlbeast" eğlence şirketinin El-Vakra kentinde düzenleyeceği 5 bin kişiyi ağırlayacak bir müzikal etkinliklerde vakit geçirebilecek.

Sheraton Hotel'in bahçesinden İslam Eserleri Müzesi'ne uzanan Doha sahil şeridinde düzenlenecek etkinlikleri arasında gezici sanatsal performanslar da yer alıyor.

Dünya Kupası dönemi boyunca günlük performansların bir parçası olarak, ülkeye gelen konuklar özel müzikler eşliğinde su gösterileri ve havai fişeklerin yer aldığı "Katar'a hoş geldiniz" programının tadını çıkaracak. Dünya kupası etkinlikleri kapsamında 21 farklı lokasyonda çeşitli sanat türlerini içeren 6 bin gösteri ve sergi düzenlenecek.

Katar dünya kupası vesilesiyle misafirlerinin konaklamaları süresince söz konusu etkinliklerle deneyimlerini zenginleştirmeyi ve onları ülkenin sahip olduğu büyük kültürel çeşitlilikle tanıştırmayı amaçlıyor.