Bu hastalıklar ekmek, simit ve hamur işlerinden uzak durmanızı gerektiriyor
Toplum olarak ekmek, simit ve hamur işlerini çok seviyoruz. Buna karşın bazı kişilerin bu gıdalardan uzak kalmaları gerektiği konusunda gereken farkındalığa sahip değiliz. Daha önce çölyak, geçirgen bağırsak sendromu ve gluten alerjisi gibi hastalıkları duymuş muydunuz? İşte bu hastalıkları taşıyan kişilerin tüketmeleri gereken besinler... Habertürk'ten Ceyda Erenoğlu'nun haberi...
Buğday kökenli gıdalar Türk mutfağında önemli yer tutuyor. Ekmek, simit ve hamur işleri gibi buğday unu kullanılarak yapılan gıdaların beslenme alışkanlıklarımızın temelini oluşturması bundan kaynaklanıyor. Habertürk’ten Ceyda Erenoğlu’nun haberine göre, Çölyak, Geçirgen Bağırsak Sendromu ya da Gluten Alerjisi gibi rahatsızlıkları olanların bu gıdalardan uzak durmaları gerekiyor. Dünyada yaygın kullanılmasına rağmen ülkemizde çok bilinmeyen glutensiz ve buğdaya oranla daha sağlıklı ve zengin içerikli besinler günümüzde daha çok tanınıp daha çok tüketiliyor. Beslenme Danışmanı Diyetisyen Ceren Çetin, buğdaya alternatif, glutensiz ve sağlıklı besinler hakkında önemli bilgiler veriyor.
İŞTE GLUTEN İÇERMEYEN O BESİNLER
Protein ve lif açısından zengin, gluten içermeyen besinlerden bazıları aşağıda sıralanıyor:
KARABUĞDAY: Glutensiz alternatifler içerisinde ilk sırada gelen “karabuğday” aynı zamanda içeriğindeki fenolik yapılar nedeniyle güçlü bir antioksidandır. Adında geçen buğdayın aksine “kuzukulağıgiller” familyasından bir bitkidir. Diğer tüm tahıllara kıyasla zengin protein, vitamin ve mineral içeriği karabuğdayın yerini güçlendirmektedir. Karabuğday, kolesterol düzeyleri ve tansiyonun dengelenmesine yardımcı, sindirimi kolaylaştıran, şeker metabolizmasını dengeleyerek diyabet ile mücadele eden glutensiz bir tahıldır. Zengin protein içeriğinin verdiği doygunluk nedeniyle zayıflama diyetlerinde sık başvurulmaktadır. Ekmek tüketmeyi seven kişiler için doğru ve lezzetli alternatif, karabuğday unu ile hazırlanmış ekşi maya ekmekleridir. Yine karabuğday ve karabuğday unu tahıl ve karbonhidrat ihtiyacını karşılamanın en doğru yoludur.
KİNOA: Güney Amerika kökenli bir bitki tohumudur. Gluten içermemekle birlikte güçlü bir protein, vitamin, mineral ve lif içeriğine sahiptir. Bu nedenle başta çölyak hastaları vegan, vejetaryenbeslenme ve zayıflama programlarıyla Türk mutfağında da yer almaya başlamıştır. Tam protein içeriğinden dolayı uzun süre tok kalmayı, yüksek lif oranıyla ise kan şekerinin kontrolünü sağlar. Kinoanın diğer faydaları arasında, kalbi koruması, yüksek tansiyonu önlemesi ve kabızlığa iyi gelmesi yer almaktadır. Beyaz, kırmızı ve siyah olmak üzere 3 tipi vardır. Beyaz kinoa en hızlı pişen tipidir.
CHİA TOHUMU: Güney Amerika kökenli bir bitkiye ait olan “Chia tohumu” zengin antioksidan ve Omega 3 yağ asitleri içeriği ile günümüzün en faydalı yiyecekleri arasındadır. Lezzetinin yanında; zengin lif, protein ve kalsiyum içeriğiyle; kalp-damar, sindirim sistemi ve kemikler üzerinde olumlu etkiye sahiptir. Chia tohumu, serbest radikallere karşı da etki göstererek yaşlanma belirtilerini azaltır. Ayrıca tüketimi sonrasında mide içerisinde şiştiği için doygunluk hissine daha kolay ulaşılmasına yardım edici özelliği nedeniyle zayıflama diyetlerinde de kullanılır.
AMARANTH: Binlerce yıllık geçmişi olduğu düşünülen Amaranth, yüksek bitkisel protein, zengin vitamin ve mineral içeriği nedeniyle son yıllarda dünya genelinde oldukça popüler besinler arasındadır. Ülkemizde tahıl olarak tüketilmekle birlikte, farklı kültürlerde bu bitkinin yaprakları ve çiçekleri dahi tüketilmektedir. Amaranth tahılların girdiği her yerde glutensiz bir alternatif olarak kullanılabilir. Bu besin ile glutensiz bir müsli hazırlamak ve unu ile glutensiz unlu mamüller (kurabiye, kek vs.) pişirmek mümkündür.
MAŞ FASÜLYESİ: Türkiye’nin güney kesimlerinde uzun yıllardır tüketilen bu baklagilin asıl kökeni doğu mutfağıdır. Yüksek protein ve lif içeriği nedeniyle kalp-damar ve sindirim sistemi üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Tüm baklagillerde olduğu gibi maş fasulyesinin de çimlendirilerek tüketilmesi daha faydalıdır. Çimlendirmek için iyice yıkanmış maş fasulyelerigeniş bir kaba alınır. Üzerini birkaç parmak geçecek kadar taze su eklenir ve geceden suda bekletilir. Sonrasında suyu tamamen süzülerek çimlendirmenin yapılacağı kaba veya kavanoza aktarılır. Üzerine bir tülbent örtülür ve günde 2 defa (sabah ve akşam olmak üzere) tohumlar sudan geçirilir. Suyu tamamen süzüldükten sonra üzeri tülbentle örtülür ve direkt güneş ışığı almayan aydınlık bir yerde bekletilir. Filizlendirmenin püf noktası, tohumları sürekli nemli tutmaktır. Üzerindeki filizler görüldükten sonra çok kısa pişirilir ve tüketilmeye hazır hale getirilir. Bu işlem sayesinde maş fasulyesinin besin ögelerinden daha fazla yararlanılır.
SİYEZ BUĞDAYI: Ata buğdayı olarak da bilinen siyez buğdayı, adını bugün kullanılan modern buğdayın en ilkel hali oluşundan almaktadır. Bu nedenle günümüzde en az endüstriyelleşmiş tahıl olduğu düşünülmektedir. Ülkemizde de yetişen bu tahıl tamamen glutensiz olmasa da gluten içeriği çok düşüktür ve vitamin - mineral yönünden zengindir. Metabolizmamız açısından tanıdıktır ve kolay sindirilir. Glutensiz diyetlerle çok uyumlu olmamakla birlikte, sağlıklı beslenmek isteyen kişiler için doğru karbonhidrat kaynağı olarak görülebilir.
