Nafaka ödemeyen eş, velayete sahip eş çalışmıyor olsa da AGİ alamaz
Asgari geçim indirimi (AGİ), ücret geliri elde eden kişilere uygulanıyor. AGİ'den kimin ne kadar yararlanacağı medeni durumuna, eşinin çalışıp çalışmamasına ve çocuk sayısına göre değişiyor. Peki eşler boşanmışsa çocuğun AGİ'sinden hangi eş yararlanabilir? Boşanmış eşlerin AGİ'den yararlanabilmesi için çocuğun velayetine sahip olmak yeterli midir? Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, Hazine Maliye Bakanlığı'nca yayımlanan özelgeler ışığında AGİ ile ilgili merak edilenleri yazdı
Asgari geçim indirimi (AGİ), yıllarca uygulanan vergi iadesinin kaldırılmasıyla 2008 yılında hayatımıza girdi. Ancak, uygulamada hala zaman zaman tereddütler yaşanabiliyor. Tereddüt edilen konularda, Hazine Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan özelgeler ile açıklık getiriliyor.
AGİ, işçi ve memurların ücret ve maaşları için ödedikleri verginin bir kısmının iade edilmesi anlamına gelir. Her çalışan için, asgari ücrete karşılık gelen kazanca ödenen birinci dilimdeki verginin yarısı oranında AGİ uygulanır. Ayrıca, çalışmayan eş için yüzde 10, ilk iki çocuğun her biri için yüzde 7.5, üçüncü çocuk için yüzde 10, diğer çocuklar için yüzde 5 oranında AGİ hesaplanır. Asgari geçim indirimi uygulanabilmesi için çocuğun mükellefle birlikte oturması ve 18 yaşını doldurmamış olması gerekir. Çocuk üniversite tahsilinde ise 25 yaşını dolduruncaya kadar anne babası AGİ’den yararlanır.
Çocuklar için uygulanan AGİ’den anne ya da babadan sadece biri yararlanabilir. İki eş aynı anda aynı çocuklar için AGİ’den yararlanamaz. Peki eşler boşanmışsa, eşlerden hangisi AGİ’den yararlanabilir?
GEÇİCİ VELAYETİ ALAN EBEVEYN AGİ ALABİLİR Mİ?
Mahkeme kararıyla çocuğunun geçici velayetini alan, sosyal güvenlik yönünden çocuk kendisine bağlı olan, bakımını da kendisi karşılayan baba, AGİ’den boşanma sürecinde olduğu eşinin faydalandığını belirterek, böyle bir durumda AGİ’den hangi tarafın yararlanabileceği hususunda görüş talep etti. Yayımlanan özelgede, boşanmış olan eşlerin her ikisinin de çalışıyor olması durumunda çocuklar için asgari geçim indiriminden, öncelikle çocukların velayetine sahip olan ve sosyal güvenlik yönünden çocukların tabi olduğu eşin faydalanması gerektiği belirtildi. Geçici velayeti alan ebeveynin sosyal güvenlik yönünden de kendisine tabi olan çocuğu için AGİ’den yararlanacağı kaydedildi.
VELAYET ÇALIŞMAYAN BABADA İSE ANNE AGİ’DEN YARARLANABİLİR Mİ?
Bir anne, velayeti babalarında olan boşandığı eşinden üç çocuğu olduğunu, babanın sosyal güvencesinin bulunmadığını, babayla ikamet eden çocukların ihtiyaçlarını kendisinin karşıladığını belirterek, çocuklardan dolayı AGİ’den yararlanıp yararlanamayacağını sordu. Özelgede, boşanmış olan eşlerin her ikisinin de çalışıyor olması durumunda çocuklar için asgari geçim indiriminden; öncelikle, çocukların velayetine sahip olan ve sosyal güvenlik yönünden çocukların tabi olduğu eşin faydalanması gerektiği, ancak bu eşin çalışmadığı durumlarda, çocuklar için nafaka ödüyor olması kaydıyla diğer eşin AGİ’den faydalanmasının mümkün olduğu belirtildi. Ancak, velayeti babalarında bulunan ve nafaka ödemesi yapmayan annenin çocukları için AGİ’den yararlanamayacağı vurgulandı.
EŞİN ÖNCEKİ EVLİLİĞİNDEN OLAN VE VELAYETİNE SAHİP ÇOCUK
Bir başka özelgede ise çalışmayan karısının eski eşinden 3 çocuğu bulunduğunu belirten bir koca, eşinin eski eşinin vefat etmesi sebebiyle çocuklara ölüm aylığı bağlandığını, çocukların geçim giderlerini kendisinin karşıladığını ve birlikte oturduğunu belirterek, bu çocuklardan dolayı AGİ’den yararlanıp yararlanamayacağını sordu. Yayımlanan özelgede, “Eşinizin vefat eden eski eşinden olan çocukları ile birlikte oturmanız ve geçim giderlerinin tarafınızca karşılanması kaydıyla söz konusu 3 çocuk için asgari geçim indiriminden yararlanmanız mümkün bulunmaktadır” denildi.
KORUYUCU AİLE AGİ’DEN YARARLANABİLİR Mİ?
Devlet korumasındaki çocuklar için koruyucu aile olan bir kişinin talebi üzerine yayımlanan özelgede, koruyucu ailelere devlet tarafından ödemeler yapıldığına dikkat çekilerek, eğitim, sağlık gibi mutat giderleri devlet tarafından karşılanan koruyucu ailenin bu çocuklar dolayısıyla AGİ’den yararlanamayacağı ifade edildi. Özelgede, evlat edinilen çocuklar ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellef ile birlikte oturanlar için ise yararlanılabileceği kaydedildi.
BOŞANMAYI BİR AY İÇİNDE BİLDİRMEK GEREKİR
Ücret geliri elde edenlerin medeni durumları ve çocuk sayıları ile eşinin iş ve gelir durumunu Aile Durumu Bildirimi formu ile işverenlerine bildirmeleri gerekir. Evlenme, boşanma, ölüm, doğum gibi durumlarda herhangi bir değişiklik olması halinde, bu değişiklikler işverene bir ay içinde bildirilmeli. Asgari geçim indirimi oranını etkileyen değişiklikler, değişikliğin işverene bildirildiği tarih itibarıyla uygulanır.
