Emekli aylığındaki düşüş telafi edilebilir mi?

SSK ve BAĞ-KUR’luların emeklilik dilekçesini 2024 yılı yerine 2025 yılında vermeleri halinde emekli aylıkları 2024 yılına göre yüzde 30 – 35 oranında daha düşük olacak. İlk defa sigortalı çalışmaya 15 Ekim 2008 tarihinden sonra başlayan 4/c'lilerin aylıklarındaki düşüş ise SSK'lılara göre yaklaşık 2 puan daha az olacak.

Sigortalı çalışmaya 14 Ekim 2008 tarihi ve öncesinde başlamış olup 5434 Sayılı Kanuna tabi memurların emekli aylıkları maaş katsayısına göre bağlanıyor. Bundan dolayı dilekçe verme tarihi aylıklarında düşüşe yol açmaz. Memurların emekli ikramiyesi ise dilekçe verdikleri tarihteki maaş katsayısına göre ödenir. Bu nedenle memurların emeklilik dilekçesini 15 Ocak 2025 tarihinde vermeleri halinde, emekli ikramiyeleri yeni maaş katsayısı üzerinden hesaplanacağından daha yüksek olur. Dilekçeyi 15 Ocak’ta vermeleri halinde emekli aylıklarında herhangi bir düşüş olmaz.

EMEKLİ AYLIKLARI DÜŞECEK Mİ ARTACAK MI?

EYT’li banka çalışanıyım. Sigorta başlangıcım 1995. 2025 yılında emekli olursam emekli maaşım %35’e yakın daha mı düşük olacak? Dinlediğim televizyon haberinde emeklilik sisteminin değişeceği, çok çalışanların daha çok emekli maaşı alacağı söylendi. Doğrusu , işin aslı nedir? (Ebru L.)

Banka ve sigorta sandığı iştirakçilerinin emekli aylıkları da SSK’lılarda olduğu gibidir. 2025 yılında dilekçe veren bankacıların emekli aylıkları da 2024 yılına göre düşük olacak. Ne kadar düşüş olacağı, 2024 yılı enflasyonuna göre belli olacak. Beklenti yaklaşık yüzde 30 – 35 oranında daha düşük olacağıdır.

Emeklilik sisteminin değiştirilmesi konusunda daha önce Orta Vadeli Program’da bir niyet beyanı ortaya konuldu. AK Parti yetkililerinin de geçen ay bu konuda bazı açıklamaları oldu. Ancak, değişikliğin ne zaman gerçekleşeceği, nasıl bir değişiklik olacağı konusunda şu an için kesin bir şey söylemek mümkün değil. Çalışanların ve emeklilerin yararına olan bir değişiklik olacaksa, bütçeye ek maliyet getirecektir. Bütçeye ek maliyet getirecek bir düzenlemenin de hemen yapılmasını beklemek gerçekçi olmaz.

EMEKLİ AYLIĞINDA YÜZDE 30’LUK DÜŞÜŞ KALICI MI OLACAK?

EYT’den emekliliğe hak kazanmış olarak belediye şirketi bünyesinde çalışmaktayım. Şu an 16.000 lira emekli aylığım görünüyor. 2025’te çalışmaya devam edersem maaşım kaç lira olur? Yüzde 30’luk düşüş her yıl için mi söz konusu olacak? (Mehmet G.)

Dilekçe tarihine göre ortaya çıkacak emekli aylığındaki düşüş hayat boyu alınan emekli aylığını etkileyecek. Dilekçeyi 2024’te veren bir kişiye 31.000 TL bağlandı diyelim. Ocak 2025’te yüzde 10, Temmuz 2025’te de yüzde 10 oranında zam yapılırsa bu kişinin aylığı ocak ayında 33.000 TL’ye, temmuz ayında 36.300 TL’ye yükselecek. Aynı kişi dilekçeyi 1 Ocak 2025’te verirse 31.000 TL olan tutar önce yaklaşık 24.000 TL’ye düşecek, bu tutara ocak ayında yüzde 10 zam yapıldığında 26.400 TL, temmuz ayında yüzde 10 zam yapıldığında ise 29.040 TL olacak. Sonraki 6’şar aylık dönemlerdeki zamlar bu tutarlar üzerinden yapılacak. Dolayısıyla ortaya çıkan fark hayat boyu devam edecek.

KAMU İŞÇİSİ EMEKLİLİK DİLEKÇESİNİ NE ZAMAN VERMELİ?

Belediyede çalışıyorum. Emeklilik dilekçesini 14 Ocak 2025’te verirsem emekli aylığındaki düşüşten etkilenecek miyim? Etkilenmemek için dilekçemi ne zaman vermeliyim? (Alparslan U.)

Kamu işçilerinin büyük kısmı ücretlerini ayın 15’inden 15’ine alıyorlar. Bu kişiler emeklilik dilekçesini 14 Ocak 2025 tarihi ve öncesinde verdiklerinde emekli aylığındaki düşüşten etkilenmeyecekler.

Kamu işçilerinin az da olsa bir kısmı ise ayın 1’inden 1’ine ücret alıyorlar. Ücretini ayın 1’inde alan kamu işçilerinin emekli aylığındaki düşüşten etkilenmemek için dilekçelerini 31 Aralık 2024 tarihinde vermeleri gerekir.

EMEKLİ AYLIĞINDAKİ DÜŞÜŞ KAÇ YILDA TELAFİ EDİLEBİLİR?

2024 yılında emekliliğe hak kazanan bir kişi 2024 yılında emekli olmaz ise ortaya çıkacak maaş kaybı yaklaşık kaç yılda kapatılabilir? (Vedat A.)

Ortaya çıkacak yüzde 30 – 35 oranındaki farkın kaç yılda telafi edilebileceği önümüzdeki yıllarda enflasyonun seyrine, kişilerin emekli aylığı tutarına ve çalışmakta iken aldıkları ücret tutarına göre değişir. Enflasyon önümüzdeki 3-5 yıl boyunca son iki yılda olduğu gibi yüzde 60 – 70 seviyelerinde olursa bu yıl ortaya çıkacak fark birkaç yıl sonra önemsiz hale gelir.

Şu an hak kazandığı emekli aylığı düşük, çalışırken aldığı ücret yüksek olan bir kişi ise birkaç yıl çalıştıktan sonra kaybı nispeten telafi edebilir. Normal koşullarda, emekli aylığında 3’te 1 oranında düşüş anlamına gelen bu kaybın telafisini beklemek çok gerçekçi değildir.

NET ÜCRETİ 70.000 TL, EMEKLİ AYLIĞI 40.000 TL OLAN KİŞİ DÜŞÜŞÜ KAÇ YILDA TELAFİ EDEBİLİR?

EYT’li olarak şu an emekli olduğumda 40.000 TL emekli maaşı bağlanıyor. İşyerinde 70.000 lira net ücret alıyorum. Üç yıl sonra emekli olsam zararlı oluyor muyum? (Olcay D.)

Enflasyon tahminlerine göre emekli aylığınız 9.000 – 10.000 TL civarında azalır. Net ücretiniz 7.000 TL ise bu yıl için ortalama brüt ücretiniz yaklaşık 110.000 TL’dir. Çalışmaya devam ettiğiniz her yıl emekli aylığınız yaklaşık 2.200 TL artar. Bu durumda 4 – 4,5 yıl çalıştığınızda emekli aylığınız ancak bugünkü seviyesine gelir. Üç yıl sonra emekli olduğunuzda ise reel anlamda bugünkü seviyeyi yakalamanız mümkün olmaz.

Yeri gelmişken belirteyim, bu hesaplamaları sadece kabaca fikir vermesi için yapıyorum. Toplam prim gününe, prim gününün hangi dönemde geçtiğine, geçmiş yıllardaki prime esas kazancına göre herkes için sonuçlar farklı çıkar. Buradaki örnekler sadece genel hatlarıyla fikir vermesi içindir.

EMEKLİ AYLIĞINDAKİ FARKI GİDERİCİ BİR ÇALIŞMA YAPILACAK MI?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 2024 yılı içinde emeklilik dilekçesi verenler ile 2025 yılı içinde dilekçe verenlerin emekli aylıkları arasında oluşacak yüksek farkın giderilmesi amacıyla yasal bir düzenleme olacak mı? Bu konuda Meclis’te bir çalışma var mı? (Recep Y.)

Emeklilik dilekçesini 2024 yılında verenler ile 2025 yılında verenler arasındaki yüksek fark dolayısıyla, emeklilik koşullarını yerine getirdiği halde çalışmaya devam etmekte olan kişiler bu yıl emekli olmaya hazırlanıyor. Geçen yıl EYT ile emekli olanlardan sonra bu yıl da yeni bir emeklilik dalgası ihtimali ortaya çıktı.

Edindiğim bilgilere göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı farkın giderilmesi için bir çalışma yürütüyor. Bunun için kanun değişikliği yapılması gerekiyor. Bu hafta olağanüstü toplanan TBMM tatilden 1 Ekim’de dönecek. Bakanlığın nasıl bir çalışma yapacağı, bu çalışmanın Hazine ve Maliye Bakanlığı başta olmak üzere diğer kurumlarca da benimsenip benimsenmeyeceği önümüzdeki süreçte belli olacak.

Ortaya çıkacak sonuca göre herkes kararını verir. Emekli aylığındaki düşüşten korunmak için dilekçenin 31 Aralık 2024 tarihinde (kamu işçileri için 14 Ocak 2025) verilmesi yeterli olduğu için, acele etmeyip düzenlemenin sonucunu beklemek daha doğru görünüyor.