Emeklilik dilekçesi temmuzdan önce mi sonra mı verilmeli?

Temmuz ya da haziran ayında SGK’ya emeklilik dilekçesini vermenin emekli maaş zammı açısından bir fark yaratmayacağını defalarca yazdınız. Fakat mevcut hükümetin açıklamalarında temmuz ayında emekli maaşlarına enflasyon + refah payı verileceği belirtiliyor. Muhalefet de seçimi kazanırsa temmuz ayında emekli maaşlarına yüzde 50 zam yapacağını vaat ediyor. Bu durumda temmuz ayında ya da ağustos ayında emekli olmak için dilekçe verirsem refah payı ve diğer vaatler açısından emekli maaş zammında bir kaybım olur mu?

Bu soru benim gibi birçok kişinin aklını karıştırıyor. Emekli maaş zammından kayıp yaşamamak için SGK’ya mayıs ayı sonuna kadar dilekçe vermemiz gerekiyor mu? (Metin Ö.)

EYT’liyim, 9.960 prim günüm var. Temmuzda emekli olursam (kıdem tazminatı zammından yararlanmak için) mayıs veya haziranda emekli olmuş gibi bütün verilen zamlar refah payı vs bana yansır mı? Haziranda çalışmam, artışlardan yararlanmamı engeller mi? (Kadir B.)

Bir kez daha vurgulamak gerekirse, emeklilik dilekçesini mayıs haziran aylarında vermekle temmuz ağustos aylarında vermek arasında bir fark bulunmamaktadır. Fark daha çok, aşağıda detaylıca anlatacağım sebeplerden dolayı, bazı yıllarda dilekçeyi aralık veya ocakta vermek bakımından yaşanmaktadır.

Emekli aylığı, çalışma yaşamı boyunca Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilen prime esas kazanç tutarı, prim gün sayısı ve aylık bağlama oranına göre belirlenir. Prime esas kazancı, yani brüt kazanç tutarı ile prim gün sayısı yüksek olanların emekli aylığı da daha yüksek olur. Enflasyonun ve milli gelirdeki büyümenin yıldan yıla çok fark ettiği yıllarda ilk emekli aylığının ne olacağını, yukarıdaki unsurların yanı sıra emeklilik dilekçesi verilen tarih de önemli ölçüde etkiler.

Emekli aylığı, çalışma yaşamı boyunca SGK’ya bildirilen prime esas kazançların güncellenmesi suretiyle hesaplanan tutar ve aylık bağlama oranına (ABO) göre belirlenir. Emeklilik dilekçesini bu yıl içinde verenlerin ilk emekli aylığı hesaplanırken, aylık ortalama kazançları evvela 2022 yılındaki TÜFE artışının yüzde 100’ü ile gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) artışının yüzde 30’u dikkate alınarak güncellenecek. Bu tutara 2023 yılı ocak ve temmuz aylarında emekli aylıklarına yapılan artışlar uygulanacak. Emeklilik dilekçesini yıl içinde herhangi bir ayda vermek emekli aylığı tutarı bakımından fark yaratmaz.

Emeklilik dilekçesini geçen yılın aralık ayında verenler ile ocak ayından sonra verenler arasında yüzde 10’u aşan fark oluştu. Aralıkta emeklilik başvurusu yapanlar emeklilik yaşamlarına daha yüksek aylık ile başladılar. Bu yıl içinde dilekçe veren herkesin aylığı aynı şekilde hesaplanacak. Aralık ayına göre ortaya çıkan farkın telafisi mümkün olmayacak.

Türkiye yarın seçime gidiyor. Gerek Cumhur İttifakı, gerekse Millet İttifakı emekli aylıklarına enflasyonun üzerinde refah artışı sağlayacak şekilde zam vaadinde bulundular. Temmuz ayında yapılacak bu artıştan, bu yıl içinde emeklilik dilekçesi veren herkes yararlanacak. Dilekçeyi temmuz ayından önce veya sonra vermek aylık tutarını etkilemeyecek.

Emeklilik dilekçesinin yıl içerisinde verilme tarihi sadece kıdem tazminatı açısından önem taşıyacak. Kıdem tazminatı, brüt ücret üzerinden ödeniyor. Ancak, tazminat tutarı her yıl ocak ve temmuz aylarında belirlenen kıdem tazminatı tavanını aşamıyor. 2023’ün ilk yarısı için kıdem tazminatı tavanı 19 bin 982.83 TL olarak uygulanıyor. Aylık brüt ücreti bu tutarı aşanlar, daha yüksek kıdem tazminatı alabilmek için temmuz ayını bekleyebilir. Ücret tutarı tavanın altında kalanlar tavan artışından etkilenmezler.

Sonuç olarak, emeklilik dilekçesinin temmuz ayından önce veya sonra verilmesi sadece brüt ücreti 20 bin liranın üzerinde olanların kıdem tazminatını etkiler, emekli aylığına etki etmez. Ocak ve temmuz aylarında emeklilere yapılan her türlü artıştan yıl içinde dilekçe veren herkes yararlanır.

EMEKLİ AYLIĞI NEDEN 7.500 TL’DEN AZ GÖRÜNÜYOR?

En düşük emekli aylığını 7.500 TL olarak açıkladıkları halde, e-Devlet üzerinden kontrol ettiğimde emekli aylığım 5.173 TL görünüyor. Bu normal mi? Emekli aylığına gelecek zamlar 5.173 TL üzerinden mi hesaplanacak? (Vedat A.)

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun ek 19’uncu maddesine göre, SSK, BAĞ-KUR veya Emekli Sandığı’ndan yapılan emekli aylığı ödemeleri toplamı, ek ödeme dahil 7.500 TL’den az olamıyor. Kanunen hesaplanmış aylıklar bu tutardan düşükse aradaki fark Hazine tarafından karşılanıyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nda emekli aylığınızın 5.173 TL olarak görünmesi normal. Her yıl ocak ve temmuz aylarında emekli aylığına yapılan zam önce 5.173 TL + aylıkla birlikte verilen ek ödemeden oluşan tutara uygulanacak. Bu şekilde hesaplanan aylık, şu an için 7.500 TL olarak belirlenmiş olan limitin altında kalırsa emekli aylığınız 7.500 TL olarak ödenmeye devam edecek. Normal aylığınız ocak ve temmuz aylarındaki zamlarla 7.500 TL’yi aşarsa, hesaplanan yeni tutar üzerinden aylık alacaksınız.

EMEKLİLİĞİ HAK ETTİKTEN SONRA ÇALIŞMAK AVANTAJ SAĞLAR MI?

Sigorta başlangıcım 01.10.1991. Kamuda çalışıyorum. 9500 gün primim var. İkramiyelerle beraber aylık 20.000 TL kazancım var. SGK emekli maaşı hesaplama robotunda 15000 TL emekli aylığı görünüyor. Daha fazla çalışmam avantaj sağlar mı, yoksa emekli olmam benim için daha avantajlı mı olur? (Harun Aydoğan)

2008 Ekim ayından önce kamuda çalışmaya başlamış olup 4C’den (Emekli Sandığı) emekli olanların aylıkları, ocak ve temmuz aylarında memur maaşlarına yapılan zam oranında artırılır. Hizmet yılı arttıkça ek gösterge ve diğer unsurlara bağlı olarak aylıkta da artış olur. 4A (SSK) statüsünde emekli olanların aylıkları ise çalıştıkları her yıl için aylık ortalama prime esas kazançlarının yüzde 2’si oranında artar.

Kamuda çalışanların daha fazla çalışmasının emekli aylığı bakımından avantaj sağlayıp sağlamayacağı daha çok emekli olduktan sonra kamu dışında bir yerde çalışmaya devam edip etmeyeceklerine bağlıdır. Örneğin, emekli olduktan sonra özel sektörde bir işte çalışacaksanız emekli olmak daha avantajlıdır.