EYT kayıt dışılığı artırdı mı?

Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi geçen yıl mart ayında yürürlüğe girdi. EYT’den yararlananlar nisan ayından itibaren emekli olmaya başladı. EYT’nin maliyetiyle ilgili tartışmaları dün yayımladık. EYT’nin yürürlüğe girmesinin üzerinden bir yılı aşkın süre geçince işgücü piyasasına etkisi de ortaya çıkmaya başladı. Bugün de Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Kalkınma Programı Direktörü Ekrem Cunedioğlu’nun konuyla ilgili araştırmasına yer vereceğiz.

SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com

Araştırmada, EYT düzenlemesi sonrasında işgücü piyasasında bazı değişiklikler olmasının kaçınılmaz olduğu, 1992 ve 1999’daki benzer düzenlemelerin erkeklerin işgücüne katılımını azalttığı ve kayıt dışı istihdama geçişi artırdığı belirtildi. Mart 2023’ten sonra etkileri hızlı şekilde gözlemlenmeye başlanan EYT düzenlemesinin de benzer etkiler yaratabileceği, ancak mevcut emekli aylıklarının yaşam maliyetlerini karşılamadaki yetersizliği nedeniyle işgücüne katılımda önceki düzenlemelere kıyasla daha düşük bir azalma beklenebileceği kaydedildi.

“KAYIT DIŞI İSTİHDAMI ARTIRDI”

EYT düzenlemesi sonrası ilk dikkat çekici gelişmenin, emekli aylığı almaya hak kazanıp kayıtlı çalışmaya devam edenlerin sayısındaki hızlı artış olduğu vurgulandı. SGK verilerine göre sosyal güvenlik destek primine (SGDP) tabi sigortalı sayısının Şubat 2023’ten Nisan 2024’e 1,04 milyon kişi arttığı belirtildi.

Cünedioğlu’nun araştırmasında EYT’nin kayıt dışı istihdamı artırdığı iddia edildi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) işgücü verilerine göre, kayıt dışı çalışan sayısının 2022’nin ilk çeyreğinden 2023’ün ilk çeyreğine olan dönemde 38 bin kişi azalırken 2023’ün ilk çeyreğinden 2024’ün ilk çeyreğine olan dönemde 472 bin kişi arttığı belirtildi. Özellikle 50 – 54 yaş grubunda olmak üzere 45 yaş ve üzerindekilerin kayıt dışı istihdamında hızlı bir artış olduğu vurgulandı. 50 – 54 yaş grubunun kayıt dışı istihdamı 2022 – 2023 döneminde 59 bin kişi artarken, 2023 – 2024 döneminde 161 bin kişi arttığı ifade edildi. 45 – 64 yaş grubu içinse 2022 ilk çeyrekten 2023 ilk çeyreğe yüzde 4,2 olan kayıt dışı istihdam artışının son bir yıllık dönemde yüzde 11’e yükseldiği kaydedildi.