Finlandiya neden dünyanın en mutlu ülkesi?
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Çözümleri Ağı'nın Dünya Mutluluk Raporu'na göre Finlandiya yıllardır dünyanın en mutlu ülkesi seçiliyor. Peki bunun kaynağı ülkede bulunan 3 milyondan fazla sauna olabilir mi?
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Çözümleri Ağı’nın Dünya Mutluluk Raporu’na göre Finlandiya son 6 yıldır dünyanın en mutlu ülkesi seçiliyor. Elbette Finlandiyalıların mutlu olması, düşük gelir eşitsizliği, güçlü sosyal destek, fikir özgürlüğü, iyi eğitim fırsatları gibi bir dizi faktöre dayandırılabilir.
Peki UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Miraslar Listesi’ne 2020'de alınan Finlandiya sauna geleneği, ülkede yaşayanların mutluluk kaynağı olabilir mi? Guardian’da yer alan habere göre saunaların genellikle ‘pahalı’ bir aktivite olarak pazarlandığı diğer ülkelerin aksine, Finlandiya’da saunalar çok daha gündelik bir role sahip.
Birçok insanın evinde sauna bulunmasının yanı sıra pek çok Finlinin de saunalarda dünyaya geldiği söyleniyor. Saunalar hem huzurun adresi hem de toplanma yeri olarak da kabul ediliyor. Her yaştan insanın bir araya geldiği bu ‘toplanma alanları’nda işten eve dönmeden önce günün stresinden arınan da var, ‘melankolisi’ni paylaşmak isteyen de… Bazı saunalarda sohbet kurallarıyla ilgili kurallar var. Örneğin siyaset, iş dünyası ve din konularının tartışılması yasak. Ancak Finlandiya’nın en eski halka açık saunası Rajaportti’de her şey serbest.
Helsinki’nin kuzeyine trenle bir buçuk saat uzaklıktaki Tampere’de, yaklaşık 250 bin nüfuslu bir şehirde yaklaşık 60 halka açık sauna bulunuyor. Bu da şehre ‘dünyanın sauna başkenti’ ünvanını kazandırıyor. Rajaportti de Tampere’de bulunan saunalardan biri. Burada sanatçılar, mimarlar, farklı fikirde olan kişiler bir arada konuşup sohbet edebiliyor.
Saunaların, nasıl göründükleri konusunda endişelenmek zorunda olmadıkları, herkesin eşit olduğu ve statüden arındırılmış bir yer olduğunu söylüyorlar. Ayrıca, diğer ülkelerde hamilelerin saunadan uzak durmaları tavsiye edilirken, Finlandiya’da hamilelik sırasında ve küçük çocuklar eşliğinde saunaya gitmek normal bir aktivite olarak kabul ediliyor.
Visit Tampere turizm bürosundan Tuomas Paloniemi, Tampere’nin halka açık sauna mirasının, kentin bir sanayi merkezi olduğu 19. yüzyılın başlarına kadar uzandığını söylüyor. İşçi sınıfından insanların yıkanmak için ortak bir yere ihtiyaç duymasıyla saunalar açılmaya başlanmış. Ancak Finlandiya’da sauna geleneğinin Buzul Çağı’ndan sonraki ilk yerleşimlere kadar uzandığına inanılıyor. Bu dönemde insanların toprağa çukurlar kazıp üzerlerini hayvan derileriyle kapladıkları düşünülüyor.
Demir Çağı’nda saunaların kütüklerden inşa edildiği ve bunun sonucunda 1930’lara kadar popülerliğini koruyan bacasız duman saunasının ortaya çıktığı, sonrasında ise sürekli ısıtılan saunaların ve ardından elektrikli saunaların ilgi görmeye başladığı ifade ediliyor. Geçmişte saunalar yıkanmanın yanı sıra yemek pişirmek, giysi yapmak, sosyalleşmek, hastalara bakmak, cenaze hazırlıkları ve doğum yapmak için de kullanılıyordu.
1950’lerde şehirlerdeki geleneksel halka açık saunalar neredeyse yok oldu ancak son yıllarda yeniden popülerleşti. Düzenli olarak saunaya gitmek terapi almayla eş değer. Çünkü bu saunalar sadece cildi yenilemiyor, insanların kendilerini keşfetmesine de yardımcı oluyor. Bu nedenle saunalar, Finlandiya’da mutluluk kaynağı olarak görülüyor.
*Haberin görselleri Shutterstock, AP ve AA tarafından servis edilmiştir.
